
मल्टीमीडिया
1. संवाद (Communication): मल्टीमीडियामुळे संवाद अधिक आकर्षक आणि प्रभावी होतो. टेक्स्ट, ग्राफिक्स, ऑडिओ आणि व्हिडिओ यांचा वापर करून माहिती सोप्या पद्धतीने सादर करता येते.
2. शिक्षण (Education): मल्टीमीडिया शिक्षण क्षेत्रात उपयुक्त आहे. यामुळे किचकट संकल्पना सोप्या पद्धतीने समजतात. ॲनिमेटेड व्हिडिओ आणि इंटरऍक्टिव्ह (Interactive) सादरीकरणामुळे विद्यार्थी अधिक चांगल्या प्रकारे शिकू शकतात.
3. मनोरंजन (Entertainment): मल्टीमीडिया मनोरंजनाचे उत्तम साधन आहे. चित्रपट, व्हिडिओ गेम्स आणि संगीत यांचा अनुभव अधिक आनंददायी होतो.
4. व्यवसाय (Business): व्यवसायात मल्टीमीडियाचा उपयोग जाहिरात, प्रशिक्षण आणि प्रेझेंटेशनसाठी होतो. यामुळे ग्राहक आणि कर्मचाऱ्यांशी संवाद वाढतो.
5. सुलभता (Accessibility): मल्टीमीडियामुळे माहिती सहज उपलब्ध होते. ऑनलाइन लायब्ररी (Online Libraries) आणि शैक्षणिक साहित्य (Educational Material) विद्यार्थ्यांना घरी बसून मिळवता येते.
6. सर्जनशीलता (Creativity): मल्टीमीडियामुळे व्यक्तीला नवनवीन गोष्टी तयार करण्याची संधी मिळते. ग्राफिक्स डिझाइन (Graphics Design), व्हिडिओ एडिटिंग (Video Editing) आणि ॲनिमेशनच्या (Animation) माध्यमातून कल्पनांना मूर्त रूप देता येते.
दृकश्राव्य (Audiovisual): दृकश्राव्य म्हणजे 'दृक' (visual) आणि 'श्राव्य' (audio) या दोन शब्दांचे मिश्रण आहे. याचा अर्थ असा आहे की ज्यात ऐकणे आणि पाहणे या दोन्ही इंद्रियांचा वापर होतो, त्याला दृकश्राव्य म्हणतात.
उदाहरण:
- चित्रपट: चित्रपटामध्ये आपल्याला दृश्य (scenes) दिसतात आणि आवाज (dialogues, music) ऐकू येतात.
- दूरदर्शन (Television): टीव्हीवर आपण कार्यक्रम पाहतो आणि त्याचे आवाज ऐकतो.
- व्हिडिओ गेम्स: व्हिडिओ गेम्स खेळताना आपण ग्राफिक्स पाहतो आणि त्यातील आवाज, संगीत ऐकतो.
- शैक्षणिक व्हिडिओ: शाळेत शिकवण्यासाठी वापरले जाणारे व्हिडिओ, ज्यात दृश्य आणि आवाज दोन्ही असतात.
थोडक्यात, दृकश्राव्य म्हणजे पाहणे आणि ऐकणे या दोन्ही गोष्टींचा एकत्रित अनुभव होय.
************************************
विज्ञान तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात लागणार्या नवनवीन शोधांमुळे दळणवळण आणि संपर्कयंत्रणेत अनेक बदल घडत आहेत. कोणतीही वस्तू माणूस किंवा एखादा लहानात लहान कण एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी पोहोचण्यासाठी काहीतरी माध्यम असणे आवश्यक असते. संगणकाच्या बाबतीतही असेच आहे. संगणकाकडे असलेली माहिती आपल्यापर्यंत पोहोचण्यासाठी कोणत्यातरी माध्यमाची गरज असते. तसेच आपल्याकडील माहिती संगणकाला द्यायची असेल तरी माध्यम हे हवेच आणि अर्थातच एकापेक्षा जास्त माध्यमे म्हणजेच मल्टिमीडिया.
हल्ली मीडिया आणि मल्टिमीडिया या शब्दांची आपल्याला एवढी सवय झाली आहे की, आपण कोठे ना कोठे तरी हे शब्द उच्चारतोच. आपल्याला दिसणाऱ्या टीव्ही, टेपरेकॉर्डर, ऑडिओ सिस्टीम, संगणक इत्यादींच्या जाहिरातींमध्ये हा शब्द दिसला नाही, तर ती जाहिरातच नाही, असे विनोदाने म्हणावे लागेल. पण बऱ्याचदा आपण मल्टीमीडियाला एक सी.डी. ड्राइव्ह आणि आवाजाची सुविधा एवढ्यापुरती मर्यादित करून त्याचा अर्थच बदलण्याचा गोंधळ करतो.
