निर्णय घेणे
निर्णय प्रक्रिया म्हणजे अनेक पर्यायांमधून एक विशिष्ट पर्याय निवडण्याची प्रक्रिया. ही एक महत्त्वाची प्रक्रिया आहे जी व्यक्ती आणि संस्था दोघांनाही त्यांच्या ध्येयांपर्यंत पोहोचण्यास मदत करते.
निर्णय प्रक्रियेत खालील पायऱ्यांचा समावेश असतो:
- समस्या किंवा संधी ओळखणे: सर्वप्रथम, निर्णय घेण्यासाठीची गरज ओळखावी लागते.
- माहिती गोळा करणे: समस्येबद्दल किंवा संधीबद्दल संबंधित माहिती गोळा करणे आवश्यक आहे.
- पर्यायांची निर्मिती: माहितीच्या आधारावर, विविध संभाव्य पर्यायांची यादी तयार करणे.
- पर्यायांचे मूल्यांकन: प्रत्येक पर्यायाचे फायदे आणि तोटे तोलणे.
- सर्वोत्तम पर्याय निवडणे: मूल्यांकनानंतर, सर्वोत्तम पर्याय निवडावा लागतो.
- निर्णयाची अंमलबजावणी: निवडलेल्या पर्यायाची अंमलबजावणी करणे.
- परिणामांचे मूल्यांकन: निर्णयाच्या परिणामांचे मूल्यांकन करणे आणि आवश्यक असल्यास सुधारणा करणे.
निर्णय घेताना अनेक घटक विचारात घेतले जातात, जसे की वेळ, संसाधने, आणि धोके. चांगला निर्णय घेण्यासाठी, विचारपूर्वक आणि वस्तुनिष्ठ असणे महत्त्वाचे आहे.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
अश्या प्रकारच्या घटना प्रत्येक यशस्वी माणसाच्या आयुष्यात घडतातच” यशाची पायरी चढताना यातून प्रत्येक व्यक्तिला जावेच लागते.
अश्यावेळी तुमचे सर्व निर्णय हे भवनीक होऊन जातात कारण एक लक्षात राहू द्या; “मनातून भावनिक झालात तर बैधिक पातळी कमी होते” व निर्णय चुकतात.
आपण जेव्हा निर्णय घेतो तो त्यावेळची जी परिस्तिथी असते त्यावर अवलंबून असतो.कितीही विचार करून निर्णय घेतला तरी कधी कधी परिस्थिती बदलते जसे माणसं बदलू शकतात, आर्थिक परिस्तिथी वर खाली होऊ शकते, माणसाची सांगत बिघडू शकते. थोडक्यात ज्या ज्या गोष्टींचा आधार घेऊन आपण निर्णय घेतो ती कायम तशीच राहत नाही. सगळं बदलत जातं आणि मग आपल्याला निर्णय चुकत आहे असे वाटते.पण कितीही निर्णय चुकले आणि आयुष्य बिकट झाले तरी त्यावर काही न काही मार्ग निघतो पण शोधला तरच तो मिळतो.
जीवनात येऊन एवढंच तर महत्वाचं असतं.. हेच तर शिकायचं असतं ...निर्णय चुकतो कधी .... ठीक आहे...निर्णय बरोबर असेल तर आत्मविश्वास आणि यश मिळतं. आणि चुकला तर अनुभव मिळतो. दोन्हीमध्ये फायदा आपलाच आहे...नाही का...आपल्या आयुष्याचा...महत्वाच्या टप्प्यांचा निर्णय आपणच घ्यायला हवा."
निर्णय चुकतात आयुष्यातले आणि आयुष्य चुकतजाते,
प्रश्न कधी कधी कळत नाहीत आणि उत्तर चुकत जाते,
सोडवताना वाटतं सुटत गेला गुंता,
पण प्रत्येक वेळी नवनवीन गाठ बनत जाते,
दाखविनाऱ्याला वाट माहित नसते,
चालणाऱ्याचे ध्येयमात्र हरवून जाते,
दिसतात तितक्या सोप्या नसतात
काही गोष्टी,"अनुभव"म्हणजे काय हे तेव्हाच कळते....
