
डोळ्यांचे आरोग्य
ग्लूकोमा (Glaucoma) च्या प्रभावी चिकित्सेमध्ये खालील उपचार पद्धतींचा समावेश होतो:
- डोळ्यातील ड्रॉप्स (Eye Drops):
- प्रोस्टाग्लॅंडिनAnalogues (Prostaglandin Analogs): लॅटानोप्रोस्ट (Latanoprost), ट्राव्होप्रोस्ट (Travoprost) आणि बिमाटोप्रोस्ट (Bimatoprost) हे डोळ्यातील दाब कमी करतात.
- बीटा-ब्लॉकर्स (Beta-Blockers): टीमोलॉल (Timolol) आणि बेटॅक्सोलॉल (Betaxolol) हे डोळ्यातील द्रव तयार होण्याची गती कमी करतात.
- अल्फा-एड्रर्जिक एगोनिस्ट (Alpha-Adrenergic Agonists): ब्रिमोनिडीन (Brimonidine) हे द्रव तयार होणे कमी करते आणि बाहेर जाण्यास मदत करते.
- कार्बनिक एनहाइड्रेस इनहिबिटर (Carbonic Anhydrase Inhibitors): डोर्झोलमाइड (Dorzolamide) आणि ब्रिन्झोलमाइड (Brinzolamide) हे द्रव तयार होण्याची गती कमी करतात.
- लेझर उपचार (Laser Treatment):
- लेझर ट्रेबेकुलोप्लास्टी (Laser Trabeculoplasty): या प्रक्रियेत डोळ्यातील दाब कमी करण्यासाठी लेझरचा उपयोग करून निचरा सुधारला जातो.
- लेझर इरिडोटोमी (Laser Iridotomy):narrow-angle glaucoma मध्ये डोळ्यातील दाब कमी करण्यासाठी आयरिसमध्ये (iris) लहान छिद्र तयार केले जाते.
- सायक्लोफोटोकोअग्युलेशन (Cyclophotocoagulation):glaucoma च्या प्रगत अवस्थेत सिलिअरी बॉडी (ciliary body) नष्ट करण्यासाठी लेझरचा वापर केला जातो, ज्यामुळे द्रव तयार होणे कमी होते.
- शस्त्रक्रिया (Surgery):
- ट्रेबेकुलेक्टॉमी (Trabeculectomy): डोळ्यातून द्रव बाहेर काढण्यासाठी नवीन मार्ग तयार केला जातो, ज्यामुळे डोळ्यातील दाब कमी होतो.
- ग्लूकोमा ड्रेनेज इम्प्लांट्स (Glaucoma Drainage Implants): डोळ्यात एक लहान ट्यूब टाकली जाते, जी द्रव बाहेर काढण्यास मदत करते.
- मिनिमली इन्वेसिव्ह ग्लूकोमा सर्जरी (MIGS): कमीत कमी छेद देऊन शस्त्रक्रिया केली जाते, ज्यात डोळ्यातील दाब कमी करण्यासाठी लहान उपकरणे वापरली जातात.
टीप: कोणताही उपचार सुरू करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
'डोळे अश्रूंनी न्हाणे' ह्या वाक्प्रचाराचा अर्थ खूप रडणे किंवा अश्रूंनी डोळे भरून येणे असा होतो.
उदाहरण:
- आई आपल्या मुलाला खूप दिवसांनी भेटल्यावर तिचे डोळे अश्रूंनी न्हाले.
- परीक्षेत अपयश आल्यामुळे त्याचे डोळे अश्रूंनी न्हाले.
एका डोळ्यात मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया (cataract surgery) अनेकवेळा करणे शक्य नसते. साधारणपणे, एकदा शस्त्रक्रिया करून कृत्रिम भिंग (artificial lens) बसवल्यानंतर, ते आयुष्यभर पुरते.
परंतु काही दुर्मिळ परिस्थितीत, खालील समस्या उद्भवल्यास पुन्हा शस्त्रक्रिया करण्याची गरज भासू शकते:
- पश्च कॅप्सूल अपारदर्शकता (Posterior Capsule Opacification - PCO): मोतीबिंदू शस्त्रक्रियेनंतर काही महिन्यांनी किंवा वर्षांनी मागील कॅप्सूल (posterior capsule) धुंधळी होऊ शकते, ज्यामुळे दृष्टी धूसर होते. या समस्येवर लेझर प्रक्रिया (YAG laser capsulotomy) केली जाते, ज्यामध्ये पुन्हा शस्त्रक्रिया करण्याची गरज नसते. अमेरिकन ॲकॅडमी ऑफ ऑप्थॅल्मोलॉजी (American Academy of Ophthalmology)
- भिंग सरकणे (Lens Dislocation): क्वचित प्रसंगी, कृत्रिम भिंग आपल्या जागेवरून सरकू शकते. अशा स्थितीत, दृष्टी सुधारण्यासाठी आणखी एक शस्त्रक्रिया करावी लागू शकते.
- गुंतागुंत (Complications): शस्त्रक्रियेनंतर काही गुंतागुंत झाल्यास, जसे की संक्रमण (infection) किंवा डोळ्यातील दाब वाढणे,Additional surgery may be required to address complications that arise post-surgery such as infection or increased eye pressure.
त्यामुळे, एका डोळ्यात वारंवार मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया करण्याची शक्यता कमी असते.
- वैद्यकीय उपचार: मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया (Cataract Surgery) हा डोळ्यावर आलेला पडदा काढण्याचा सर्वात प्रभावी आणि सामान्य उपाय आहे. शस्त्रक्रियेमध्ये, ढगाळ झालेला नैसर्गिक भिंग काढला जातो आणि त्या जागी कृत्रिम भिंग (Intraocular Lens - IOL) बसवला जातो. All About Vision
- लक्षणे कमी करण्यासाठी उपाय: शस्त्रक्रिया हा एकमेव खात्रीशीर उपाय असला तरी, काही गोष्टी लक्षणांची तीव्रता कमी करू शकतात:
- चष्मा किंवा कॉन्टॅक्ट लेन्सचा वापर: दृष्टी सुधारण्यासाठी नियमितपणे चष्मा किंवा कॉन्टॅक्ट लेन्सचा वापर करा.
- तेजस्वी प्रकाश टाळा: तेजस्वी प्रकाशामुळे अंधुक दिसण्याची समस्या वाढू शकते, त्यामुळे घराबाहेर पडताना गॉगलचा वापर करा.
- धूम्रपान टाळा: धूम्रपान मोतीबिंदू वाढवण्यास कारणीभूत ठरते.
- पौष्टिक आहार: फळे आणि भाज्यांचा आहारात समावेश करा.
- आयुर्वेदिक उपचार: काही आयुर्वेदिक औषधे आणि जीवनशैलीतील बदल मोतीबिंदूच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात फायदेशीर ठरू शकतात, परंतु या उपचारांनी मोतीबिंदू पूर्णपणे बरा होतोच असे नाही. त्यामुळे डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
Disclaimer: येथे दिलेली माहिती केवळ माहितीच्या उद्देशाने आहे. कृपया कोणताही उपाय करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.