लघवी तपासणी:

• रंग आणि स्वरूप: लघवीचा रंग आणि स्पष्टता यावरून काही आरोग्य समस्यांची कल्पना येते. उदाहरणार्थ, गडद रंगाची लघवी डिहायड्रेशन (Dehydration) दर्शवते, तर लाल रंगाची लघवी रक्तस्त्राव दर्शवते.
• विशिष्ट गुरुत्व (Specific gravity): हे लघवीतील घन पदार्थांचे प्रमाण दर्शवते. उच्च विशिष्ट गुरुत्व डिहायड्रेशन किंवा इतर समस्या दर्शवते.
• पीएच (pH): लघवीचा पीएच पातळी ऍसिडिक (acidic) किंवा अल्कधर्मी (alkaline) आहे हे दर्शवते. असामान्य पीएच मूत्रपिंडाच्या (kidney) समस्या किंवा संसर्ग दर्शवू शकते.
• प्रथिने (Protein): लघवीमध्ये प्रथिने असणे मूत्रपिंडाच्या आजाराचे लक्षण असू शकते.
• साखर (Glucose): लघवीमध्ये साखर असणे मधुमेह दर्शवते.
• केटोन्स (Ketones): केटोन्स हे शरीरात चरबी तुटल्याने तयार होणारे पदार्थ आहेत. ते लघवीत आढळल्यास मधुमेह किंवा उपासमार दर्शवतात.
• सूक्ष्मदर्शकीय तपासणी: या तपासणीत, लाल रक्तपेशी, पांढऱ्या रक्तपेशी आणि सूक्ष्मजंतू (bacteria) शोधले जातात, जे संसर्ग किंवा इतर समस्या दर्शवतात.

रक्त तपासणी:

• पूर्ण रक्त गणना (Complete Blood Count- CBC): या तपासणीत लाल रक्तपेशी, पांढऱ्या रक्तपेशी आणि प्लेटलेट्सची संख्या तपासली जाते. असामान्य संख्या संसर्ग, ॲनिमिया (anemia) किंवा इतर रक्तविकार दर्शवते.
• चयापचय पॅनेल (Metabolic Panel): या तपासणीत ग्लुकोज, इलेक्ट्रोलाइट्स (electrolytes), किडनी फंक्शन (kidney function) आणि लिव्हर फंक्शन (liver function) तपासले जाते. असामान्य पातळी मधुमेह, मूत्रपिंडाचे आजार किंवा यकृताचे आजार दर्शवते.
• लिपिड प्रोफाइल (Lipid Profile): या तपासणीत कोलेस्ट्रॉल (cholesterol) आणि ट्रायग्लिसराइड्सची (triglycerides) पातळी तपासली जाते. असामान्य पातळी हृदयविकाराचा धोका दर्शवते.
• थायरॉईड फंक्शन टेस्ट (Thyroid Function Test): या तपासणीत थायरॉईड ग्रंथीचे कार्य तपासले जाते. असामान्य पातळी थायरॉईडचे आजार दर्शवते.
• इतर विशेष चाचण्या: डॉक्टर विशिष्ट रोगांचे निदान करण्यासाठी इतर विशेष चाचण्या देखील करू शकतात.

• रक्त: रक्त संपूर्ण शरीरात ऑक्सिजन, पोषक तत्वे आणि हार्मोन्स (hormones) पोहोचवते. हे शरीरातील कचरा उत्पादने देखील बाहेर टाकते. रक्तातील घटकांच्या पातळीतील बदल अनेक रोगांचे संकेत देऊ शकतात.
• लघवी: लघवी मूत्रपिंडाद्वारे तयार होते आणि शरीरातील कचरा आणि अतिरिक्त द्रव बाहेर टाकते. लघवीतील घटकांच्या पातळीतील बदल मूत्रपिंडाचे आजार, मधुमेह आणि इतर रोगांचे संकेत देऊ शकतात.