2 उत्तरे
2
answers
गोबर गॅस बद्दल माहिती द्या?
1
Answer link
https://bit.ly/3kJ8gDi
गोबर गॅस सुमारे 1970 च्या दशकात देशात, राज्यात अनेक ठिकाणी दिसायला लागले. खादी ग्रामोद्योग आयोग या निमसरकारी संस्थेने याचा प्रसार आणि प्रचार अत्यंत प्रभावीपणे संपूर्ण देशभर केला. मुळात हा धोरणात्मक निर्णय सरकारी पातळीवर घेतला गेला होता त्याचे खरे कारण ""गोबर गॅस प्लांट'' हे नव्हतेच. उलट जनावरांच्या शेणाची योग्य वासलात लावण्याची एक आदर्श व्यवस्था असे म्हणता येईल. यात मिळणारा गोबर गॅस बोनस होता. पारंपरिक पद्धतीने उघड्यावरच शेण टाकल्यामुळे त्यावर माश्या आणि डास बसतात, शेणाच्या विघटनातून वायू निर्माण होतात. या सर्व प्रकारातून रोगराई पसरते. या सर्वांवर प्रभावी उपाय म्हणजे गोबर गॅस प्लांट.
...असा तयार होतो गोबर गॅस
गोबर गॅस तयार होणं ही एक शेणाच्या नैसर्गिकरीत्या होणाऱ्या विघटनाची पायरी आहे. जनावरांच्या शेणामध्ये त्यांनी खाल्लेला चारा, कडब्याचे अंश असतात. तसेच त्यांच्या पोटातून बाहेर पडणारे विनॉक्सी जिवाणू असतात. हे जिवाणू शेणामध्ये त्यांचे अन्न शोधून उपजीविका करतात. मुळात या जिवाणूचं अन्न काय हे तपासायला लागलो तर लक्षात येतं की हे खातात फक्त पिष्टमय पदार्थ किंवा शर्करा. शेणामध्ये या पदार्थांचं प्रमाण अतिशय अल्प असतं आणि याला कारणही तसंच असतं. गाई, म्हशींना चारा दिल्यावर तीन पदार्थ बाहेर येतात ते म्हणजे मूत्र, शेण आणि दूध. बैलाच्या बाबतीत त्याची ताकद आपल्या उपयोगाची ठरते. गाई, म्हशींच्या दुधाचं पोषणमूल्य लक्षात घेता, बाहेर पडलेल्या शेणात फक्त चोथाच असतो, हे सहजी पटण्यासारखे आहे. तरी त्याच शेणात हे जिवाणू आपले
अन्न शोधत असतात.
आकडेवारीच्या भाषेत सांगायचे तर एक किलो शेणापासून सुमारे 40 लिटर बायोगॅस तयार होतो तोही 40 दिवसांत म्हणजे विघटनाचा कालावधी सुमारे सहा ते सात आठवड्यांचा. त्यामानाने गोबर गॅस अगदीच कमी, अगदी एल.पी.जी. गॅसच्या भाषेत सांगायचे झाले तर फक्त 18 ग्रॅम गॅस. साधारणपणे प्रति जनावर दररोज सुमारे 10 ते 12 किलो एवढे शेण मिळते आणि त्यापासून गोबर गॅस तयार होतो सुमारे 400 ते 480 लिटर.♍
https://bit.ly/3iBDz0M
0
Answer link
sicher! गोबर गॅस (गोबर वायू) बद्दल माहिती खालीलप्रमाणे:
गोबर गॅस (गोबर वायू): माहिती
गोबर गॅस, ज्याला बायोगॅस देखील म्हणतात, हा एक ज्वलनशील वायू आहे जो जैविक पदार्थांच्या ॲनाएरोबिक पचनातून (anaerobic digestion) तयार होतो. या प्रक्रियेत ऑक्सिजनच्या अनुपस्थितीत सूक्ष्मजंतू (microorganisms) जैविक पदार्थांचे विघटन करतात.
गोबर गॅस निर्मितीसाठी वापरले जाणारे पदार्थ:
- शेण
- पेंढा
- कचरा
- पालापाचोळा
- manvi विष्ठा
गोबर गॅसचे घटक:
- मिथेन (CH₄): ५०-७५%
- कार्बन डायऑक्साईड (CO₂): २५-५०%
- नायट्रोजन (N₂): ०-१०%
- हायड्रोजन (H₂): ०-१%
- हायड्रोजन सल्फाईड (H₂S): ०-३%
गोबर गॅसचे फायदे:
- स्वच्छ ऊर्जा: गोबर गॅस हा स्वच्छ ऊर्जा स्रोत आहे, जो धूर आणि हानिकारक कण उत्सर्जित करत नाही.
- कमी खर्चिक: गोबर गॅस निर्मितीसाठी लागणारे साहित्य सहज उपलब्ध होते आणि ते स्वस्त असते.
- खत: गोबर गॅस निर्मिती प्रक्रियेतून बाहेर पडलेला स्लरी (slurry) उत्कृष्ट खत म्हणून वापरला जातो.
- कचरा व्यवस्थापन: जैविक कचरा वापरला जात असल्याने कचरा व्यवस्थापनात मदत होते.
- ग्रामीण भागासाठी उपयुक्त: गोबर गॅस ग्रामीण भागातील लोकांच्या ऊर्जेची गरज पूर्ण करतो.
गोबर गॅस संयंत्राचे प्रकार:
- फ्लोटिंग ड्रम प्रकार (Floating drum type)
- फिक्स्ड डोम प्रकार (Fixed dome type)
निष्कर्ष:
गोबर गॅस हा एक शाश्वत आणि पर्यावरणपूरक ऊर्जा स्रोत आहे. ग्रामीण भागाच्या विकासासाठी आणि स्वच्छ ऊर्जा निर्मितीसाठी गोबर गॅस अत्यंत उपयुक्त आहे.