Topic icon

गणेश

0

गणपती बाप्पाला 'एकदंत' हे नाव पडण्यामागे अनेक कथा आहेत, त्यापैकी काही प्रमुख कथा खालीलप्रमाणे आहेत:

  1. परशुरामाशी युद्ध:

    एकदा परशुराम कैलास पर्वतावर भगवान शंकरांना भेटायला आले होते. त्यावेळी गणेश पहारेकरी म्हणून दारात उभे होते. गणेशाने परशुरामांना शंकरांना भेटण्यास मज्जाव केला, कारण शंकर त्यावेळी विश्रांती घेत होते. या गोष्टीमुळे परशुराम क्रोधित झाले आणि त्यांनी गणेशासोबत युद्ध केले. या युद्धात परशुरामांनी आपल्या परशुने (कुऱ्हाड) गणेशावर वार केला. हे शस्त्र भगवान शंकराने परशुरामांना दिले होते, त्यामुळे गणेशाने त्या शस्त्राचा आदर करण्यासाठी स्वतःचा एक दात तोडून टाकला. त्यामुळे त्यांना एकदंत असे नाव पडले.

  2. महाभारताची कथा:

    महाभारताची कथा लिहिण्यासाठी महर्षि व्यासांना एका लेखकाची गरज होती, जो अखंडपणे कथा लिहू शकेल. गणपतीने ही जबाबदारी स्वीकारली, पण त्यांनी अट घातली की लेखणी एकदा सुरु झाल्यावर मध्ये थांबता कामा नये. व्यासमुनींनीही अट घातली की, प्रत्येक श्लोक समजून उमजूनच लिहावा. लिहिताना गणपतीचा दात तुटला, त्यामुळे त्यांनी तुटलेल्या दातानेच लेखन चालू ठेवले. त्यामुळे ते एकदंत म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

  3. शक्ती आणि त्यागाचे प्रतीक:

    'एकदंत' हे नाव शक्ती आणि त्यागाचे प्रतीक आहे. गणपती हे बुद्धी आणि विद्येचे देवता आहेत. एक दात तुटलेला असूनही त्यांनी ज्ञानार्जनाचे कार्य पूर्ण केले, हे त्यांच्याgig शक्ती आणि त्यागाचे उदाहरण आहे.

या विविध कथांमुळे गणपतीला 'एकदंत' हे नाव मिळाले आणि ते आजही प्रसिद्ध आहे.

उत्तर लिहिले · 25/3/2025
कर्म · 2200
1

भगवान गणेशाला गणांचा स्वामी असल्यामुळे गणपती म्हणतात. त्याला गजानन म्हणतात कारण त्याचा चेहरा हत्तीसारखा आहे. त्यांना एकच दात असल्यामुळे एकदंत देखील म्हटतात. त्याचप्रमाणे, त्यांचे अनेक नावे आहेत, परंतु ही सर्व नावे उपाधी आहेत, मग त्याचे खरे नाव काय आहे? पौराणिक कथेनुसार त्याचे नाव काय आहे ते जाणून घ्या-

1. असे म्हटले जाते की गणपतीचे मस्तक किंवा शिरच्छेद करण्यापूर्वी त्याचे नाव विनायक होते. पण जेव्हा त्याचे डोके कापले गेले आणि नंतर त्यांच्यावर हत्तीचे डोके ठेवले गेले, तेव्हा सर्वजण त्याला गजानन म्हणू लागले. मग जेव्हा त्यांना गणांचे प्रमुख बनवण्यात आले तेव्हा त्याने त्याला गणपती आणि गणेश म्हणण्यास सुरुवात केली.

2. पौराणिक कथेनुसार, असे म्हटले जाते की जेव्हा माता पार्वतींनी त्यांची उत्पत्ती केली, तेव्हा त्यांचे नाव विनायक ठेवले गेले. विनायक म्हणजे वीरांचा नायक, विशेष नायक.

