कारकून मानसशास्त्र, ज्याला इंग्रजीमध्ये 'Industrial and Organizational Psychology' (I-O Psychology) म्हणतात, हे मानसशास्त्राचे एक असे उपयोजित क्षेत्र आहे जे कार्यस्थळातील मानवी वर्तनाचा अभ्यास करते.

कारकून मानसशास्त्र खालील गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करते:

• भरती आणि निवड (Recruitment and Selection)
• प्रशिक्षण आणि विकास (Training and Development)
• कामगिरी मूल्यांकन (Performance Appraisal)
• नोकरी समाधान आणि प्रेरणा (Job Satisfaction and Motivation)
• नेतृत्व (Leadership)
• संघटनात्मक विकास (Organizational Development)
• कार्य-जीवन संतुलन (Work-Life Balance)
• ग्राहक वर्तन (Consumer Behavior)

कारकून मानसशास्त्राचे मुख्य उद्दिष्ट काय आहे?

या शास्त्राचा उद्देश कर्मचाऱ्यांचे कल्याण वाढवणे, कार्यस्थळाची उत्पादकता सुधारणे आणि संस्थेची प्रभावीता वाढवणे आहे.

हे कसे काम करते?

कारकून मानसशास्त्रज्ञ संशोधन आणि वैज्ञानिक पद्धतींचा वापर करून कार्यस्थळातील समस्यांचे विश्लेषण करतात आणि त्यावर उपाय शोधतात. ते कर्मचारी निवड चाचण्या तयार करू शकतात, प्रशिक्षण कार्यक्रम विकसित करू शकतात, नेतृत्व विकास कार्यक्रम आयोजित करू शकतात आणि संघटनात्मक बदलांना मदत करू शकतात.

उदाहरण:

एखाद्या कंपनीला कर्मचाऱ्यांची उत्पादकता वाढवायची असल्यास, एक कारकून मानसशास्त्रज्ञ कर्मचाऱ्यांच्या कामाच्या सवयी, प्रेरणा आणि कार्यशैलीचा अभ्यास करू शकतो. अभ्यासानंतर, ते प्रशिक्षण कार्यक्रम किंवा कामाच्या ठिकाणी बदल सुचवू शकतात जेणेकरून उत्पादकता वाढेल.