अभ्यास साहित्य
सहाय्यक पुस्तके अनेक प्रकारची असतात, त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे:
- संदर्भ ग्रंथ: हे विशिष्ट माहिती शोधण्यासाठी वापरले जातात. उदा. शब्दकोश, विश्वकोश.
- पाठ्यपुस्तके: हे विशिष्ट अभ्यासक्रमासाठी तयार केलेले असतात.
- guide books (मार्गदर्शक पुस्तके): हे विशिष्ट ठिकाणी किंवा विषयात मार्गदर्शन करतात.
- Workbooks (कार्यपुस्तिका): ज्यात सरावासाठी प्रश्न आणि क्रियाकलाप असतात.
- Notes ( नोट्स): हे व्याख्याने किंवा धड्यांमधील महत्वाचे मुद्दे लक्षात ठेवण्यास मदत करतात.
याव्यतिरिक्त, अनेक विषयांवर आधारित सहाय्यक पुस्तके बाजारात उपलब्ध आहेत.
दुय्यम पुस्तके म्हणजे मूळ नोंदीच्या पुस्तकात नोंदवलेल्या व्यवहारांचे वर्गीकरण आणि विश्लेषण करण्यासाठी वापरली जाणारी पुस्तके. हे सहाय्यक नोंदीचे पुस्तक आहे. हे खालीलप्रमाणे आहेत:
खरेदी पुस्तकात केवळ क्रेडिटवर खरेदी केलेल्या वस्तूंची नोंद केली जाते. यात रोख खरेदीची नोंद होत नाही.
समजा, 1 मार्च 2024 रोजी, ‘अ’ ट्रेडर्सकडून 50,000 रुपयांचा माल क्रेडिटवर खरेदी केला.
विक्री पुस्तकात केवळ क्रेडिटवर विकलेल्या वस्तूंची नोंद केली जाते. यात रोख विक्रीची नोंद होत नाही.
समजा, 5 मार्च 2024 रोजी, ‘ब’ ट्रेडर्सला 75,000 रुपयांचा माल क्रेडिटवर विकला.
खरेदी केलेला माल काही कारणास्तव (उदा. मालाची गुणवत्ता ठीक नसणे) परत पाठवला जातो, त्याची नोंद खरेदी परती पुस्तकात होते.
समजा, 8 मार्च 2024 रोजी, ‘अ’ ट्रेडर्सला 5,000 रुपयांचा माल परत पाठवला.
विकलेला माल काही कारणास्तव (उदा. मालाची गुणवत्ता ठीक नसणे) ग्राहक परत पाठवतो, त्याची नोंद विक्री परती पुस्तकात होते.
समजा, 12 मार्च 2024 रोजी, ‘ब’ ट्रेडर्सने 2,000 रुपयांचा माल परत पाठवला.
रोख पुस्तकात केवळ रोख स्वरूपातील व्यवहारांची नोंद होते. यात बँकेतील व्यवहारांचा समावेश असू शकतो.
समजा, 15 मार्च 2024 रोजी, 10,000 रुपये रोख जमा केले.
प्राप्य विपत्र पुस्तकात देय असलेल्या बिलांची नोंद असते, जी कंपनीला भविष्यात मिळणार आहे.
समजा, 20 मार्च 2024 रोजी, ‘क’ ट्रेडर्सकडून 15,000 रुपयांचे बिल स्वीकारले.
देय विपत्र पुस्तकात देय असलेल्या बिलांची नोंद असते, जी कंपनीला भविष्यात द्यावी लागणार आहे.
समजा, 25 मार्च 2024 रोजी, ‘ड’ ट्रेडर्सला 8,000 रुपयांचे बिल दिले.
जर्नल प्रॉपरमध्ये उपरोक्त पुस्तकात नोंद न झालेल्या व्यवहारांची नोंद होते. उदाहरणार्थ, मालमत्तेची खरेदी, घसारा, समायोजन नोंदी इत्यादी.
समजा, 30 मार्च 2024 रोजी, यंत्रसामग्रीवर 2,000 रुपये घसारा आकारला.
-
विद्यापीठाच्या वेबसाईटला भेट द्या:
तुमच्या विद्यापीठाच्या अधिकृत वेबसाईटवर जा. तिथे तुम्हाला 'Digital Library' किंवा 'Online Resources' नावाचा विभाग दिसेल. त्या विभागात तुम्हाला पुस्तके मिळण्याची शक्यता आहे.
-
ई-लायब्ररी (E-Library) चा वापर करा:
अनेक विद्यापीठांच्या स्वतःच्या ई-लायब्ररी असतात. तिथे तुम्ही लॉग इन करून पुस्तके वाचू शकता आणि डाउनलोड करू शकता.
-
शोध इंजिनचा वापर:
गुगल (Google) किंवा तत्सम सर्च इंजिनवर तुमच्या विषयाचे नाव आणि 'PDF download' असे टाकून शोधा. तुम्हाला काही उपयोगी लिंक्स मिळू शकतात.
-
शैक्षणिक डेटाबेस (Educational Database):
'NDLI' (National Digital Library of India) सारख्या शैक्षणिक डेटाबेसवर पुस्तके उपलब्ध असतात. तिथे तुम्ही रजिस्टर करून पुस्तके मिळवू शकता.