3. एका पौराणिक कथेनुसार, शनीच्या दर्शनामुळे बाळ गणेशाचे डोके जळून राख झाले. यावर ब्रह्मदेव दुःखी पार्वतीला म्हणाले (सती नाही) - 'ज्याचं डोके सर्वात आधी मिळेल, ते गणेशाच्या डोक्यावर ठेवा.' पहिले डोके फक्त एका हत्तीच्या बाळाला सापडले. अशा प्रकारे गणेश 'गजानन' झाला.

4. दुसऱ्या कथेनुसार, पार्वतीजींनी गणेशाला दारात बसवल्यानंतर स्नान करायला गेल्या. मग शिव आले आणि पार्वतीच्या घरात प्रवेश करू लागले. गणेशजींनी त्याला थांबवल्यावर रागाच्या भरात शिवाने त्यांचे डोके कापले. या गणेशांची उत्पत्ती पार्वतीजींनी चंदनाच्या मिश्रणातून केली होती. जेव्हा पार्वतीने पाहिले की त्यांच्या मुलाचा शिरच्छेद करण्यात आला आहे, तेव्हा त्या रागवल्या. त्यांचा राग शांत करण्यासाठी भगवान शिवाने हत्तीच्या बाळाचे डोके गणेशाच्या डोक्यावर ठेवले आणि तो जिवंत झाला. - स्कंद पुराण
उत्तर लिहिले · 4/9/2021
कर्म · 121765
0
गणपतीला आठ नावे होती.
उत्तर लिहिले · 1/7/2021
कर्म · 5
14
  *गणपतीचे माता-पिता*
पार्वती आणि महादेव
*गणपतीचे भावंड*
श्री कार्तिकेय (मोठा भाऊ). इतर भाऊ सुकेश, जलंधर, अयप्पा आणि भूमा
*गणपतीच्या बहिणी*
अशोक सुंदरी. महादेवांच्या इतर मुलीं होत्या ज्यांना नागकन्या मानले गेले- जया, विषहर, शामिलबारी, देव आणि दो‍तलि.
*गणपतीची बहिण*
अशोक सुंदरी महादेव आणि पार्वतीची पुत्री असल्यामुळे गणपती बहिण असे मानले गेले. हिचा विवाह राजा नहुष यांच्यासोबत झाला होता.

*गणपतीला पाच पत्नि* . रिद्धी, सिद्धी, तृष्टि, पुष्टि आणि श्री.
*गणपतीचे पुत्र*
पुत्र लाभ आणि शुभ.
*नातू*
आमोद आणि प्रमोद.
*अधिपति*
जल तत्वाचे अधिपति.
*प्रिय पुष्प*
लाल रंगाचे फूल.
*प्रिय वस्तू*
दुर्वा, शमी पत्र
*प्रमुख अस्त्र*
पाश आणि अंकुश
*गणेश वाहन*
सिंह, मयूर आणि मूषक.
सतयुगात सिंह, त्रेतायुगात मयूर, द्वापर युगात मूषक आणि कलयुगात अश्व आहे.
*गणेश जप मंत्र*
ऊँ गं गणपतये नम:
*गणपतीची आवड*
मोदक आणि बेसनाचे लाडू
गणपतीची प्रार्थना हेतू
*गणेश स्तुति*
गणेश चालीसा
गणेश आरती
गणेश सहस्त्रनामावली
____________________________
*🛡ʷʰᵃᵗˢᵃᵖᵖ 9890875498* *☜♡☞*
┏━━━━━°❀•°:🎀:°•❀°━━━━━┓
    _*माहिती सेवा ग्रूप पेठवडगाव*_
┗━━━━━°❀•°:🎀:°•❀°━━━━━┛

0

गणेशजींच्या संपूर्ण शरीराची माहिती अनेक पुराणांमध्ये दिली आहे, त्यापैकी काही प्रमुख माहिती खालीलप्रमाणे आहे:

1. मस्तक (डोके):

  • हत्तीचे डोके: गणेशजींना हत्तीचे डोके आहे. या डोक्याला बुद्धी, सामर्थ्य आणि ज्ञानाचे प्रतीक मानले जाते. बुकभक्त लेख

2. कान:

  • मोठे कान: गणेशाचे कान मोठे असतात, जे लक्षपूर्वक ऐकण्याचे प्रतीक आहे. हे आपल्याला शिकवतात की आपण इतरांचे म्हणणे शांतपणे ऐकावे.

