सामाजिक कल्याण
0
Answer link
div >
div >
p b रोजगार हमी योजनेची सामाजिक व आर्थिक पार्श्वभूमी: /b /p
p रोजगार हमी योजना (Employment Guarantee Scheme - EGS) 1972 मध्ये महाराष्ट्रात सुरू झाली. या योजनेचा उद्देश ग्रामीण भागातील लोकांना शारीरिक श्रम करून उपजीविका मिळवण्याची संधी निर्माण करणे हा होता. या योजनेच्या निर्मितीमागे अनेक सामाजिक आणि आर्थिक कारणे होती, त्यापैकी काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत: /p
ol
li
b दुष्काळ आणि गरिबी: /b महाराष्ट्रात वारंवार दुष्काळ पडत असल्यामुळे ग्रामीण भागातील लोकांचे जीवन अस्थिर झाले होते. दुष्काळामुळे शेतीproduzione and पशुधन यांचे नुकसान होत असल्याने लोकांकडे रोजगाराचे साधन उरले नाही,Resultantly गरिबी वाढली.
/li
li
b सामाजिक असमानता: /b ग्रामीण भागात जमीनदारी पद्धती आणि जातीय भेदभावामुळे सामाजिक असमानता मोठ्या प्रमाणात होती.Resultantly, काही ठराविक लोकांकडेच जमिनी आणि संपत्तीचे अधिकार होते, तर बहुसंख्य लोक भूमिहीन आणि गरीब होते.
/li
li
b बेरोजगारी: /b शिक्षण आणि कौशल्ये असूनही ग्रामीण भागातील तरुणांना रोजगाराच्या संधी मिळत नव्हत्या. शेतीमधील अनिश्चितता आणि इतर उद्योगांचा अभाव यामुळे बेरोजगारीची समस्या गंभीर बनली होती.
/li
li
b राजकीय दबाव: /b वाढती गरिबी आणि सामाजिक असंतोषामुळे सरकारवर रोजगार निर्मितीसाठी दबाव वाढत होता.Resultantly, लोकांच्या मागण्या पूर्ण करण्यासाठी सरकारने ठोस उपाययोजना करणे आवश्यक होते.
/li
/ol
p या सामाजिक व आर्थिक पार्श्वभूमीमुळे रोजगार हमी योजनेची निर्मिती झाली, ज्याने ग्रामीण भागातील गरीब आणि गरजू लोकांना दिलासा दिला. /p
p /p
/div>
/div>
0
Answer link
रोजगार हमी योजनेच्या निर्मितीमागे सामाजिक व आर्थिक परिस्थिती:
१९७२-७३ च्या दुष्काळानंतर रोजगार हमी योजनेची (EGS) सुरूवात झाली.
- दुष्काळ: महाराष्ट्रात १९७२-७३ मध्ये मोठा दुष्काळ पडला, ज्यामुळे लोकांचे जीवनमान खूप कठीण झाले.
- गरिबी आणि बेरोजगारी: ग्रामीण भागात गरिबी आणि बेरोजगारी मोठ्या प्रमाणात वाढली. लोकांना काम मिळणे मुश्किल झाले.
- सामाजिक अशांतता: उपासमारीमुळे समाजात अशांतता निर्माण झाली, आणि लोकांना जगण्यासाठी काहीतरी करण्याची गरज होती.
या योजनेची उद्दिष्ट्ये:
- रोजगार उपलब्ध करणे: ज्या लोकांना काम मिळत नाही, त्यांना शारीरिक श्रम करून पैसे कमवण्याची संधी देणे.
- ग्रामीण विकास: गावांमध्ये रस्ते, तलाव, आणि इतर सार्वजनिक कामे करून विकास करणे.
- गरिबी कमी करणे: गरीब लोकांना नियमित रोजगार देऊन त्यांच्या जीवनात सुधारणा करणे.
सामाजिक परिणाम:
- आत्मनिर्भरता: लोकांना स्वतःच्या हिंमतीवर पैसे कमवण्याची संधी मिळाली.
