महाराष्ट्रामध्ये सर्वात जास्त व महत्त्वाची मृदा म्हणजे दख्खनच्या पठारावरील कापसाची काळी मृदा आहे. तिने दख्खनच्या पठारावरील सर्वात जास्त प्रदेश व्यापलेला आहे. सह्याद्री पर्वताच्या पूर्वेकडे घाटमाथा ओलांडल्यावर संपूर्ण प्रदेश काळ्या मृदेचा असून विदर्भातील पूर्वेकडील प्रदेश वगळता सर्वत्र काळी मृदा आढळते. ज्याप्रमाणे मृदेची जाडी बदलते त्याचप्रमाणे रंगही गडद काळ्या रंगाचा असून फिकट होत असतो.

ही मृदाBasealt खडकाच्या विदारणातून तयार झालेली काळी Basealt मृदा होय. हिच्यात कापसाचे पीक प्रामुख्याने घेतले जात असल्याने हिला कापसाची काळी मृदा देखील म्हणतात. हिच्यात टिटँनिफेरस मँग्नेटाईट हे संयुग खनिज आढळते.