जमाखर्च

तीन भावांच्या सामाईक दुकानातील प्रत्येकाचा रोजचा जमाखर्च, तसेच महिन्याचा व वर्षाचा जमाखर्च हिशोब ठेवण्यासाठी ऑटो एक्सेल शीट तयार करण्यासाठी खालीलप्रमाणे प्रक्रिया वापरू शकता:
1. एक्सेल शीट (Excel sheet) तयार करा:

• एक्सेल उघडा आणि नवीन शीट तयार करा.
• शीटला 'जमाखर्च हिशोब' असे नाव द्या.

2. रकाने (Columns) तयार करा:

• दिनांक: प्रत्येक दिवसाची तारीख लिहा.
• तपशील: जमाखर्चाचा तपशील (उदा. माल खरेदी, विक्री, पगार, इत्यादी).
• भाऊ 1: पहिल्या भावाचा जमाखर्च.
• भाऊ 2: दुसऱ्या भावाचा जमाखर्च.
• भाऊ 3: तिसऱ्या भावाचा जमाखर्च.
• एकूण जमा: दिवसातील एकूण जमा.
• एकूण खर्च: दिवसातील एकूण खर्च.
• शिल्लक: दिवसाच्या अखेरीस शिल्लक रक्कम.
• टिप्पणी: काही विशेष नोंद असल्यास.

3. डेटा एंट्री (Data entry) करा:

• प्रत्येक दिवसाचा जमाखर्च त्या त्या रकान्यात लिहा.
• प्रत्येक भावाचा जमाखर्च त्याच्या नावाच्या रकान्यात टाका.
• 'एकूण जमा' आणि 'एकूण खर्च' रकान्यात योग्य सूत्र (Formula) वापरून आकडेमोड करा.

4. सूत्रे (Formulas) वापरा:

• एकूण जमा: `=SUM(C2:E2)` (C2 ते E2 म्हणजे भाऊ 1, भाऊ 2, भाऊ 3 च्या रकान्यातील जमा)
• एकूण खर्च: `=SUM(F2:H2)` (F2 ते H2 म्हणजे भाऊ 1, भाऊ 2, भाऊ 3 च्या रकान्यातील खर्च)
• शिल्लक: `=G2-H2` (G2 म्हणजे एकूण जमा आणि H2 म्हणजे एकूण खर्च)

5. महिन्याचा हिशोब:

• एका नवीन शीटवर प्रत्येक महिन्याचा हिशोब ठेवा.
• महिन्याचे नाव: (उदा. जानेवारी, फेब्रुवारी) असे रकाने तयार करा.
• प्रत्येक भावाचा त्या महिन्यातील एकूण जमाखर्च लिहा.
• एकूण जमा: `=SUM(B2:D2)` (B2 ते D2 म्हणजे भाऊ 1, भाऊ 2, भाऊ 3 च्या रकान्यातील जमा)
• एकूण खर्च: `=SUM(E2:G2)` (E2 ते G2 म्हणजे भाऊ 1, भाऊ 2, भाऊ 3 च्या रकान्यातील खर्च)
• शिल्लक: `=H2-I2` (H2 म्हणजे एकूण जमा आणि I2 म्हणजे एकूण खर्च)

6. वर्षाचा हिशोब:

• एका नवीन शीटवर वर्षाचा हिशोब ठेवा.
• वर्ष: (उदा. 2024, 2025) असे रकाने तयार करा.
• प्रत्येक महिन्यातील शिल्लक रक्कमेची बेरीज करून वर्षाचा हिशोब मिळवा.
• एकूण जमा: `=SUM(B2:M2)` (B2 ते M2 म्हणजे जानेवारी ते डिसेंबर महिन्यातील जमा)
• एकूण खर्च: `=SUM(N2:Y2)` (N2 ते Y2 म्हणजे जानेवारी ते डिसेंबर महिन्यातील खर्च)
• शिल्लक: `=Z2-AA2` (Z2 म्हणजे एकूण जमा आणि AA2 म्हणजे एकूण खर्च)

7. ऑटोमेशन (Automation):

• एक्सेलमध्ये डेटा व्हॅलिडेशन (Data validation) चा वापर करा, ज्यामुळे चुकीची माहितीinput केली जाणार नाही.
• कंडीशनल फॉर्मेटिंग (Conditional formatting) चा वापर करून विशिष्ट रक्कमेपेक्षा जास्त किंवा कमी खर्चासाठी रंगHighlight करा.
• पिव्होट टेबल (Pivot table) चा वापर करून डेटाचे विश्लेषण करा आणि अहवाल तयार करा.