- स्थलांतर कमी: रोजगारासाठी शहरांमध्ये जाणाऱ्या लोकांची संख्या घटली, कारण त्यांना गावातच काम उपलब्ध झाले.
- समानता: या योजनेत कोणताही भेदभाव न करता सर्वांना समान संधी मिळाली.
आर्थिक परिणाम:
- ग्रामीण अर्थव्यवस्था सुधारली: लोकांकडे पैसा आल्यामुळे गावांमधील बाजारपेठ सुधारली.
- शेतीला मदत: जलसंधारणाची कामे झाल्यामुळे शेतीसाठी पाणी उपलब्ध झाले, आणि उत्पादन वाढले.
- विकास: गावांमधील जीवनमान सुधारले, आणि लोकांचे आरोग्य चांगले झाले.
थोडक्यात, रोजगार हमी योजना ही सामाजिक आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बळ लोकांसाठी एक आशेचा किरण ठरली.
संदर्भ:
0
Answer link
समाजशास्त्र म्हणजे माणसाचा समाजाशी असलेल्या आंतरसंबंधांचा अभ्यास होय. समाजशास्त्र हे समाजाचे विज्ञान आहे. यात सामाजिक घटक व सामाजिक घडामोडींचा समावेश असतो. समाजाचे मन, मनाचा एकूण कल व समाज पाळत असलेले रीतिरिवाज यांचा शोध या शास्त्रात घेतला जातो.[१] सामाजिक प्रश्नांची उकल करण्यासाठी समाजशास्त्र उपयुक्त असते. हे शास्त्र आंतरविद्याशाखीय स्वरूपाचे आहे. यामुळे याचा मानववंशशास्त्र, भाषाशास्त्र, राज्यशास्त्र, इतिहास व संख्याशास्त्र अशा अनेक शाखांशी संबंध येतो.[२] यामध्ये लोकांच्या जीवनाचे वास्तव चित्रणाचे रूप रेखाटले जाते. लोकांच्या सामाजिक प्रश्नांचे निवारण येथे केले जाते.
व्यवस्थाबद्द ज्ञान समुच्चयास शास्त्र असे म्हणतात. अभ्यास विषयाच्या आधारे शास्त्राचे दोन प्रकार केले जातात. १) नैसर्गिक २) सामाजिक शास्त्र.
नैसर्गिक विज्ञानात समाजोत्तर घटनांचे अध्ययन केले जाते. यामध्ये रासायनिक प्रक्रिया, वनस्पती, उर्जा इ. विषयांचे अध्ययन करण्यात येते. या विषयांचे अध्ययन करण्यासाठी पदार्थ विज्ञान, वनस्पती शास्त्र, रसायनशास्त्र, इ. शास्त्रांचा समावेश केला जातो.
सामाजिक शास्त्रांचा अभ्यासविषय सामाजिक घटना असतात. उदा. सामाजिक संबंध, आर्थिक प्रयत्न, मानसिक वर्तन, राजकीय वर्तन इ. अभ्यास समाजशास्त्र, अर्थशास्त्र, मानसशास्त्र, राज्यशास्त्र, गुन्हेगारी शास्त्र, इ. शास्त्रामध्ये करण्यात येतो.
थोडक्यात म्हणजे सामाजिक घटनांच्या अभ्यासाशी निगडित असणारे शास्त्र म्हणून समाजशास्त्राला सामाजिक शास्त्र असे म्हणतात.
शास्त्राच्या अभ्यास विषयाला केंद्रस्थानी मानले असताना शास्त्राचे आदर्शनिष्ठ शास्त्र, आणि विषुद्धशास्त्र असेही दोन प्रकार करता येतात.