NDLI -
ॲप्स (Apps):
काही ॲप्स जसे की 'ई-पुस्तकालय' (e-Pustakalaya) किंवा तत्सम ॲप्सवर शैक्षणिक पुस्तके उपलब्ध असतात.
१०वीच्या (S.S.C.) इंटरनेटवरून नोट्स मिळवण्यासाठी तुम्ही खालील गोष्टी करू शकता:
-
शैक्षणिक वेबसाईट (Educational Websites):
- scholarli.com (https://www.scholarli.com/ncert-solutions/maharashtra-board-solutions/) या वेबसाइटवर तुम्हाला महाराष्ट्र बोर्डाच्या इयत्ता १०वीच्या नोट्स मिळतील.
- targetpublications.com (https://www.targetpublications.com/blog/how-to-score-good-marks-in-class-10-ssc-board-exams/) या वेबसाइटवर देखील तुम्हाला नोट्स आणि मार्गदर्शन मिळू शकते.
-
ॲप्स (Apps):
- प्ले स्टोअरवर (Play Store) किंवा ॲप स्टोअरवर (App Store) तुम्हाला अनेक शैक्षणिक ॲप्स मिळतील, जिथे १०वीच्या नोट्स उपलब्ध आहेत.
-
YouTube चॅनेल (YouTube Channels):
- अनेक शिक्षक आणि शैक्षणिक संस्थांचे YouTube चॅनेल आहेत, जेथे ते धड्यांचे स्पष्टीकरण देतात आणि नोट्सही देतात.
-
टेक्स्टबुक पीडीएफ (Textbook PDF):
- महाराष्ट्र बोर्डाच्या वेबसाइटवर तुम्हाला पुस्तकांची पीडीएफ (PDF) आवृत्ती मिळू शकते.
या उपायांनी तुम्हाला १०वीच्या नोट्स इंटरनेटवरून मिळण्यास मदत होईल.
इयत्ता 7 वी चा इतिहास विषयाचा सेतू अभ्यास लिहिण्यासाठी खालील साहित्य उपयुक्त ठरू शकते:
- इयत्ता 6 वी चे इतिहास पाठ्यपुस्तक (उपलब्ध असल्यास) - या पाठ्यपुस्तकातील मूलभूत संकल्पनांचा अभ्यास करणे आवश्यक आहे.
- इयत्ता 7 वी चे इतिहास पाठ्यपुस्तक - यावर्षीच्या अभ्यासक्रमावर आधारित प्रश्न विचारले जातील.
- राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद (SCERT) यांनी तयार केलेली सेतू अभ्यासक्रम पुस्तिका.
- या पुस्तिकेत प्रत्येक विषयानुसारBridge Course दिलेला आहे.
- मागील वर्षांचे प्रश्नपत्रिका (उपलब्ध असल्यास) - प्रश्नपत्रिकेचे स्वरूप समजून घेण्यासाठी.
- शिक्षकांनी दिलेले नोट्स आणि मार्गदर्शन.
- इतर संदर्भ पुस्तके (Reference books).
- वेबसाईट आणि शैक्षणिक ॲप्स (Educational apps).
तुम्ही कोणत्या विषयावर संदर्भ साहित्य शोधत आहात यावर ते अवलंबून असते. तरीही, काही सामान्य ऑनलाइन आणि ऑफलाइन संदर्भ साहित्याची यादी खालीलप्रमाणे:
- विकिपीडिया (Wikipedia): येथे तुम्हाला विविध विषयांवर माहिती मिळेल. (https://mr.wikipedia.org/)
- गुगल स्कॉलर (Google Scholar): हे शैक्षणिक लेख आणि शोधनिबंध शोधण्यासाठी उपयुक्त आहे. (https://scholar.google.com/)
- शोधगंगा (Shodhganga): भारतीय प्रबंधांचा (theses) संग्रह. (https://shodhganga.inflibnet.ac.in/)
- ई-पुस्तकालय (e-Pustakalaya): येथे तुम्हाला अनेक विषयांवर ई-पुस्तके मिळतील. (https://epustakalaya.org/)
- सरकारी संकेतस्थळे: विशिष्ट माहितीसाठी, संबंधित सरकारी वेबसाइट्स तपासा.
- पुस्तके: तुमच्या विषयानुसार पुस्तके शोधा.
- encyc encyclopedias: ज्ञानकोश (encyclopedias) माहितीचा चांगला स्रोत आहेत.
- नियतकालिके आणि जर्नल्स: विशिष्ट विषयांवरील लेख आणि संशोधन पाहण्यासाठी जर्नल्स उपयुक्त आहेत.
- वृत्तपत्रे: चालू घडामोडींसाठी वृत्तपत्रे वाचा.
- संदर्भ ग्रंथ: शब्दकोश, थिसॉरस (thesaurus) आणि इतर संदर्भ ग्रंथ भाषेचा अभ्यास करण्यासाठी महत्त्वाचे आहेत.
- शासकीय कागदपत्रे: सरकारी आकडेवारी आणि माहितीसाठी हे उपयुक्त आहेत.
तुम्हाला विशिष्ट विषयावर माहिती हवी असल्यास, कृपया तपशील द्या जेणेकरून मी तुम्हाला अधिक मदत करू शकेन.