उत्तर: होय, आर्थिक प्रश्न सोडवताना घ्यावे लागणारे निर्णय बहुतेक वेळा निवड करण्याच्या स्वरूपाचे असतात.
स्पष्टीकरण:
- मर्यादित संसाधने: आपल्याकडे नेहमीच मर्यादित संसाधने (उदा. पैसे, वेळ, मनुष्यबळ) असतात. त्यामुळे, आपल्याला अनेक पर्यायांमधून निवड करावी लागते.
- अनेक पर्याय: प्रत्येक आर्थिक समस्येचे अनेक संभाव्य उपाय असू शकतात. या उपायांमधून सर्वोत्तम पर्याय निवडणे आवश्यक असते.
- धोका आणि अनिश्चितता: भविष्यात काय होईल हे निश्चितपणे सांगता येत नाही. त्यामुळे, प्रत्येक निवडीमध्ये काही प्रमाणात धोका आणि अनिश्चितता असते.
उदाहरण:
समजा, तुमच्याकडे रु. 10,000 आहेत आणि तुम्हाला ते गुंतवायचे आहेत. तुमच्यासमोर खालील पर्याय आहेत:
- बँकेत ठेव (Fixed Deposit) करणे.
- शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करणे.
- सोन्यात गुंतवणूक करणे.
तुम्ही कोणता पर्याय निवडता हे तुमच्या धोक्याची तयारी, गुंतवणुकीचा कालावधी आणि अपेक्षित परतावा यावर अवलंबून असते. त्यामुळे, हा एक निवडीचा प्रश्न आहे.
आर्थिक निर्णय घेताना खालील गोष्टी विचारात घेणे आवश्यक आहे:
- आपले ध्येय काय आहे?
- प्रत्येक पर्यायाचे फायदे आणि तोटे काय आहेत?
- आपल्याला किती धोका पत्करायची तयारी आहे?
- आपल्याकडे किती वेळ आहे?
या माहितीच्या आधारे, तुम्ही सर्वोत्तम पर्याय निवडू शकता.
विचार करून निर्णय घ्यावा की निर्णय घेऊन विचार करावा?, हा एक कठीण प्रश्न आहे, कारण दोन्ही बाजूंचे फायदे आणि तोटे आहेत.
1. विचार करून निर्णय घेणे:
-
फायदे:
- अधिक माहिती आणि विश्लेषणावर आधारित निर्णय असतो.
- चूक होण्याची शक्यता कमी होते.
- परिणामांचा अंदाज बांधता येतो.
-
तोटे:
- जास्त वेळ लागू शकतो.
- संधी गमावण्याची शक्यता असते.
- अतिविचारामुळे निर्णय घेणे कठीण होऊ शकते.
2. निर्णय घेऊन विचार करणे:
-
फायदे:
- त्वरित निर्णय घेता येतो.
- संधीचा फायदा घेता येतो.
- आत्मविश्वास वाढतो.
-
तोटे:
- चूक होण्याची शक्यता जास्त असते.
- परिणामांचा अंदाज नसतो.
- पश्चात्ताप होण्याची शक्यता असते.
अखेरीस, कोणता मार्ग योग्य आहे हे परिस्थितीवर अवलंबून असते.
जर वेळ असेल आणि माहिती उपलब्ध असेल, तर विचार करून निर्णय घेणे चांगले.
जर वेळ कमी असेल आणि त्वरित निर्णय घेणे आवश्यक असेल, तर निर्णय घेऊन विचार करणे ठीक आहे.
महत्वाचे म्हणजे, कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी आपल्या ध्येयांचा आणि मूल्यांचा विचार करणे आवश्यक आहे.
या संदर्भात अधिक माहितीसाठी, आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता: