आयात-निर्यात

• इलेक्ट्रॉनिक वस्तू: मोबाईल फोन, चार्जर, एक्सेसरीज, आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे.
• औषधनिर्माण: औषध निर्माण कंपन्यांसाठी लागणारा कच्चा माल चीनमधून मोठ्या प्रमाणात आयात केला जातो.
• खेळणी: रंगीबेरंगी बाहुल्या, बॅटबॉल, चावीची खेळणी, टेडी बेअर यांसारख्या खेळण्यांचा बाजार चीनने व्यापलेला आहे.
• स्टील: चीन हा जगातील सर्वात मोठा स्टील उत्पादक देश आहे आणि भारतात मोठ्या प्रमाणात स्टीलची आयात होते.
• वस्त्रोद्योग: चीनमध्ये तयार होणारे रेशमी कापड, जे 'चीनांशुक' नावाने ओळखले जाते, त्याला भारतात मोठी मागणी आहे.
• यंत्रसामग्री: औद्योगिक वापरासाठी लागणारी अनेक प्रकारची यंत्रसामग्री चीनमधून आयात होते.
• पेट्रोलियम उत्पादने: पेट्रोल, डिझेल, गॅसोलीन, जेट इंधन आणि एलपीजी यांसारख्या पेट्रोलियम उत्पादनांची मागणी आहे.

याव्यतिरिक्त, प्लास्टिक वस्तू, सजावटीचे सामान, गृह उपयोगी वस्तू, आणि इतर अनेक प्रकारच्या उत्पादनांना भारतात मोठी मागणी आहे.

संदर्भ:

• बीबीसी मराठी
• भारताचे महत्वपूर्ण खनिज मिशन

नावक (Navak) याचा अर्थ 'नवीन वस्तू' किंवा 'नवीन गोष्ट' असा होतो.

उदाहरणार्थ:

• आज बाजारात नावक काय आहे?
• या कंपनीने बाजारात नवीन नावक आणले आहे.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील दुवे पाहू शकता:

• Merriam-Webster Dictionary
• Wikipedia

प्रशुल्क (Tariff) म्हणजे:

• जेव्हा एखादा देश दुसऱ्या देशातून वस्तू आणि सेवा आयात करतो, तेव्हा त्या वस्तूंवर आणि सेवांवर जो कर (Tax) लावला जातो, त्याला प्रशुल्क म्हणतात.
• सोप्या भाषेत, आयात केलेल्या मालावर सरकारद्वारे आकारला जाणारा कर म्हणजे प्रशुल्क.
• प्रशुल्क लावण्यामागे देशांतर्गत उद्योगांना संरक्षण देणे आणि सरकारी महसूल वाढवणे हे मुख्य हेतू असतात.

प्रशुल्काचे प्रकार:

• आयात प्रशुल्क (Import Tariff): आयात केलेल्या वस्तूंवर लावला जाणारा कर.
• निर्यात प्रशुल्क (Export Tariff): निर्यात केल्या जाणाऱ्या वस्तूंवर लावला जाणारा कर. (भारतात हे कर फार कमी आढळतात)

प्रशुल्काचे फायदे:

• देशांतर्गत उद्योगांना संरक्षण मिळतं.
• सरकारी महसुलात वाढ होते.
• व्यापार संतुलन राखण्यास मदत होते.

प्रशुल्काचे तोटे:

• आयात महाग होते, त्यामुळे ग्राहकांना जास्त किंमत मोजावी लागते.
• प्र tariff मुळे आंतरराष्ट्रीय व्यापार कमी होतो.

आयातीवरील संख्यात्मक निर्बंध म्हणजे सरकार आयातीवर लादलेले विशिष्ट मर्यादा किंवा कोटा. हे निर्बंध आयात केलेल्या वस्तूंची संख्या किंवा प्रमाण मर्यादित करतात.

आयातीवरील संख्यात्मक निर्बंधाचे प्रकार:

• कोटा (Quota): Quota म्हणजे एखाद्या विशिष्ट वस्तूची ठराविक वेळेत आयात करण्याची जास्तीत जास्त मर्यादा.
• परवाना (Licensing): आयात परवाना आवश्यक असतो, जो सरकारद्वारे जारी केला जातो. परवान्यामध्ये आयात केल्या जाणार्‍या वस्तूंची संख्या आणि प्रमाण नमूद केले जाते.
• स्वयं-निर्बंध (Voluntary Export Restraints - VER): निर्यातदार देश स्वतःहून त्यांच्या निर्यातीवर मर्यादा घालतो.

उद्देश:

• देशांतर्गत उद्योगांचे संरक्षण करणे.
• व्यापार संतुलन राखणे.
• परकीय चलनाचा साठा जपून ठेवणे.

उदाहरण:

समजा, भारत सरकारने चीनकडूनTextile (वस्त्रोद्योग) वस्तूंच्या आयातीवर वार्षिक 10,000 युनिट्सचा कोटा लावला, तर चीन फक्त 10,000 युनिट्स Textile वस्तूच भारतात निर्यात करू शकेल.

आयातीवरील संख्यात्मक निर्बंध हे देशाच्या अर्थव्यवस्थेवर आणि आंतरराष्ट्रीय व्यापारावर परिणाम करतात.

अधिक माहितीसाठी:

• Quantitative Restrictions on Trade (Economics Discussion)
• Quantitative Restriction (Investopedia)