पैसा
बँक
इंटरनेट बँकिंग
इंटरनेटचा वापर
डिजिटल पेमेंट
अर्थशास्त्र
ई-रुपी म्हणजे काय आणि ते कसे कार्य करेल?
2 उत्तरे
2
answers
ई-रुपी म्हणजे काय आणि ते कसे कार्य करेल?
8
Answer link
RUPI म्हणजे काय ?
e-RUPI हे एक QR कोड किंवा एसएमएस स्ट्रिंग (SMS string) आधारित ई-व्हाउचर (e-voucher) आहे जे लाभार्थ्यांच्या मोबाईलला दिले जाते. या अखंड वन-टाईम पेमेंट (One-time payment) यंत्रणेचे वापरकर्ते सेवा प्रदात्याकडे कार्ड (Card), डिजिटल पेमेंट ॲप (Digital payment App) किंवा इंटरनेट बँकिंग (Internet banking) प्रवेशाशिवाय व्हाउचर रिडीम (Voucher Redeem) करू शकतील.
वित्तीय सेवा विभाग, आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालय आणि राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण यांच्या सहकार्याने नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडियाने (NPCI) त्याच्या UPI प्लॅटफॉर्मवर विकसित केले आहे. e-RUPI हे कोणत्याही भौतिक इंटरफेसशिवाय डिजिटल पद्धतीने लाभार्थी आणि सेवा प्रदात्यांसह सेवांच्या प्रायोजकांना जोडते. Voucher Redeem हे देखील सुनिश्चित करते की सेवा प्रदात्याला देय फक्त व्यवहार पूर्ण झाल्यानंतरच केले जाते.
शिक्षण-आरोग्य योजनांमध्ये विशेष लाभ
e-RUPI साठी, कोणतेही बँक खाते नसले तरी, यूपीआयसारखे (UPI) डिजिटल पेमेंट (Digital payment) किंवा अगदी स्मार्टफोन (Smartphone), तो लाभार्थी ते वापरण्यास सक्षम असेल. म्हणजेच थेट सर्वसामान्यांपर्यंत पैसा पोहोचणे सोपे होईल. शिक्षण, आरोग्य आणि इतर योजनांसाठी सरकार हे व्हाउचर जारी करू शकते. कंपन्या, संस्था अशा e-voucher वापर कर्मचाऱ्यांसाठी भेट म्हणून करू शकतात. तसेच याचा उपयोग माता आणि बालकल्याण योजना, टीबी निर्मूलन कार्यक्रम, आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना, खत फर्टीलायझर सबसिडी इत्यादी योजनांअंतर्गत औषधोपचार आणि पोषण सहाय्य योजनांसाठी सेवा पुरवण्यासाठी केला जाऊ शकतो.
दरम्यान National Health Authority च्या माहितीनुसार, e-RUPI सध्या ८ बॅंकांसोबत उपलब्ध आहेत. यामध्ये State Bank of India, HDFC, Axis, Punjab National Bank, Bank of Baroda, Canara Bank, IndusInd Bank, ICICI Bank यांचा समावेश आहे.
0
Answer link
ई-रुपी (e-RUPI) म्हणजे काय आणि ते कसे कार्य करते:
ई-रुपी (e-RUPI) हे एक प्रीपेड व्हाउचर आहे जे भारतीय राष्ट्रीय देयके महामंडळाने (NPCI) विकसित केले आहे. हे एक डिजिटल पेमेंट सोल्यूशन आहे जे बँक खाते किंवा कार्डची आवश्यकता नसताना वापरकर्त्यांना पैसे भरण्यास मदत करते.
हे कसे कार्य करते:
- ई-रुपी व्हाउचर जारी करण्यासाठी, सरकार किंवा कंपनी विशिष्ट व्यक्तीला किंवा उद्देशासाठी व्हाउचर जारी करते.
- लाभार्थ्यांना त्यांच्या मोबाईल फोनवर एसएमएस किंवा क्यूआर कोडच्या माध्यमातून व्हाउचर प्राप्त होते.
- हे व्हाउचर वापरण्यासाठी, लाभार्थीला ते विशिष्ट ठिकाणी (जसे की हॉस्पिटल किंवा स्टोअर) सादर करावे लागते.
- त्यानंतर, व्हाउचर स्कॅन केले जाते आणि देयक पूर्ण होते.
ई-रुपीचे फायदे:
- हे सुरक्षित आणि वापरण्यास सोपे आहे.
- यात कोणत्याही बँक खात्याची किंवा कार्डची आवश्यकता नाही.
- हे विशिष्ट उद्देशांसाठी वापरले जाऊ शकते, त्यामुळे गैरवापर टाळता येतो.
उदाहरण:
समजा, सरकारने एखाद्या गरीब व्यक्तीला औषधोपचारासाठी ई-रुपी व्हाउचर दिले. ती व्यक्ती व्हाउचर घेऊन मेडिकल स्टोअरमध्ये जाते आणि औषधे खरेदी करते. व्हाउचरमुळे पैसे थेट सरकारकडून मेडिकल स्टोअरला मिळतात, त्यामुळेtransaction सुरक्षित आणि पारदर्शी राहते.
अधिक माहितीसाठी: