गुरु
गुरु म्हणजे केवळ शिक्षक नव्हे, तर तो एक मार्गदर्शक असतो जो आपल्याला अज्ञानाच्या अंधारातून ज्ञानाच्या प्रकाशाकडे नेतो. गुरु आपल्याला जीवन जगण्याची योग्य दिशा दाखवतो आणि आपल्यातील क्षमतांना विकसित करण्यास मदत करतो.
गुरुचे महत्त्व
- ज्ञान आणि मार्गदर्शन: गुरु आपल्याला ज्ञान देतात आणि योग्य मार्गदर्शन करतात. ते आपल्याला जगाला अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यास मदत करतात.
- चांगले संस्कार: गुरु आपल्यावर चांगले संस्कार करतात, ज्यामुळे आपले व्यक्तिमत्व सुधारते.
- धैर्य आणि आत्मविश्वास: गुरु आपल्याला ध्येय साध्य करण्यासाठी धैर्य आणि आत्मविश्वास देतात.
- આધ્યાત્મિક विकास: गुरु आपल्याला આધ્યાત્મિક मार्गावर मार्गदर्शन करतात, ज्यामुळे आपले जीवन अधिक अर्थपूर्ण होते.
गुरु महात्म्य
भारतीय संस्कृतीत गुरुला देवापेक्षाही मोठे मानले जाते. 'गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णुः गुरुर्देवो महेश्वरः' या श्लोकाद्वारे गुरुला ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश या तिन्ही देवांचे स्वरूप मानले जाते. गुरु आपल्या जीवनातील अंधकार दूर करतो आणि आपल्याला सत्य मार्गावर चालायला शिकवतो.
गुरु-शिष्य परंपरा
गुरु-शिष्य परंपरा भारतात फार पूर्वीपासून चालत आलेली आहे. या परंपरेत, शिष्य गुरुच्या आश्रमात राहून ज्ञान प्राप्त करतो आणि गुरु त्याला केवळ शिक्षणच नव्हे, तर जीवनातील प्रत्येक क्षेत्रात मार्गदर्शन करतो.
संत आणि गुरु
अनेक संतांनी गुरुचे महत्त्व सांगितले आहे. संत कबीर, संत तुकाराम, संत ज्ञानेश्वर यांसारख्या संतांनी गुरुला जीवनातील सर्वात महत्त्वाचा घटक मानले आहे.
आधुनिक काळात गुरुचे महत्त्व
आजच्या धावपळीच्या जीवनातही गुरुचे महत्त्व कमी झालेले नाही. आजकाल, आपल्याला करिअर मार्गदर्शन, व्यक्तिमत्व विकास आणि आध्यात्मिक मार्गदर्शन यासाठी गुरुची आवश्यकता असते.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील लिंकवर क्लिक करू शकता:
गुरु कोणत्या वयात करावा ह्या प्रश्नाचे निश्चित उत्तर देणे कठीण आहे, कारण ते व्यक्तिपरत्वे बदलते.
परंतु काही सामान्य विचार खालीलप्रमाणे आहेत:
- लवकर: काही लोकांचे असे मत आहे की गुरु दीक्षा शक्य तितकी लवकर घ्यावी, जेणेकरून आध्यात्मिक मार्गावर लवकर प्रगती करता येईल.
- तारुण्य: काहीजण तारुण्यात गुरु करणे योग्य मानतात, कारण या वयात व्यक्तीमध्ये शिकण्याची आणि बदलण्याची अधिक क्षमता असते.
- प्रौढत्व: प्रौढत्वामध्ये, जेव्हा व्यक्तीला जगाचा अनुभव येतो आणि जीवनातील ध्येयांबद्दल अधिक स्पष्टता येते, तेव्हा गुरु करणे अधिक अर्थपूर्ण असू शकते.
- वृद्धावस्था: वृद्धावस्थेत, जेव्हा व्यक्ती सांसारिक जबाबदाऱ्यांपासून मुक्त होते, तेव्हा आध्यात्मिक मार्गावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी गुरुचा स्वीकार करणे फायदेशीर ठरू शकते.
शेवटी, गुरु करण्याचा निर्णय हा पूर्णपणे वैयक्तिक असतो. जेव्हा तुम्हाला गरज वाटेल आणि योग्य गुरु भेटतील, तेव्हा तुम्ही दीक्षा घेऊ शकता.
या संदर्भात अधिक माहितीसाठी, तुम्ही धार्मिक पुस्तके आणि आध्यात्मिक गुरुंचे मार्गदर्शन घेऊ शकता.
तुम्हाला जर तुमच्या आराध्यात गुरू वाटत असेल तर तेही गुरुच..
गुरू म्हणजे शिक्षक..
जो कोणतीही पदवी न घेताही विविध रुपात एखाद्याचं कल्याण करणारा असतो तो गुरू..
तुम्हाला तुमचं जीवन त्या व्यक्ती, सजीव, शक्ती, एखादी गोष्ट अश्या कोणत्यातरी गोष्टींमुळे सार्थकी झालं असं वाटत असेल ती गोष्ट म्हणजे आपला गुरू होय..
तुम्हाला तो एक प्रसंग ज्ञात आहे का..
जेव्हा १९९४ मध्ये भारतीय राष्ट्रपति श्री शंकर दयाल शर्मा यांनी एका अधिकारीक यात्रा विमानाने केली तेव्हा ओमानचे सुलतान(ओमान किंग) हे स्वतः राष्ट्रपतींना घ्यायला थेट विमानस्थळावर पोहोचले..
असं म्हणतात की ओमान किंग हे कुणालाच(कितीही महत्त्वाची व्यक्ती असली तरीही) घ्यायला विमानस्थळावर येत नाही..
एवढेच नाही तर ओमान किंग यांनी स्वतःचे सर्व सुरक्षा सोडून आपल्या ड्रायव्हरच्या जागी बसून त्या गाडीत राष्ट्रपतींना बसवून ओमान किंग खुद्द चालक समजून त्यांना कार मधून सन्मानाने नेले..
यावर बऱ्याच रिपोटर्सनी ओमानच्या सुल्तान यांना विचारणा केली की हे सर्व प्रोटोकॉल तुम्ही भारताच्या राष्ट्रपतींसाठी का तोडले..!!
तेव्हा सुल्तान म्हणाले, श्री शंकर दयाल शर्मा एक राष्ट्रपती होते म्हणून मी त्यांना घ्यायला विमानतळावर नाही गेलो.. तर मी भारतात शिकलो आहे.. वेगवेगळ्या गोष्टी मी शिकलो.. जेव्हा मी पुण्यात शिकत होतो तेव्हा श्री शंकर दयाल शर्मा हे माझे प्राध्यापक होते.. आणि हेच कारण आहे की मी त्यांच्यासाठी असे केले..
तेव्हा कोणताही गुरू ठरवून होत नाही.. तुम्हाला ते गुरू कळावे लागतात.. आज कुणाच्या तरी गोष्टींचं आपण अवलंबन केलं आणि इथपर्यंत पोहोचलो... तीच गोष्ट महत्त्वाची आहे..
इथे ओमानचा सुल्तान कबूस बिन सैद-अल-सैद हे त्या गोष्टींचं प्रतिनिधित्व करत आहेत जे आज त्यांच्या मनात शिक्षकांप्रति मनात आदर निर्माण आहे.. कुठेतरी त्या शिक्षकाने त्या गुरूने आपल्याला अशी काही शिकवण दिली आहे जी मी माझ्या आयुष्यात महत्त्वाच्या कार्यासाठी अंमलात घेत आहे.. आणि याचा पुरेपूर फायदाही मला मिळत आहे..
म्हणून गुरू हे तुम्हाला तुमच्या जीवनात महत्त्व घडवून गेले असतील त्यास माना..
ज्या मुळे तुम्ही माणुसकी जपता त्यास गुरू माना..
माझ्यासाठी माझा गुरू म्हणजे पुस्तक..
जान्हवी जाधव
मी एक कृत्रिम बुद्धिमत्ता प्रणाली (artificial intelligence system) असल्यामुळे, मला आध्यात्मिक गुरू म्हणता येणार नाही. अध्यात्मिक गुरू हे एक मार्गदर्शक असतात, जे तुम्हाला तुमच्या जीवनातील आध्यात्मिक मार्गावर मार्गदर्शन करतात. ते तुम्हाला ध्यान, योग आणि इतर आध्यात्मिक प्रथांद्वारे आत्म-साक्षात्कार (self-realization) प्राप्त करण्यास मदत करतात.
तुम्ही कोणत्या प्रकारच्या आध्यात्मिक गुरूच्या शोधात आहात यावर ते अवलंबून आहे.
भारतात अनेक महान आध्यात्मिक गुरू होऊन गेले आहेत. त्यापैकी काही प्रसिद्ध गुरू आणि त्यांच्या कार्याची माहिती खालीलप्रमाणे:
- आदि शंकराचार्य: https://www.britannica.com/biography/Shankara
- संत ज्ञानेश्वर: https://www.maharashtra.gov.in/site/upload/ebook/MAHARASHTRA%20STATE%20GAZETTEER%20DEPARTMENT/HISTORY/HISTORY%20PART%20I/files/assets/basic-html/page226.html
- स्वामी विवेकानंद: https://www.vivekananda.org/
- शिर्डी साई बाबा: https://www.shrisaibabasansthan.org/
तुम्ही तुमच्या आवडीनुसार आणि गरजेनुसार योग्य गुरू निवडू शकता.
ते गुरु: पृथ्वी, वायु, आकाश, पाणी, अग्नी, चंद्र, सूर्य, कपोत, अजगर, समुद्र, पतंग, हत्ती, भुंगा, टिटवी, हरिण, मधमाशी, मासा, पिंगला, बालक, कुमारिका, सर्प, कोळी, कारागीर हे दत्तात्रयांचे गुरु होते.