खते

जीवाणू खत म्हणजे सूक्ष्मजीवांपासून (bacteria) तयार केलेले खत.

जीवाणू खताचे फायदे:

• जीवाणू खते रासायनिक खतांचा वापर कमी करतात.
• उत्पादकता वाढवतात.
• जमिनीची सुपीकता सुधारतात.

जीवाणू खताचे प्रकार:

• रायझोबियम (Rhizobium)
• ॲझोटोबॅक्टर (Azotobacter)
• ॲझोस्पिरिलम (Azospirillum)
• फॉस्फेट विरघळणारे जीवाणू (Phosphate Solubilizing Bacteria)
• पोटॅश मोबिलायझिंग बॅक्टेरिया (Potash Mobilizing Bacteria)

अधिक माहितीसाठी:

सुपर फॉस्फेट हे एक रासायनिक खत आहे. ते जमिनीत फॉस्फरसची उपलब्धता वाढवण्यासाठी वापरले जाते.

सुपर फॉस्फेटचे प्रकार:

• सिंगल सुपर फॉस्फेट (SSP): यामध्ये 16-20% फॉस्फरस पेंटॉक्साइड (P2O5) असतो.
• ट्रिपल सुपर फॉस्फेट (TSP): यामध्ये 44-46% फॉस्फरस पेंटॉक्साइड (P2O5) असतो.

उपयोग:

• सुपर फॉस्फेटमुळे रोपांच्या मुळांची वाढ चांगली होते.
• धान्याpost उत्पादन वाढते.
• जमिनीतील पोषक तत्वांची उपलब्धता सुधारते.

अधिक माहितीसाठी:

संयुक्त खते म्हणजे रासायनिक खते. ह्या खतांमध्ये एकापेक्षा जास्त पोषक तत्वे (nutrients) असतात.

उदाहरण:

• डायअमोनियम फॉस्फेट (DAP): ह्यामध्ये नायट्रोजन (nitrogen) आणि फॉस्फेट (phosphate) दोन्ही असतात.
• सुफला: ह्यामध्ये नायट्रोजन, फॉस्फेट आणि पोटॅश (potash) असते.

हे खत वापरणे सोपे असते, कारण एकाच खतामध्ये अनेक पोषक तत्वे असल्यामुळे शेतकऱ्यांचा वेळ आणि खर्च वाचतो.

अधिक माहितीसाठी खालील लिंकला भेट द्या:

• महाराष्ट्र शासन कृषी विभाग