अध्ययन कौशल्ये

मला माफ करा, मला या प्रश्नाचे उत्तर देण्यासाठी पुरेसा डेटा नाही. तरीही, पाठांतर सुधारण्यासाठी काही सामान्य सूचना खालीलप्रमाणे आहेत:

• समजून घ्या: पाठांतर करण्यापूर्वी, विषय नीट समजून घ्या.
• छोटे भाग करा: मोठ्या विषयाला लहान भागांमध्ये विभाजित करा, ज्यामुळे ते अधिक सोपे वाटेल.
• वारंवार उजळणी करा: नियमितपणे उजळणी केल्याने माहिती दीर्घकाळ लक्षात राहते.
• लिहून काढा: वाचलेल्या गोष्टी पुन्हा लिहून काढल्याने स्मरणशक्ती सुधारते.
• व्हिज्युअलाइज करा: माहितीला दृश्यात्मक रूपात लक्षात ठेवण्याचा प्रयत्न करा.
• टेक्निक वापरा: 'मेमरी पॅलेस' किंवा 'ॲक्रोनिम्स' यांसारख्या तंत्रांचा वापर करा.
• पुरेशी झोप घ्या: चांगली झोप घेतल्याने मेंदूला माहिती साठवण्यास मदत होते.
• ध्यान करा: नियमित ध्यानाने एकाग्रता वाढते.

हे काही उपाय आहेत ज्यांच्या मदतीने तुम्ही पाठांतर सुधारू शकता.

चांगल्या प्रकारे वाचन करण्यासाठी काही उपाय:

1. योग्य वातावरण: शांत आणि आरामदायक ठिकाणी वाचा. व्यत्यय टाळा.
2. उद्देश निश्चित करा: वाचनाचा उद्देश काय आहे ते ठरवा. उदा. माहिती मिळवणे, मनोरंजन करणे.
3. वेगाने वाचन: सुरुवातीला हळू वाचा, मग हळू हळू वेग वाढवा.
4. समजून घेणे: वाचताना विचार करा आणिconnect करण्याचा प्रयत्न करा.
5. टीपा काढा: महत्वाचे मुद्दे आणि कल्पनांची नोंद करा.
6. पुनरावलोकन करा: वाचल्यानंतर मुख्य मुद्दे उजळणी करा.
7. शब्दसंग्रह वाढवा: नवीन शब्द शिका आणि त्यांचा अर्थ समजून घ्या.
8. सराव: नियमित वाचन करत राहा.

हे उपाय तुम्हाला वाचन लवकर समजण्यासाठी मदत करतील.

अध्ययनासाठी सकारात्मक वातावरण निर्माण करण्यासाठी मी खालील गोष्टी करेन:

या उपायांमुळे, विद्यार्थ्यांना अध्ययनात अधिक रस वाटेल आणि ते अधिक प्रभावीपणे शिकू शकतील.

अभ्यासात मन लागण्यासाठी 

अभ्यासांने प्रत्येक व्यक्त्तीचा मनाचा, बुध्दीचा मोठया पमाणावर विकास होतो.आपल्या आजुबाजुच्या वातावरणांची माहीती होते, ते समजुन घेता येते. स्व:ताच्या प्रगतीसाठी अभ्यासाची अत्यंत आवश्यकता असते आणि म्हणुन किशोररवयात हे अभ्यास तर भरपुर करतात. पण त्यानी त्यांचा अभ्यास कसा करतात याचा नोंदी पण दीलेल्या आहेत. त्यामुळे मुलांना आपला अभ्यास नक्कीच सुधारता येईल. 

१. तुमचे अभ्यासाचे टेबल, टीव्ही, स्वयंपाकघर हे ट्रँफिक्च्य आवाजापासुन दुर असायला हवे. टेबलावर काँमीक्स व गोष्टीची पुस्तके नसावीत. 

२. शक्य असेल तर अभ्यासाची एक ठरावीक वेळ असावी, म्हणजे त्या वेळेत अभ्यासात तुमंच मन एकाग्र होण्यास मदत होईल. रविला रात्री दहानंतर अभ्यास करायला आवडतं. कारण त्यावेळी सर्वजण झोपलेले अस्तात आणि सर्वत्र शांतता असते. 

३. सर्वसाधारण प्रत्येक व्यक्ती ४५ मीनीटं ते १ तास एकाग्र राहु शकते. त्यानंतर एकाग्रता भंग होवु लागते. म्हणजेच जेव्हा एखादा किशोर वयीन मुलगा एकच पाठ एक तासापेक्षा जास्त वेळ वाचत असतो. तेव्हा त्याची स्मरण करणे त्याला कठीण जांत. त्याही पेक्षा जेव्हा मुलगा तीन तास सलग अभ्यास करीत असतो. तेव्हा त्यांची स्मरण्शक्त्ती कमी होते. आणि तो अधिक विस्मरणशील होतो . म्हणुनच कीशोरयीन मुलांनी सर्वसाधारणपणे तासभरच अभ्यास करायला हवा. त्यानंतर १०-१५ मीनिटांचे मध्यंतर घेऊन मग पुन्हा अभ्यासाला सरुवात करावी. यामुळे स्मरणशक्ती ताजीतवानी राहते आणि अभ्यासक्रम चटकन लक्षात यायला मदत होते. 

४. छोट्या मंध्यतराप्रमाणे मुलांनी काही काळ खेळण्यात, मीत्रांशी गप्पा मारण्यात, टीव्ही बघण्यात घालवला पाहीजे. यामुळे मुलांना जीवनावीषयी आस्था वाटते आणि अभ्यास करताना उस्ताह येतो. 

५. रोज अभ्यास करायची सवय ठेवा, म्हणजे परीक्षेच्या वेळी ताण जाणवार नाही. 

६. एखादा धडा वाचताना तो नेमका कशाबद्दल आहे ते जाणुन घ्या.त्यातील मुद्याची शीर्षके, धड्याची प्रस्तावना आणि सारांश नीट वाचा. यामुळे धड्याची नीट ओळख होते. 

७. वाचुन झाल्यांनंतर पुस्तक बंद करुन, तुम्ही जे वाचंल आठवण्याचा प्रयत्न करा. केलेला अभ्यास लिहुन काढणे सर्वात उत्तम. त्यामुळे तुम्ही तुमची उत्तरे आधीक चांगल्या तर्हेने लीहु शकता. आणि तुमचा गोंधळ उडत नाही. शिवाय लीखाणामुळे तुम्ही केलेला अभ्यास तुमच्या स्मरणात राहतो. शिकण्याची क्षमता ही माणसाला मीळालेली महान देणगी आहे. तिचा उपयोग करा. आणि आयुष्यात यशस्वी व्हा.

अभ्यासात मन का लागत नाही? आणि त्यामागे काय कारण आहे जे जर आपल्या लक्षात आले तर आपण नक्कीच आपले कॉन्संट्रेशन वाढवू शकतो. ती कारणे कोणकोणती आहे हे आपण पाहुयात. 

1. अभ्यासाला बसताना आपल्याला ज्याच्या सारखं व्ह्यायाच म्हणजेच एखाद्या आदर्श व्यक्तीला पाहिलं ना किं, मला यासारखं काहीतरी करून दाखवायचं आहे. त्या व्यक्तीला डोळ्यासमोर ठेवा. त्यामुळे नक्कीच तुम्ही लाईफ मध्ये सक्सेसफुल होणार. अभ्यासाचा आनंद घ्या, मनातून अभ्यास करा, स्वखुशीने अभ्यास करा, नावीन्याने अभ्यास करा, आणि सर्वात महत्वाचे म्हणजे बहाणे देणे बंद करा. कारण आजचा अभ्यास तुमचं उद्याच भविष्य निर्माण करणार आहे.. जो अभ्यास मी करतोय तो मला आवडत नाही.

2. करत असलेल्या अभ्यासाचं महत्त्व माझ्या लक्षात येत नाही.

3. हा अभ्यास पूर्ण झाला, अर्धवट राहिला, त्यात चुका झाल्या तर त्याचे काय परिणाम होतील हे मला समजत नाही. 4. मला हा अभ्यास चांगल्या रीतीने करायचा आहे,.. X 口 

चुका झाल्या तर काय काय परिणान होतील हे मला समजत नाही. 4. मला हा अभ्यास चांगल्या रीतीने करायचा आहे, पण तो नेमका कसा करावा याचं मार्गदर्शन करणार सोबत कोणी नाही. काही वेळा मुल अभ्यास करण्यासाठी टाळाटाळ करतात. आणि त्यांची कारणे पुढील प्रमाणे. आणि त्यातील सर्वात महत्वाचं कारण म्हणजे आत्मविश्वास कमी असणे.

आणि नको त्या गोष्टींची डोक्यात होणारी गर्दी अथवा गोंधळ हा अभ्यासात अडथळा निर्माण करतो. बऱ्याच वेळा घरी मित्र- मैत्रिणी बरोबर झालेली वादावादी, भांडण, समज गैरसमज, मान अपमान यासर्व गोष्टी वर्गात शिक्षक, प्राध्यापक शिकवत असताना किंवा अभ्यासाला बसल्यावर आठवू लागतात.ते टाळण्याकरीता अशा नकारात्मक गोष्टींचा वेळेत निचरा व्हायला हवा. या गोष्टी तुमच्या डोक्यात यायलाच नको. त्यानंतर जेव्हा केव्हा अशा घटना घडल्यानंतर तुमच्या जवळच्या व्यक्तीला सांगा, त्याने तुमचं मन हलकं होईल. म्हणजे तुमच्या डोक्यात सारखे तेच तेच विचार येणार नाहीत. मन लागण्यासाठी सर्वात महत्वाची आहे ती म्हणजे एकाग्रता (concentration) आणि सवयी म्हणजे प्रॅक्टिस.

यासाठी रोज न चुकता एकाग्रतेचा अभ्यास करा. जास्त काही नाही फक्त रोज 10 मिनिटे आपल्या श्वासावर लक्ष केंद्रित करा. दिवसातून 15 ते 20 मिनिटे प्राणायाम | करा. यामळे श्रासावर नियंत्रित येईल. मन

5. अभ्यासाला बसताना आपल्याला ज्याच्या सारखं व्ह्यायाच म्हणजेच एखाद्या आदर्श व्यक्तीला पाहिलं ना किं, मला यासारखं काहीतरी करून दाखवायचं आहे. त्या व्यक्तीला डोळ्यासमोर ठेवा. त्यामुळे नक्कीच तुम्ही लाईफ मध्ये सक्सेसफुल होणार. अभ्यासाचा आनंद घ्या, मनातून अभ्यास करा, स्वखुशीने अभ्यास करा, नावीन्याने अभ्यास करा, आणि सर्वात महत्वाचे म्हणजे बहाणे देणे बंद करा. कारण आजचा अभ्यास तुमचं उद्याच भविष्य निर्माण करणार आहे.

SQ3R ही एक अभ्यास करण्याची कार्यनीती आहे. ह्या कार्यनीतीमध्ये 5 पायऱ्या आहेत:

1. सर्वेक्षण (Survey): धडा वाचण्यापूर्वी त्याची रूपरेषा, सारांश, आकृत्या आणि ठळक मुद्दे तपासा. यामुळे तुम्हाला धड्याची कल्पना येते.
2. प्रश्न (Question): प्रत्येक विभाग वाचताना स्वतःला प्रश्न विचारा. 'हा विभाग कशाबद्दल आहे?', 'याचा मुख्य विचार काय आहे?' असे प्रश्न विचारा.
3. वाचन (Read): आता विभाग काळजीपूर्वक वाचा आणि प्रश्नांची उत्तरे शोधण्याचा प्रयत्न करा.
4. स्मरण (Recite): वाचल्यानंतर, आपल्या शब्दांत माहिती सारांशित करा. मुख्य मुद्दे आठवण्याचा प्रयत्न करा.
5. पुनरावलोकन (Review): धडा पूर्ण झाल्यावर, नोट्स आणि महत्वाचे मुद्दे पुन्हा तपासा.

SQ3R কৌশল विद्यार्थ्यांना अधिक सक्रियपणे आणि प्रभावीपणे माहिती समजून घेण्यास मदत करते.

अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• Oxford Learning - SQ3R Reading Method

SQ3R अभ्यास कार्यनीती ही एक प्रभावी वाचन आणि आकलन पद्धत आहे.

SQ3R म्हणजे:

• S - Survey (सर्वेक्षण): धडा वाचण्यापूर्वी त्याची superficial माहिती मिळवणे. जसे की धड्याचे शीर्षक, उपशीर्षके, चित्रे आणि सारांश वाचणे.
• Q - Question (प्रश्न): प्रत्येक विभाग वाचताना मनात प्रश्न तयार करणे. 'हा परिच्छेद कशाबद्दल आहे?', 'याचा मुख्य मुद्दा काय आहे?' असे प्रश्न विचारा.
• R1 - Read (वाचन): आता प्रश्न तयार झाल्यावर तो भागActive वाचनाने बारकाईने वाचा.
• R2 - Recite (उजळणी): वाचलेल्या भागातील मुख्य मुद्दे आपल्या शब्दांत सांगा. प्रश्नांची उत्तरे देण्याचा प्रयत्न करा.
• R3 - Review (पुनरावलोकन): संपूर्ण धडा वाचून झाल्यावर, महत्वाचे मुद्दे आणि प्रश्न पुन्हा एकदा तपासा. नोट्स आणि खुणा तपासा.

हे तंत्र विद्यार्थ्यांना अधिक सक्रियपणे माहिती समजून घेण्यास मदत करते.

अधिक माहितीसाठी काही संदर्भ:

• ऑक्सफर्ड लर्निंग (इंग्रजीमध्ये)
• लर्नअपॉन ब्लॉग (इंग्रजीमध्ये)