प्रवास
वाहने
भौतिकशास्त्र
विज्ञान
थांबलेल्या बसने अचानक वेग घेतल्यास प्रवासी मागच्या दिशेने फेकले जातात?
3 उत्तरे
3
answers
थांबलेल्या बसने अचानक वेग घेतल्यास प्रवासी मागच्या दिशेने फेकले जातात?
1
Answer link
मुळात स्थिर किंवा निश्चल असलेली वस्तू जोवर तिच्यावर कोणत्याही बाह्य बलाचा प्रभाव पडत नाही तोवर स्थिरच राहते. तसेच जी वस्तू गतिमान आहे तीही बाह्य बलाच्या प्रभावाअभावी एकाच दिशेने त्याच वेगाने मार्गक्रमणा करत राहते. वस्तूंच्या या अंगभूत गुणधर्माला जडत्व (निरुढी, इनर्शिया, Inertia)असे म्हणतात.
न्यूटनने प्रस्तावित केलेल्या गतीच्या नियमांपैकी हा पहिला नियम आहे. कोणत्याही वस्तूचे वस्तुमान हे त्याच्या जडत्वाचे माप असते. मैदानात निश्चल पडलेला चेंडू जोवर त्यावर पायाचा मार बसत नाही तोवर तिथून हलत नाही. हे त्या चेंडूच्या ज़डत्वापायी होते. तसेच एका रेषेत चालणारी मोटर घर्षणरहित रस्त्यावरून चालत असेल तर तशीच चालत राहील. जोवर तिच्या चाकांवर घर्षणाचा किंवा चालकाने लावलेल्या गतिरोधकाचा प्रभाव पडत नाही तोवर तिच्या वेगात घट होऊन ती स्थिर होणार नाही.
0
Answer link
होय, थांबलेल्या बसने अचानक वेग घेतल्यास प्रवासी मागच्या दिशेने फेकले जातात. हे जडत्वाच्या नियमामुळे (Law of Inertia) घडते.
स्पष्टीकरण:
- जेव्हा बस थांबलेली असते, तेव्हा प्रवासी देखील स्थिर (stationary) असतो.
- जेव्हा बस अचानक वेग घेते, तेव्हा प्रवाशाचे शरीर जडत्वामुळे स्थिर राहण्याचा प्रयत्न करते.
- त्यामुळे, बस पुढे सरकते आणि प्रवाशाचे शरीर मागे राहते, ज्यामुळे प्रवासी मागच्या दिशेने फेकल्यासारखा वाटतो.
हा नियम न्यूटनच्या गतीविषयक नियमांमधील पहिला नियम आहे.
उदाहरण:
समजा तुम्ही बसमध्ये उभे आहात आणि बस अचानक सुरु झाली, तर तुम्ही नक्कीच मागे झुकता. याचे कारण म्हणजे तुमच्या शरीराचा खालचा भाग (basement) जो बसच्या संपर्कात आहे, तो बससोबत पुढे सरकतो, परंतु तुमच्या शरीराचा वरचा भाग जडत्वामुळे (inertia) अजूनही स्थिर राहण्याचा प्रयत्न करतो. यामुळे तुम्ही मागे झुकता.
अधिक माहितीसाठी, तुम्ही खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता: