2 उत्तरे
2
answers
राष्ट्रीय नियोजन आयोगाचे अध्यक्ष, सचिव आणि सदस्य कोण असतात?
1
Answer link
माजी पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांनी स्थापन केलेला नियोजन आयोग बरखास्त करून त्या जागी नीती आयोग नेमण्यात आला.
नीती आयोग (नॅशनल इंस्टीटयूशन फॉर ट्रान्सफॉर्मिंग इंडिया) हि भारत सरकारची विकास धोरण ठरवणारी शिखर संस्था आहे. पंतप्रधान हे या नीती आयोगाचे पदसिद्ध अध्यक्ष असतात. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या संकल्पनेतून नीती आयोगाची स्थापना करण्यात आली आणि तेच सध्या आयोगाचे अध्यक्ष आहेत. बाकी कामकाज मंडळ हे अध्यक्षांद्वारे ठरवल्या जाते ते सध्या स्थितीत खालील प्रमाणे आहे:
१. अध्यक्ष: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी
२. मुख्य कार्यकारी अधिकारी: श्री अमिताभ कांत
३. उपाध्यक्ष: डॉ. राजीव कुमार
४. पदसिद्ध: राजनाथ सिंह, अरुण जेटली, सुरेश प्रभू, राधा मोहन सिंग
५. विशेष आमंत्रित: नितीन गडकरी,थावरचंद गेहलोत, स्मृती इराणी
६. पूर्णवेळ सदस्य: बिबेक देबरॉय(अर्थतज्ञ), विजय कुमार सारस्वत, रमेश चंद(शेतीतज्ञ)
७. नियामक परिषद: सर्व राज्यांचे मुख्यमंत्री आणि केंद्रशासित प्रदेशांचे गवर्नर
नीती आयोग (नॅशनल इंस्टीटयूशन फॉर ट्रान्सफॉर्मिंग इंडिया) हि भारत सरकारची विकास धोरण ठरवणारी शिखर संस्था आहे. पंतप्रधान हे या नीती आयोगाचे पदसिद्ध अध्यक्ष असतात. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या संकल्पनेतून नीती आयोगाची स्थापना करण्यात आली आणि तेच सध्या आयोगाचे अध्यक्ष आहेत. बाकी कामकाज मंडळ हे अध्यक्षांद्वारे ठरवल्या जाते ते सध्या स्थितीत खालील प्रमाणे आहे:
१. अध्यक्ष: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी
२. मुख्य कार्यकारी अधिकारी: श्री अमिताभ कांत
३. उपाध्यक्ष: डॉ. राजीव कुमार
४. पदसिद्ध: राजनाथ सिंह, अरुण जेटली, सुरेश प्रभू, राधा मोहन सिंग
५. विशेष आमंत्रित: नितीन गडकरी,थावरचंद गेहलोत, स्मृती इराणी
६. पूर्णवेळ सदस्य: बिबेक देबरॉय(अर्थतज्ञ), विजय कुमार सारस्वत, रमेश चंद(शेतीतज्ञ)
७. नियामक परिषद: सर्व राज्यांचे मुख्यमंत्री आणि केंद्रशासित प्रदेशांचे गवर्नर
0
Answer link
राष्ट्रीय नियोजन आयोगाची रचना
राष्ट्रीय नियोजन आयोग (National Planning Commission) ही भारत सरकारची एक संस्था होती, जी देशाच्या सामाजिक आणि आर्थिक विकासासाठी योजना तयार करण्याचे काम करत होती. 2015 मध्ये हे मंडळ बरखास्त करण्यात आले आणि त्याऐवजी NITI आयोग (National Institution for Transforming India) ची स्थापना करण्यात आली.
राष्ट्रीय नियोजन आयोगाची रचना खालीलप्रमाणे होती:
1. अध्यक्ष (Chairman):
- पंतप्रधान हे नियोजन आयोगाचे पदसिद्ध अध्यक्ष असत.
2. उपाध्यक्ष (Deputy Chairman):
- उपाध्यक्षांची नियुक्ती पंतप्रधान करत असत. उपाध्यक्ष हे नियोजन आयोगाच्या कामकाजाचे प्रमुख असत.
3. सदस्य (Members):
- नियोजन आयोगात काही पूर्णवेळ सदस्य असत, ज्यांची नियुक्ती सरकार करत असे.
- त्याशिवाय, काही केंद्रीय मंत्री देखील पदसिद्ध सदस्य म्हणून काम करत असत.
4. सचिव (Secretary):
- सचिव हे नियोजन आयोगाचे प्रशासकीय प्रमुख असत. ते भारतीय प्रशासकीय सेवेतील (IAS) अधिकारी असत.
टीप: १ जानेवारी २०१५ रोजी राष्ट्रीय नियोजन आयोग बरखास्त करण्यात आला आणि त्याऐवजी NITI आयोग (National Institution for Transforming India) ची स्थापना करण्यात आली आहे.