संगणकाच्या बाबतीत मल्टीमीडिया म्हणजे खरे तर कोणतीही दोन किंवा जास्त माध्यमे एकत्रितपणे एका ठिकाणी संगणकाच्या नियंत्रणात उपलब्ध असणे. भले मग तो लिहिलेला मजकूर असेल किंवा एखादे चित्र. एखादी ध्वनीफित (गाणे) किंवा एखाद्याचे बोलणे (भाषण), एखादी चित्रफीत किंवा संगणकाच्या प्रोग्रामच्या मदतीने दिसणारे द्रुकश्राव्य सादरीकरण या सगळ्यांना मिळून मल्टीमीडिया म्हणता येते.
मल्टिमीडियाचा होणारा प्रसार आणि त्याने साधली जाणारी परिणामकारकता यांमुळे मल्टिमीडियाचा वापर व्यापार, जाहिरात, करमणुक, शिक्षण आदी क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणात होत आहे. संगणकाच्या मल्टीमीडियावर आपण नियंत्रण ठेवू शकतो. आपल्या आवडीनुसार, गरजेनुसार त्याचा वापर करू शकतो, बदल करू शकतो.
संगणकाचा एखादा प्रोग्राम वापरून आपण एखादे चित्र, आकृती वगैरे काढू शकतो. त्याची प्रिंटरच्या साहाय्याने छपाई करू शकतो. एखादा मजकूर स्कॅनरच्या साह्याने छापील रूपातून संगणकाच्या पडद्यावर चित्रित करून त्याचे डिजिटल (द्विमान) स्वरूपात रूपांतर करता येते. व्हिडिओ कॅमेरा वापरून तयार केलेली एखादी चित्रफीत असेल, तर त्यातील चित्र व ध्वनी एकत्रित संकलित करून त्याच्या अनेक प्रतिदेखील करता येतात. विद्यार्थी त्यांच्यासाठी उपलब्ध माहितीची ध्वनिचित्रफीत वापरून अभ्यास करू शकतात. एवढेच काय, परीक्षासुद्धा देऊ शकतात. काही शिक्षक किंवा शैक्षणिक साहित्य बनवणारे साध्या सादरीकरणाच्या सॉफ्टवेअरच्या सहाय्याने चित्र, आकृत्या, फोटो संकलित करून त्याला स्वतःच्या किंवा निवेदकाच्या आवाजाची जोड देऊन एखादा शैक्षणिक कार्यक्रम देखील तयार करतात. कधीकधी मूळ आवाजात काही बिघाड किंवा त्रुटी आली असेल, तर संगणकाच्या प्रोग्रामच्या साह्याने तेवढा भाग काढून टाकून पुन्हा आवाजाची नव्याने जुळवाजुळव करून निवेदन ध्वनिमुद्रित करता येते. तसेच रेकॉर्ड केलेली चित्रफितदेखील अशाच प्रकारे संकलित करून नंतर चित्र व ध्वनीच्या एकत्रीकरणाने एकच चित्रफित (चित्रपट) तयार करता येते, मूळच्या त्रुटी कोठे होत्या, यांचा नंतर लवलेशही असत नाही !
*'सृष्टी विज्ञानगाथा' या पुस्तकातून*
मोबाईलवर एमएमएस सेवा कशी चालू करायची?
अधिक माहिती साठी
टाको बेल टेलिव्हिजन मोहिमेसाठी एक स्टोरीबोर्ड
स्टोरीबोर्डिंग प्रोसेस, ज्या रूपाने आज माहित आहे, चे विकास वॉल्ट डिसीजन स्टुडिओमध्ये 1 9 30 च्या सुरुवातीला, अनेक वर्षांपर्यंत वॉल्ट डिसीजन स्टुडिओ आणि इतर अनेक अॅनिमेशन स्टुडिओमध्ये वर्षापूर्वीपर्यंतची प्रक्रिया प्रक्रिया अपनाने नंतर झाले.
उत्पत्ति संपादन
स्टोरीबोर्डिंग प्रक्रिया खूप वेळ घेणारे आणि जटिल होऊ शकते ज्या पद्धतीने त्याचे आजकाल व्यापक प्रमाणात वापरले जाते, त्याचे विकास 1 9 30 च्या सुरुवातीला वाल्ट डिसीनी स्टुडिओमध्ये झाले. द डीनी ऑफ डब्लूटी, 1 9 56), डायनी डिस्नी मिलर यांनी म्हटले आहे की सर्वप्रथम संपूर्ण स्टोरीबोर्ड्स निर्मित 1 9 33 मध्ये बनविलेल्या डिस्नीच्या लघुचित्रपटात लहान लहान पिग्स झाले होते. जॉन केनमेकरुसार, पेपर ड्रीम्स: द आर्टिस्ट्स ऑफ डिसीनी स्टोरीबोर्ड्स में (1 999, हैपीरियन प्रेस), डिस्नी पूर्वी स्टोरीबोर्ड डेव्हलपमेंट कॉमिक ग्रंथों जैसे "स्टोरी स्केचस" जो 1 99 0 में निर्मित और उनके उद्देश्य एनिमेटेड कार्टून के छोटे विषय जसे की प्लेन क्रजी आणि स्टीमबॉट विली, बनव थँ, से हुआ आणि काहीच वर्षांत इतर स्टुडिओमध्ये फेल केले गेले.