टीप: ही फक्त एक मूलभूत माहिती आहे. तुम्ही तुमच्या गरजेनुसार एक्सेल शीटमध्ये बदल करू शकता.

सर्वसाधारण नोंदवही नावाच्या अभिलेखात सर्वसाधारण नोंदी केल्या जातात.

नोंदवही (Journal):

• व्याख्या: नोंदवही हे एक प्राथमिक अभिलेख आहे.
• उपयोग: यात सर्वप्रथम सर्व आर्थिक व्यवहार क्रमवार तारखेनुसार नोंदवले जातात.
• स्वरूप: हे एक पुस्तक असते, ज्यामध्ये अनेक पृष्ठे असतात. प्रत्येक पृष्ठावर नोंदीसाठी ओळी असतात.

सर्वसाधारण नोंदवही (General Journal):

• उपयोग: या नोंदवहीचा उपयोग खालील नोंदी करण्यासाठी होतो:
• प्रारंभिक नोंदी (Opening entries)
• अखेरच्या नोंदी (Closing entries)
• समायोजन नोंदी (Adjustment entries)
• सुधारित नोंदी (Rectification entries)

टीप: ह्या नोंदी विशिष्ट प्रकारच्या नोंदवह्यांमध्ये नोंदवल्या जात नाहीत, त्यामुळे त्या सर्वसाधारण नोंदवहीत नोंदवल्या जातात.

अधिक माहितीसाठी:

• तुम्ही कोणत्याही अकाउंटिंग (accounting) पुस्तकाचा संदर्भ घेऊ शकता.
• CAclubindia: जर्नल एंट्रीज विथ एक्झाम्पल्स (Journal Entries with Examples)

सर्वसाधारण नोंदवहीचा समावेश खालील अभिलेखांमध्ये केला जातो:

• प्राथमिक अभिलेख (Primary Record): सर्वसाधारण नोंदवही हे ताळेबंद तयार करण्याच्या दृष्टीने पहिले पाऊल आहे.
• दैनंदिन अभिलेख (Daily Record): यात दररोजच्या जमा-खर्चाच्या नोंदी ठेवल्या जातात.
• तारीखवार अभिलेख (Chronological Record): नोंदी तारखेनुसार क्रमवार लावल्या जातात.

हे अभिलेख जमाखर्च व्यवस्थित ठेवण्यासाठी महत्त्वाचे आहेत.

जमाखर्चाच्या हिशोबासाठी अनेक पुस्तके (accounts) वापरली जातात, आणि त्या कामासाठी संगणकाचा (computer) उपयोग करणे खूप सोपे झाले आहे. खाली काही प्रमुख पुस्तके दिली आहेत, ज्यासाठी संगणक मोठ्या प्रमाणावर वापरला जातो:

ॲप्स (Applications): Tally, ERP 9, Busy account सारखे software जमाखर्चाच्या पुस्तकांसाठी खूप उपयोगी आहेत.

फर्निचर खरेदीचा व्यवहार खाते वहीत नोंदवताना खालीलप्रमाणे नोंदवला जातो:

• जर्नल एंट्री (Journal Entry):
• फर्निचर खाते डेबिट (Debit) करा. कारण फर्निचर ही व्यवसायाची संपत्ती आहे आणि ती वाढत आहे.
• रोख किंवा बँक खाते क्रेडिट (Credit) करा. कारण फर्निचर खरेदी केल्यामुळे रोख रक्कम किंवा बँक बॅलन्स कमी होतो.

उदाहरणार्थ:

समजा, तुम्ही 10,000 रुपयांचे फर्निचर खरेदी केले, तर त्याची नोंद खालीलप्रमाणे होईल:

डेबिट: फर्निचर खाते - रु 10,000
क्रेडिट: रोख/बँक खाते - रु 10,000

• लेजर पोस्टिंग (Ledger Posting):
• जर्नल एंट्रीमधील प्रत्येक खात्याला लेजरमध्ये स्वतंत्र खाते तयार करून पोस्ट केले जाते.
• फर्निचर खात्याच्या डेबिट बाजूला "रोख/बँक खात्यामुळे" असे लिहा आणि 10,000 रुपये लिहा.
• रोख/बँक खात्याच्या क्रेडिट बाजूला "फर्निचर खात्यामुळे" असे लिहा आणि 10,000 रुपये लिहा.

हे फक्त एक उदाहरण आहे. तुमच्या व्यवसायाच्या स्वरूपानुसार आणि अकाउंटिंग पद्धतीनुसार यात बदल होऊ शकतो.