आंतरराष्ट्रीय करार

• अजेंडा २१ (Agenda 21):

  हा एक व्यापक कृती आराखडा होता, ज्यामध्ये सामाजिक आणि आर्थिक परि dimensणांचा समावेश होता. विकसनशील देशांमधील गरिबी कमी करणे, उपभोग पद्धती बदलणे, आरोग्य, मानवी वस्ती आणि नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण यावर लक्ष केंद्रित केले होते.

• हवामान बदलconvention (Climate Change Convention):

  या परिषदेत हवामान बदल रोखण्यासाठी UNFCCC (United Nations Framework Convention on Climate Change) तयार करण्यात आले. वातावरणातील ग्रीनहाऊस वायूंचे प्रमाण स्थिर करणे हा या कराराचा उद्देश होता. UNFCCC Website

• जैविक विविधता convention (Convention on Biological Diversity):

  जैविक विविधतेचे संरक्षण करणे, तिच्या घटकांचा टिकाऊ वापर करणे आणि अनुवांशिक संसाधनांच्या वापरामुळे होणारे फायदे सामायिक करणे हे या कराराचे उद्दिष्ट होते. CBD Website

• वन तत्त्वे (Forest Principles):

  वनांचे व्यवस्थापन, जतन आणि टिकाऊ विकासासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे निश्चित करण्यात आली.

शेंगेन करार लक्झेंबर्ग (Luxembourg) देशाच्या दक्षिणेकडील शेंगेन (Schengen) नावाच्या एका लहान गावात करण्यात आला. हे गाव जर्मनी आणि फ्रान्सच्या सीमेNear आहे.

अधिक माहितीसाठी:

• शेंगेन क्षेत्राबद्दल माहिती (इंग्रजी)

करारातील प्रमुख तरतुदी:

1. सिंधू नदी प्रणालीतील पूर्वेकडील नद्या (सतलज, बियास आणि रावी) यांच्या पाण्याचे नियंत्रण भारताला देण्यात आले.
2. पश्चिमेकडील नद्या (सिंधू, झेलम आणि चिनाब) यांच्या पाण्याचे नियंत्रण पाकिस्तानला देण्यात आले.
3. भारताला पश्चिमेकडील नद्यांमधून मर्यादित प्रमाणात पाणी वापरण्याची परवानगी आहे, जसे की वीज निर्मिती आणि सिंचनासाठी.
4. या करारात दोन्ही देशांना एकमेकांच्या जल प्रकल्पांची माहिती देण्याची आणि त्यावर आक्षेप घेण्याची तरतूद आहे.
5. तसेच, करारात तोडगा काढण्यासाठी एक स्थायी सिंधू आयोग (Permanent Indus Commission) स्थापन करण्याची तरतूद आहे.

हा करार जागतिक बँकेच्या मध्यस्थीने करण्यात आला होता. या करारामुळे भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील पाणी वाटपावरून होणारे वाद कमी झाले आहेत.

अधिक माहितीसाठी आपण जागतिक बँकेच्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता: जागतिक बँक - सिंधू पाणी वाटप करार