भारतीय संविधान

कलम १: भारताचे नाव आणि राज्य क्षेत्र

• भारताचे नाव: 'इंडिया, जो भारत आहे' अशा नावाचा उल्लेख आहे.
• राज्य क्षेत्र: राज्यांचे क्षेत्र, केंद्रशासित प्रदेश आणि भविष्यात समाविष्ट केले जाऊ शकणारे इतर क्षेत्र यांचा समावेश असतो.

कलम २: नवीन राज्यांची स्थापना किंवा प्रवेश

• संसदेला कायद्याद्वारे नवीन राज्ये तयार करण्याचा किंवा अस्तित्वात असलेल्या राज्यांमध्ये सामील करण्याचा अधिकार आहे.

कलम ३: राज्यांची निर्मिती आणि क्षेत्रांमध्ये बदल

• संसदेला कायद्याद्वारे नवीन राज्य तयार करण्याचा, राज्यांची क्षेत्रे वाढवण्याचा किंवा कमी करण्याचा, राज्यांच्या सीमा बदलण्याचा किंवा राज्यांची नावे बदलण्याचा अधिकार आहे.
• असा कोणताही कायदा राष्ट्रपतींच्या शिफारशीशिवाय मांडला जाऊ शकत नाही.

कलम ४: कलम २ आणि ३ अंतर्गत केलेले कायदे

• कलम २ आणि ३ अंतर्गत केलेले कायदे हे घटनादुरुस्ती मानले जात नाहीत.

• वजनात वाढ: टीव्ही पाहताना जेवल्याने लक्ष विचलित होते आणि त्यामुळे जास्त खाल्ले जाते, ज्यामुळे वजन वाढू शकते. WebMD नुसार, कॅलरी जास्त प्रमाणात घेतल्याने वजन वाढते.
• पचनाच्या समस्या: शांतपणे न जेवल्याने अन्न व्यवस्थित चघळले जात नाही, ज्यामुळे पचनक्रिया बिघडते.
• आहाराच्या सवयींमध्ये बदल: टीव्हीवर दाखवल्या जाणाऱ्या जाहिरातींमुळे अनेकदाFast Food खाण्याची इच्छा होते, ज्यामुळे आरोग्याच्या समस्या निर्माण होतात.
• metabolic syndrome चा धोका: जास्त वेळ बसून राहिल्याने आणि चुकीच्या वेळी जेवल्याने मेटाबॉलिक सिंड्रोमचा धोका वाढतो, ज्यामुळे हृदयविकार आणि मधुमेह होऊ शकतो.

फायदे:

• शारीरिक लवचिकता: योगासनांमुळे शरीर लवचिक होते आणि सांधेदुखी कमी होते.
• मानसिक शांती: योगा केल्याने तणाव कमी होतो आणि मन शांत राहते. National Institutes of Health नुसार, योगामुळे मानसिक आरोग्य सुधारते.
• रोगप्रतिकारशक्ती: नियमित योगा केल्याने शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती वाढते.
• वजन नियंत्रण: योगामुळे चयापचय सुधारते आणि वजन नियंत्रणात राहण्यास मदत होते.

मर्यादा:

• शारीरिक मर्यादा: काही आसने करणे सर्वांना जमत नाही, विशेषत: वृद्ध आणि शारीरिक समस्या असलेल्या व्यक्तींना.
• दुखापतीचा धोका: चुकीच्या पद्धतीने योगा केल्यास दुखापत होऊ शकते.
• गरोदर स्त्रिया: काही योगासने गर्भवती महिलांसाठी सुरक्षित नसतात.

• समता (Equality): कायद्यासमोर सर्व नागरिक समान आहेत.
• स्वतंत्रता (Freedom): भाषण आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य, शांततापूर्ण सभा घेण्याचे स्वातंत्र्य, संघटना बनवण्याचे स्वातंत्र्य, भारतात कुठेही फिरण्याचे स्वातंत्र्य आणि कोणताही व्यवसाय करण्याचे स्वातंत्र्य.
• शोषणाविरुद्ध अधिकार (Right against Exploitation): मानवी तस्करी,forced labour आणि बालमजुरीला प्रतिबंध.
• धर्म स्वातंत्र्य (Freedom of Religion): प्रत्येक व्यक्तीला कोणताही धर्म स्वीकारण्याचा, आचरणात आणण्याचा आणि प्रचार करण्याचा अधिकार आहे.
• सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक अधिकार (Cultural and Educational Rights): अल्पसंख्याकांना त्यांच्या भाषेचे, लिपीचे आणि संस्कृतीचे संरक्षण करण्याचा अधिकार आहे.
• घटनात्मक उपाययोजनेचा अधिकार (Right to Constitutional Remedies): मूलभूत हक्कांचे उल्लंघन झाल्यास न्यायालयात दाद मागण्याचा अधिकार.

माझ्या मते या मार्गदर्शक तत्त्वांचे महत्त्व खालीलप्रमाणे आहे:

• सामाजिक आणि आर्थिक न्याय: ही तत्त्वे सामाजिक आणि आर्थिक न्यायावर आधारित समाज निर्माण करण्याचा प्रयत्न करतात. ज्यामुळे दुर्बळ घटकांना संरक्षण मिळते.
• कल्याणकारी राज्य: मार्गदर्शक तत्त्वे भारताला एक कल्याणकारी राज्य (Welfare State) बनवण्यास मदत करतात.
• धोरणात्मक दिशा: सरकारला धोरणे आणि कायदे बनवण्यासाठी एक दिशादर्शक ठरतात.
• मूलभूत अधिकार पूरक: जरी मार्गदर्शक तत्त्वे न्यायालयात जाऊन लागू करता येत नसली, तरी ते मूलभूत अधिकारांना पूरक आहेत.

उदाहरणार्थ काही महत्त्वाची मार्गदर्शक तत्त्वे:

• अनुच्छेद ३९ (a): नागरिकांना उपजीविकेची पुरेशी साधने मिळवण्याचा हक्क.
• अनुच्छेद ४१: काम करण्याचा, शिक्षणाचा आणि काही विशिष्ट परिस्थितीत सार्वजनिक मदतीचा हक्क.
• अनुच्छेद ४३: कामगारांना योग्य वेतन आणि जीवनमान.
• अनुच्छेद ४४: नागरिकांसाठी समान नागरी कायदा (Uniform Civil Code).
• अनुच्छेद ४७: सार्वजनिक आरोग्य सुधारणे आणि जीवनमान उंचावणे.