• स्वरूप: हे अकाउंट रोख स्वरूपाच्या व्यवहारांवर आधारित असते. यात वर्षाच्या दरम्यान मिळालेल्या रोख रकमेची नोंद असते, मग ती रक्कम मागील वर्षाची असो, चालू वर्षाची असो, किंवा पुढील वर्षाची असो.

• प्रकार: हे अकाउंट एक वास्तविक खाते (Real Account) आहे.

• उद्देश: वर्षाच्या शेवटी संस्थेकडे असलेली एकूण रोख रक्कम दर्शवणे हा उद्देश असतो.

• समाविष्ट बाबी: यात भांडवली आणि महसुली दोन्ही प्रकारच्या जमा आणि खर्चाचा समावेश असतो.

• उदाहरण: देणग्या, वर्गणी, केलेल्या वस्तू व सेवांची विक्री, मालमत्तेची विक्री.

• स्वरूप: हे अकाउंट केवळ चालू वर्षाशी संबंधित असलेल्या जमा आणि खर्चावर आधारित असते.

• प्रकार: हे नाममात्र खाते (Nominal Account) आहे.

• उद्देश: वर्षाच्या शेवटी संस्थेचा सरप्लस (Surplus) किंवा डेफिसिट (Deficit) दर्शवणे हा उद्देश असतो.

• समाविष्ट बाबी: यात फक्त महसुली स्वरूपाच्या जमा आणि खर्चाचा समावेश असतो. भांडवली खर्च आणि जमा विचारात घेतले जात नाहीत.

• उदाहरण: सदस्यांकडून मिळालेली वर्गणी, गुंतवणुकीवरील व्याज, स्टेशनरी खर्च, कर्मचाऱ्यांचे वेतन.

थोडक्यात: रिसीट आणि पेमेंट अकाउंट हे संस्थेच्या रोख व्यवहारांचे सार असते, तर इन्कम आणि एक्सपेंडिचर अकाउंट संस्थेच्या आर्थिक कामगिरीचे विश्लेषण करते.