दिव्यांगत्व

दिव्यांग व्यक्ती अधिकार अधिनियम, २०१६ (Rights of Persons with Disabilities Act, 2016) नुसार, दिव्यांगत्वाचे खालील प्रमुख प्रकार आहेत:

1. अंधत्व (Blindness): दोन्ही डोळ्यांनी अजिबात न दिसणे.
2. कमी दिसणे (Low vision): दृष्टी अधू असणे.
3. श्रवण बाधित (Hearing impairment): ऐकण्याची क्षमता कमी असणे.
4. वाचा व भाषा अक्षमता (Speech and Language Disability): बोलण्यात आणि भाषा समजण्यात अडथळा येणे.
5. लोकोमोटर दिव्यांगता (Locomotor Disability): हाडे, सांधे आणि स्नायूंच्या अडचणीमुळे शारीरिक हालचालींमध्ये अडचणी येणे.
6. बौद्धिक अक्षमता (Intellectual Disability): बौद्धिक कार्यप्रणाली मंद असणे.
7. शिकण्याची अक्षमता (Specific Learning Disabilities): वाचन, लेखन किंवा गणित शिकण्यात अडथळा येणे.
8. मानसिक आजार (Mental Illness): विचार, आकलन, मनःस्थिती, वर्तन यात बिघाड होणारे मानसिक आजार.
9. स्वलीनता (Autism Spectrum Disorder): सामाजिक संवाद आणि वर्तणुकीत अडचणी येणे.
10. सेरेब्रल पाल्सी (Cerebral Palsy): मेंदूच्या Damage मुळे शरीराच्या हालचालींवर नियंत्रण नसणे.
11. muscular dystrophy: स्नायू कमकुवत होणे.
12. ऍसिड हल्ला पीडित (Acid attack victim) : ऍसिड हल्ल्यामुळे विद्रूपता येणे.
13. पार्किन्सन्स रोग (Parkinson's disease): मेंदूतील पेशी कमी झाल्याने Parkinson's disease होतो.
14. हिमोफिलिया (Hemophilia): रक्ताच्या गुठळ्या न होण्याची समस्या.
15. थॅलेसेमिया (Thalassemia): रक्ताशी संबंधित आजार.
16. सिकल सेल रोग (Sickle cell disease): रक्तातील हिमोग्लोबिनच्या निर्मितीमध्ये दोष निर्माण होणे.
17. बहिरे-अंधत्व (Deaf-blindness): दृष्टी आणि श्रवण दोन्हीमध्ये समस्या असणे.
18. अनेक दिव्यांगता (Multiple Disabilities): एकापेक्षा जास्त दिव्यांगता असणे.

• शारीरिक तपासणी:
• व्यक्तीला चालताना किंवा हालचाल करताना अडथळा येतो का?
• सांधे आणि स्नायूंची तपासणी करा.
• शारीरिक संतुलन बिघडते का?
• वैद्यकीय इतिहास:
• व्यक्तीला जन्मजात हा आजार आहे का?
• अपघात किंवा शस्त्रक्रियेमुळे दिव्यांगत्व आले आहे का?
• दैनंदिन क्रियाकलाप:
• व्यक्तीला स्वतःची कामे (उदाहरणार्थ: कपडे घालणे, खाणे) करताना मदत लागते का?
• व्हीलचेअर किंवा इतर उपकरणांची गरज आहे का?
• तंत्रज्ञानाचा वापर:
• शारीरिक हालचाल सुलभ करण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो का?

दिव्यांग व्यक्ती हक्क अधिनियम, २०१६ नुसार, दिव्यांगत्वाचे खालील २१ प्रकार आहेत:

1. अंधत्व (Blindness)
2. कमी दिसणे (Low-vision)
3. श्रवण बाधित (Hearing Impairment)
4. speech and language disability (speech and language disability)
5. Locomotor Disability (Locomotor Disability)
6. बौद्धिक अक्षमता (Intellectual Disability)
7. Specific Learning Disabilities (Specific Learning Disabilities)
8. Autism Spectrum Disorder (Autism Spectrum Disorder)
9. Cerebral Palsy (Cerebral Palsy)
10. Multiple Sclerosis (Multiple Sclerosis)
11. Parkinson’s Disease (Parkinson’s Disease)
12. Muscular Dystrophy (Muscular Dystrophy)
13. Chronic Neurological Conditions (Chronic Neurological Conditions)
14. Specific Learning Disabilities (Specific Learning Disabilities)
15. Multiple Disabilities (Multiple Disabilities)
16. Thalassemia (Thalassemia)
17. Hemophilia (Hemophilia)
18. Sickle Cell Disease (Sickle Cell Disease)
19. Multiple Disabilities including deaf-blindness (Multiple Disabilities including deaf-blindness)
20. Acid Attack Victim (Acid Attack Victim)
21. Dwarfism (Dwarfism)

1. व्यक्तीला अजिबात दिसत नाही का?
2. ती व्यक्ती वस्तू ओळखू शकत नाही का?
3. व्यक्तीला प्रकाशाची जाणीव आहे का?
4. व्यक्तीला रंगांमध्ये फरक ओळखता येत नाही का?
5. जवळच्या वस्तू पाहण्यासाठी खूप त्रास होतो का?