आदर्श प्रमाणभूत मानून अध्ययन करणारी शास्त्रे म्हणजे तर्कशास्त्र व नीतिशास्त्र ही होय. याउलट समाजातील घटनांचा तटस्थ वृत्तीने अभ्यास करणारी शास्त्रे म्हणजे विशुद्ध शास्त्रे होय. समाजशास्त्रात तटस्थ वृत्तीने समाजातील घटनांचा अभ्यास केला जात असल्याने ते एक विशुद्ध शास्त्र आहे
0
Answer link
दिव्यांगांसाठी (अंधांसाठी) विविध प्रकारच्या योजना खालीलप्रमाणे आहेत:
शिक्षण आणि प्रशिक्षण योजना:
- शासकीय आणि अशासकीय शाळांमध्ये शिक्षण: अंध विद्यार्थ्यांना शिक्षण घेण्यासाठी अनेक शासकीय आणि अशासकीय शाळा आहेत.
- विशेष प्रशिक्षण केंद्रे: अंध व्यक्तींना आवश्यक कौशल्ये शिकवण्यासाठी विशेष प्रशिक्षण केंद्रे आहेत.
आर्थिक सहाय्य योजना:
- अपंग निवृत्तीवेतन योजना: या योजनेत अंध व्यक्तींना दरमहा आर्थिक मदत दिली जाते.
- स्वयंरोजगार योजना: स्वतःचा व्यवसाय सुरु करण्यासाठी सरकार आर्थिक साहाय्य करते.
आरोग्य आणि पुनर्वसन योजना:
- मोफत आरोग्य तपासणी: अंध व्यक्तींसाठी मोफत आरोग्य तपासणीची सोय असते.
- पुनर्वसन केंद्रे: अंध व्यक्तींना त्यांच्या दैनंदिन जीवनात मदत करण्यासाठी पुनर्वसन केंद्रे आहेत.
नोकरी आणि रोजगार योजना:
- आरक्षित जागा: सरकारी नोकऱ्यांमध्ये अंध व्यक्तींसाठी जागा आरक्षित असतात.
- नोकरी मार्गदर्शन केंद्रे: अंध व्यक्तींना नोकरी शोधण्यासाठी मार्गदर्शन केंद्रे आहेत.
इतर योजना:
- बस आणि रेल्वे प्रवास सवलत: अंध व्यक्तींना बस आणि रेल्वे प्रवासात सवलत मिळते.
- सहायक उपकरणे: अंध व्यक्तींना दैनंदिन कामांसाठी लागणारी उपकरणे (उदा. ब्रेल लिपी किट) सरकार पुरवते.
अधिक माहितीसाठी:
- तुम्ही सामाजिक न्याय आणि विशेष सहाय्य विभाग, महाराष्ट्र शासन यांच्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता: सामाजिक न्याय विभाग
0
Answer link
मला माफ करा, मला महिला व बालकल्याण आयोगाच्या पत्त्याबद्दल कोणतीही माहिती नाही. मी तुम्हाला अचूक माहिती देऊ शकत नाही.
तुम्ही खालील सरकारी वेबसाइट्सवर जाऊन माहिती मिळवू शकता:
- Ministry of Women and Child Development (MWCD)
- Department of Women and Child Development, Maharashtra
Accuracy: 0%
0
Answer link
कर्मवीर दादासाहेब गायकवाड सबलीकरण योजना सध्या चालू आहे.
योजनेची माहिती:
- या योजनेअंतर्गत, भूमिहीन शेतमजुरांना शेतीसाठी जमीन खरेदी करण्यासाठी सरकार आर्थिक सहाय्य करते.
- अनुसूचित जाती (SC), नव-बौद्ध आणि इतर मागासवर्गीय (OBC) प्रवर्गातील लोकांना या योजनेचा लाभ मिळतो.
- महाराष्ट्र शासनाच्या सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागातर्फे ही योजना चालवली जाते.
अधिक माहिती कोठून मिळवावी:
- अधिकृत वेबसाइट: सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभाग, महाराष्ट्र शासन https://sjsa.maharashtra.gov.in/
- जिल्हा समाज कल्याण अधिकारी कार्यालय: आपल्या जिल्ह्यातील समाज कल्याण अधिकारी कार्यालयात संपर्क साधा.
- ग्रामपंचायत कार्यालय: आपल्या ग्रामपंचायत कार्यालयात संपर्क साधा.
तुम्हाला योजनेबद्दल काही विशिष्ट प्रश्न असल्यास, ते विचारू शकता.