3. डोळे:

  • लहान डोळे: गणेशाचे डोळे लहान असतात, जे एकाग्रतेचे प्रतीक आहे. याचा अर्थ असा आहे की आपण आपल्या ध्येयावर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे.

4. सोंड:

  • सोंड: गणेशाची सोंड लवचिक असते आणि ती बुद्धी आणि अनुकूलतेचे प्रतीक आहे. ते परिस्थितीनुसार स्वतःला जुळवून घेण्याची क्षमता दर्शवते.

5. दात:

  • एक दात: गणेशाला एकच दात आहे. एका पौराणिक कथेनुसार, परशुरामांनी त्यांच्यावर हल्ला केला तेव्हा त्यांचा एक दात तुटला होता. हा एक दात त्याग आणि बलिदानाचे प्रतीक आहे.

6. पोट:

  • मोठे पोट: गणेशाचे पोट मोठे असते, जे सहनशीलतेचे प्रतीक आहे. ते आपल्याला शिकवते की जीवनातील सुख-दुःख आणि अडचणींना सहन केले पाहिजे.

7. हात:

  • चार हात: गणेशजींना बहुतेक ठिकाणी चार हात असतात. प्रत्येक हातात वेगवेगळी वस्तू असते, ज्यांचे विशिष्ट अर्थ आहेत:
  • पहिला हात: परशू (कुऱ्हाड), जो अडचणींवर मात करण्याचे प्रतीक आहे.
  • दुसरा हात: अंकुश, जो नियंत्रण आणि मार्गदर्शनाचे प्रतीक आहे.
  • तिसरा हात: मोदक, जो आनंद आणि समाधानाचे प्रतीक आहे.
  • चौथा हात: आशीर्वाद मुद्रा, जी भक्तांना आशीर्वाद देते.

8. पाय:

  • पाय: गणेशाचे पाय जमिनीवर स्थिर असतात, जे स्थिरतेचे प्रतीक आहे. ते आपल्याला आपल्या ध्येयांवर दृढ राहण्यास सांगतात.

9. रंग:

  • सिंदूरी रंग: गणेशाचा रंग सिंदूरी असतो, जो ऊर्जा आणि उत्साहाचे प्रतीक आहे.

गणेश पुराणात या अवयवांचे महत्त्व आणि त्यांचे आध्यात्मिक अर्थ विस्तृतपणे दिलेले आहेत.

उत्तर लिहिले · 22/3/2025
कर्म · 2200
7
१) ॐ गणजयाय २) गणपतये ३) हेरम्बाय ४) धरणीधराय ५) महागणपताये ६) लक्षप्रदाय ७) क्षिप्रप्रसादनाय ८) अमोघसिद्धये ९) अमिताय १०) मंत्राय ११) चिंतामणये १२) निधये १३) सुमंगलाय १४) बीजाय १५) आशापुरकाय १६) वरदाय १७) शिवाय १८) काश्यपाय १९) नंदनाय २०) वाचासिध्दाय २१) ढुण्डिविनायकाय ..अशी २१ नावे आहेत ..धन्यवाद
उत्तर लिहिले · 19/12/2019
कर्म · 2285
5
कोटी कोटी रूपे तुझी कोटी सूर्यचंद्रतारे, कुठे कुठे शोधू तुला तुझे अनंत देव्हारे ।। असे एका गाण्यात म्हंटले आहे. या रूपांची अशीच अगणित नावेही आहेत. या लेखमालिकेच्या पहिल्या भागातल्या दोन स्तोत्रांमध्ये श्रीगणेशाची बारा नावे दिली आहेत. नारद विरचित संकटनाशन गणेशस्त्रोत्रातील नावे आहेत १. वक्रतुंड, २. एकदंत, ३. कृष्णपिंगाक्ष, ४. गजवक्त्र, ५. लंबोदर, ६. विकट. ७. विघ्नराजेंद्र, ८. धूम्रवर्ण, ९. भालचंद्र, १०. विनायक, ११. गणपती आणि १२. गजानन
उत्तर लिहिले · 15/10/2019
कर्म · 15490