भारतीय इतिहास

मला माफ करा, मला तुमच्या प्रश्नाची नोंद नाही. अधिक मदत करण्यासाठी, कृपया तुमचा उद्देश अधिक स्पष्ट करा.

जालियनवाला बाग हत्याकांड, ज्याला अमृतसर हत्याकांड म्हणूनही ओळखले जाते, 13 एप्रिल 1919 रोजी घडले. या दिवशी, ब्रिटीश सैनिकांनी अमृतसर, पंजाबमधील जालियनवाला बाग येथे जमलेल्या हजारो निशस्त्र भारतीयांवर गोळीबार केला.

पार्श्वभूमी:

• पहिला महायुद्धानंतर ब्रिटीश सरकारने भारतातील राजकीय असंतोष दडपण्यासाठी अनेक कठोर कायदे लागू केले.
• या कायद्यांविरुद्ध भारतीयांमध्ये असंतोष वाढत होता.
• 13 एप्रिल 1919 रोजी बैसाखीच्या दिवशी, अमृतसरच्या जालियनवाला बाग येथे हजारो लोक जमा झाले होते.
• या सभेला विरोध करण्यासाठी जनरल डायरने सैनिकांना गोळीबार करण्याचे आदेश दिले.

घटना:

• जालियनवाला बाग हे walled garden होते आणि बाहेर पडण्यासाठी फक्त एक अरुंद मार्ग होता.
• जनरल डायरने कोणत्याही चेतावणीशिवाय सैनिकांना गोळीबार करण्याचे आदेश दिले.
• सैनिक अंदाधुंद गोळीबार करत राहिले, ज्यात अनेक लोक मारले गेले.
• सरकारी आकडेवारीनुसार, 379 लोक मारले गेले आणि 1200 हून अधिक जखमी झाले, परंतु प्रत्यक्ष मृतांची संख्या यापेक्षा जास्त असण्याची शक्यता आहे.

परिणाम:

• या घटनेमुळे संपूर्ण भारतात संतापाची लाट उसळली.
• या घटनेनंतर, भारतीय स्वातंत्र्यलढ्याला अधिक गती मिळाली.
• जालियनवाला बाग हत्याकांडाने ब्रिटीश राजवटीचा क्रूर चेहरा उघड केला.

महत्व:

• जालियनवाला बाग हत्याकांड हे भारतीय इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण आणि दुःखद घटना आहे.
• हे हत्याकांड ब्रिटीश शासनाच्या क्रूरतेचे प्रतीक आहे.
• या घटनेने भारतीयांना स्वातंत्र्यलढ्यात अधिक सक्रिय होण्यास प्रवृत्त केले.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील दुवे पाहू शकता:

• Encyclopædia Britannica
• Historic UK

सम्राट कनिष्क (इ.स. १२७ - इ.स. १५१) हा कुशाण वंशातील सर्वात महान शासक होता. त्याने मध्य आशिया आणि उत्तर भारतावर राज्य केले. कनिष्काने कुशाण साम्राज्याचा विस्तार केला आणि त्याला एक शक्तिशाली साम्राज्य बनवले.

कनिष्काचा जन्म आणि कुटुंब:

• कनिष्काचा जन्म एका कुशाण राजघराण्यात झाला.
• त्याचे वडील विम कैडफिसेस हे कुशाण साम्राज्याचे शासक होते.

कनिष्काचे साम्राज्य:

• कनिष्काने Backtria पासून ते पाटणा पर्यंत आणि काश्मीर पासून ते मध्य भारतापर्यंत आपल्या साम्राज्याचा विस्तार केला.
• पेशावर (आताचे पाकिस्तानमध्ये) ही त्याची राजधानी होती.

कनिष्काचे योगदान:

• कनिष्काने बौद्ध धर्माला राजाश्रय दिला आणि त्याच्या काळात बौद्ध धर्माचा प्रसार झाला.
• त्याने अनेक स्तूप आणि विहार बांधले.
• कनिष्काने कला आणि साहित्याला प्रोत्साहन दिले. त्याच्या दरबारात अनेक विद्वान आणि कलाकारांना आश्रय होता.
• कनिष्काने नवीन शके सुरू केले, ज्याला शक संवत म्हणून ओळखले जाते.

कनिष्काचे उत्तराधिकारी:

• कनिष्कानंतर त्याचा मुलगा वासिष्क हा कुशाण साम्राज्याचा शासक झाला.

संदर्भ:

• विकिपीडिया: कनिष्क

बहमनी राज्याच्या ऱ्हासाची अनेक कारणे होती, त्यापैकी काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

या सर्व कारणांमुळे बहमनी राज्याचे विघटन झाले आणि त्यातून अनेक स्वतंत्र मुस्लिम राज्यांची निर्मिती झाली.

उत्तर: केसरी हे वृत्तपत्र लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांनी 1881 मध्ये सुरू केले. ते मराठी भाषेत प्रकाशित व्हायचे.

1. अंतर्गत कलह: बहामनी राज्यामध्ये सतत अंतर्गत कलह आणि संघर्ष होत होते. अमीर आणि सरदार यांच्यातील सत्तास्पर्धा, जातीय तेढ आणि धार्मिक वाद यामुळे राज्यात अस्थिरता निर्माण झाली होती.

2. विजयनगर साम्राज्यासोबत संघर्ष: बहामनी राज्याला शक्तिशाली विजयनगर साम्राज्यासोबत सतत संघर्ष करावा लागत होता. या संघर्षांमुळे राज्याची आर्थिक आणि लष्करी शक्ती क्षीण झाली.

3. प्रादेशिक अस्मिता: बहामनी राज्यामध्ये विविध प्रादेशिक अस्मितांचे लोक होते. त्यांच्यात एकजूट नसल्यामुळे राज्याची शक्ती कमी झाली.

4. दुर्बल शासक: बहामनी राज्याचे काही शासक दुर्बल आणि अकार्यक्षम होते. त्यामुळे ते राज्याची व्यवस्था व्यवस्थितपणे चालवू शकले नाहीत.

5. साम्राज्याची विभागणी: 1518 मध्ये बहामनी साम्राज्य पाच लहान राज्यांमध्ये विभागले गेले:

 * अहमदनगरची निजामशाही

 * विजापूरची आदिलशाही

 * गोवळकोंड्याची कुतुबशाही

 * वऱ्हाडची इमादशाही

 * बिदरची बरीदशाही

या विभाजनामुळे बहामनी राज्याची शक्ती आणखी कमी झाली आणि त्याचा ऱ्हास झाला.

6. आर्थिक अडचणी: बहामनी राज्याला सततच्या युद्धांमुळे आणि अंतर्गत कलहांमुळे आर्थिक अडचणींचा सामना करावा लागला. त्यामुळे राज्याची आर्थिक स्थिती खालावली.

या अनेक कारणांमुळे बहामनी राज्याचा हळू हळू ऱ्हास झाला आणि ते अनेक लहान राज्यांमध्ये विभागले गेले.

खेडा सत्याग्रह महात्मा गांधीजींनी गुजरात राज्यात घडून आणला.

हा सत्याग्रह १९१८ साली झाला.

अधिक माहितीसाठी:

• महात्मा गांधी यांचे जीवन