देव आणि देवस्थान

"श्री मंगेश महाजनांसाठी मार्गदर्शिका", लेखक: श्री चंद्रनाथ विनायक शेणवी धुमे, प्रकाशक: © व्यवस्थापकीय समिती, श्रीमंगेश देवस्थान, प्रियोळ, फोंडा, गोवा. पिन: ४०३४०४. ह्या पुस्तकातले प्रश्नाला अनुसरुन सदर्भ, सर्व संबंधीतांची क्षमा मागुन, ज्ञानवर्धनार्थ देत आहे.

ऍक्च्युली शिव तत्व is everywhere.. शिव तत्व प्रत्येकामध्ये आहे.. पुराणांनुसार शिव कैलाSpecificवर राहतात जो हिमालयाचाच एक भाग आहे.. आणि माउंट एव्हरेस्ट वर गेल्याचे अनेक रेकॉर्ड्स आहेत पण कैलाश पर्वतावर कोणीही गेल्याचा एकही ऑफिशियल रेकॉर्ड नाहीये..

विठोबा, विठू, विठ्ठल, पांडुरंग, वा पंढरीनाथ ही हिंदू देवता मुख्यतः भारताच्या महाराष्ट्र व कर्नाटक ह्या राज्यात वंदिली जाते. विठोबा हा श्रीहरी चा द्वापार युगातील दुसरा आणि दशावतारातील नववा अवतार आहे. परंतु शास्त्र-पुराणांमध्ये विठठलाला बौध्य वा बोधराज म्हटले आहे. गरुड पुराणामध्ये वर्णन केल्याप्रमाणे बौध्य हा विशाल भाल असलेला, तेजस्वी नेत्रांचा, मौन धारण केलेला, कटि-कर ठेवून उभा असा आहे. हे वर्णन पूर्णपणे विठ्ठ्लाला लागू पडते.. विठोबाच्या प्रतिमा ह्या कटीवर हात ठेऊन, भक्त पुंडलिकाने टाकलेल्या विटेवर उभ्या राहिलेल्या सावळ्या पुरुषाच्या वेषात दर्शवितात. त्याच्या संगे काही वेळा पत्‍नी रखुमाई उर्फ रुक्मिणी उभी असते.

विठोबा हा महाराष्ट्रातील वारकरी संप्रदायाचे व कर्नाटकातील हरिदास संप्रदायाचे आराध्य दैवत आहे. त्याचे प्रमुख मंदिर महाराष्ट्रात कर्नाटक सीमेजवळ पंढरपूर येथे आहे. जरी हे मंदिर कधी बांधले गेले हे निश्चित माहित नसले तरी ते तेराव्या शतकापासून उभे आहे ह्याचे पुरावे आढळतात. पंढरपूरमध्ये वर्षातून चार यात्रा भरतात. त्यातील आषाढी एकादशीला भरणार्‍या यात्रेत लाखो भाविक सहभागी होतात. आलेले भाविक भीमा नदीमध्ये स्नान करतात. या नदीला येथे चंद्रभागा म्हणतात. विठोबा हे महाराष्ट्राचे कुलदैवत होय.^[१]