द आर्ट ऑफ वॉलर्ट डिस्नी (अर्मस, 1 9 74) क्रिस्टोफर फिंचनुसार, डिस्नी एनीमेटर वेब्ब स्मिथस वेगवेगळ्या कागदावर ड्रॉईंग दृश्यामुळे बनवलेले एक बुलेटिन बोर्ड ऑन तेंक करंट स्टोरी टू एक क्रम इन दी क्रेडिटिज, और याप्रकारे पहिल्यांदाच स्टोरीबोर्ड तयार करण्याचे श्रेय त्यांनीच दिले. दुसरा स्टूडियो जो "स्टोरीबोर्ड" च्या वरून स्टोरीबोर्ड्सच्या बाजूने वाढला आहे, 1 9 35 च्या सुरुवातीला वाल्टर लान्ट्ज प्रॉडक्शन [1], हरमन-आइसिंग आणि लिओन स्क्लिसिंगर यांनीही 1 9 36 मध्ये केले, तर 1 937-38 पर्यंत सर्व स्टुडिओ स्टोरीबोर्ड्स वापरणे काय करीत आहेत
गॉन विद दा विंड प्रथम गतिशील फिमों में से एक को पूरी तरह से स्टोरीबोर्ड पर प्रदर्शित किया गया है. विलियम कॅमेरून मेनजिस, जे के फिल्मचे प्रॉडक्शन डिझाइनर आहेत, ते डेव्हिड सेल्झिनिकने प्रत्येक शाटाच्या फिल्मची रचना केली आहे. बर्याच मोठ्या बजेटच्या मूक फिल्म्सवर देखील स्टोरीबोर्डवर दिसू लागले परंतु 1 9 70 च्या काळात स्टुडिओ अॅडिशेंबला कमी करण्याच्या प्रयत्नांमध्ये बहुतांश सामग्री नष्ट झाली.
1 9 40 च्या दशकाच्या सुरवातीस थेट अॅक्शन चित्रपटांच्या निर्मितीमध्ये स्टोरीबोर्डिंग लोकप्रिय झाली, आणि पुन्हा चित्रपटांची पूर्वेसाठी ही एक निश्चित माध्यम बनली.
पेस गॅलरीचे निरीक्षक ऍनेटी मायकेलसन, त्यांचे पुस्तक ड्रॉइंग इन्ट्यू फिल्म: डायरेक्टर'स ड्रॉइंगस, 1 940 ते 1 99 0 च्या दशकातील अशा वेळी मानले जातात, "उत्पादन डिझाइन मुख्यतः स्टोरीबोर्डमधूनच बनतात." स्टोअरबॉर्ड्स आता निर्माण प्रक्रिया एक आवश्यक भाग आहे.

-
व्हिडिओ प्लेयर (Video Player):
VLC मीडिया प्लेयर (VLC Media Player) किंवा MX प्लेयर (MX Player) सारखे अनेक व्हिडिओ प्लेयर्स तुम्हाला ऑडिओ ट्रॅक बदलण्याची सुविधा देतात. जर व्हिडिओमध्ये हिंदी ऑडिओ ट्रॅक उपलब्ध असेल, तर तुम्ही तो निवडू शकता. VLC मीडिया प्लेयर (VLC Media Player) MX प्लेयर (MX Player)
-
सबटायटल्स (Subtitles):
जर व्हिडिओमध्ये हिंदी ऑडिओ ट्रॅक नसेल, तर तुम्ही हिंदी सबटायटल्स (.srt फाईल) डाउनलोड करून व्हिडिओ प्लेयरमध्ये ऍड करू शकता. MX प्लेयरमध्ये सबटायटल्स ऍड करण्याची सुविधा आहे.
-
भाषांतर ॲप्स (Translation Apps):
तुम्ही गुगल ट्रान्सलेट (Google Translate) सारख्या ॲप्सचा वापर करून व्हिडिओमधील संवाद हिंदीमध्ये भाषांतरित करू शकता. काही ॲप्स व्हिडिओ प्ले होत असताना लाईव्ह ट्रांसलेशन (Live Translation) देखील करतात. गुगल ट्रान्सलेट (Google Translate)
-
ऑनलाइन टूल्स (Online Tools):
अनेक ऑनलाइन टूल्स उपलब्ध आहेत, ज्यांच्या साहाय्याने तुम्ही व्हिडिओ अपलोड करून त्याचे भाषांतर करू शकता.
उपलब्ध कोर्स
u बैचलर्स इन मल्टीमीडिया
u बैचलर इन एनिमेशन
u बैचलर इन डिजिटिल मीडिया
u बैचलर इन गेम्स एंड इंट्रैक्टिव मीडिया डिजाइन
u बैचलर इन ग्राफिक डिजाइन
u बैचलर इन विजुअल कम्युनिकेशन
u डिप्लोमा इन मल्टीमीडिया ऐंड एनिमेशन
मराठवाड्यात औरंगाबाद येथे मल्टिमेडिया चे सर्टिफिकेट कोर्स घेणाऱ्या खाजगी संस्था आहेत.