भारतीय इतिहास

सम्राट कनिष्क (इ.स. १२७ - इ.स. १५१) हा कुशाण वंशातील सर्वात महान शासक होता. त्याने मध्य आशिया आणि उत्तर भारतावर राज्य केले. कनिष्काने कुशाण साम्राज्याचा विस्तार केला आणि त्याला एक शक्तिशाली साम्राज्य बनवले.

कनिष्काचा जन्म आणि कुटुंब:

• कनिष्काचा जन्म एका कुशाण राजघराण्यात झाला.
• त्याचे वडील विम कैडफिसेस हे कुशाण साम्राज्याचे शासक होते.

कनिष्काचे साम्राज्य:

• कनिष्काने Backtria पासून ते पाटणा पर्यंत आणि काश्मीर पासून ते मध्य भारतापर्यंत आपल्या साम्राज्याचा विस्तार केला.
• पेशावर (आताचे पाकिस्तानमध्ये) ही त्याची राजधानी होती.

कनिष्काचे योगदान:

• कनिष्काने बौद्ध धर्माला राजाश्रय दिला आणि त्याच्या काळात बौद्ध धर्माचा प्रसार झाला.
• त्याने अनेक स्तूप आणि विहार बांधले.
• कनिष्काने कला आणि साहित्याला प्रोत्साहन दिले. त्याच्या दरबारात अनेक विद्वान आणि कलाकारांना आश्रय होता.
• कनिष्काने नवीन शके सुरू केले, ज्याला शक संवत म्हणून ओळखले जाते.

कनिष्काचे उत्तराधिकारी:

• कनिष्कानंतर त्याचा मुलगा वासिष्क हा कुशाण साम्राज्याचा शासक झाला.

संदर्भ:

• विकिपीडिया: कनिष्क

बहमनी राज्याच्या ऱ्हासाची अनेक कारणे होती, त्यापैकी काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

या सर्व कारणांमुळे बहमनी राज्याचे विघटन झाले आणि त्यातून अनेक स्वतंत्र मुस्लिम राज्यांची निर्मिती झाली.

उत्तर: केसरी हे वृत्तपत्र लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांनी 1881 मध्ये सुरू केले. ते मराठी भाषेत प्रकाशित व्हायचे.

1. अंतर्गत कलह: बहामनी राज्यामध्ये सतत अंतर्गत कलह आणि संघर्ष होत होते. अमीर आणि सरदार यांच्यातील सत्तास्पर्धा, जातीय तेढ आणि धार्मिक वाद यामुळे राज्यात अस्थिरता निर्माण झाली होती.

2. विजयनगर साम्राज्यासोबत संघर्ष: बहामनी राज्याला शक्तिशाली विजयनगर साम्राज्यासोबत सतत संघर्ष करावा लागत होता. या संघर्षांमुळे राज्याची आर्थिक आणि लष्करी शक्ती क्षीण झाली.

3. प्रादेशिक अस्मिता: बहामनी राज्यामध्ये विविध प्रादेशिक अस्मितांचे लोक होते. त्यांच्यात एकजूट नसल्यामुळे राज्याची शक्ती कमी झाली.

4. दुर्बल शासक: बहामनी राज्याचे काही शासक दुर्बल आणि अकार्यक्षम होते. त्यामुळे ते राज्याची व्यवस्था व्यवस्थितपणे चालवू शकले नाहीत.

5. साम्राज्याची विभागणी: 1518 मध्ये बहामनी साम्राज्य पाच लहान राज्यांमध्ये विभागले गेले:

 * अहमदनगरची निजामशाही

 * विजापूरची आदिलशाही

 * गोवळकोंड्याची कुतुबशाही

 * वऱ्हाडची इमादशाही

 * बिदरची बरीदशाही

या विभाजनामुळे बहामनी राज्याची शक्ती आणखी कमी झाली आणि त्याचा ऱ्हास झाला.

6. आर्थिक अडचणी: बहामनी राज्याला सततच्या युद्धांमुळे आणि अंतर्गत कलहांमुळे आर्थिक अडचणींचा सामना करावा लागला. त्यामुळे राज्याची आर्थिक स्थिती खालावली.

या अनेक कारणांमुळे बहामनी राज्याचा हळू हळू ऱ्हास झाला आणि ते अनेक लहान राज्यांमध्ये विभागले गेले.

खेडा सत्याग्रह महात्मा गांधीजींनी गुजरात राज्यात घडून आणला.

हा सत्याग्रह १९१८ साली झाला.

अधिक माहितीसाठी:

• महात्मा गांधी यांचे जीवन

भारतामध्ये रेल्वेची सुरुवात लॉर्ड डलहौसी (Lord Dalhousie) यांनी केली. त्यामुळे त्यांना भारतीय रेल्वेचे जनक मानले जाते.

लॉर्ड डलहौसी हे ब्रिटिश भारतातील गव्हर्नर-जनरल होते आणि त्यांच्या कार्यकाळात 1853 मध्ये भारतात पहिली रेल्वे सुरू झाली. ही रेल्वे मुंबई ते ठाणे दरम्यान धावली होती.

अधिक माहितीसाठी:

• भारतीय रेल्वेचे अधिकृत संकेतस्थळ
• लॉर्ड डलहौसी - विकिपीडिया