कीटकनाशके

ऊस पिकावरील लोकरी मावा किडीच्या नियंत्रणासाठी उपाय:

मशागतीय उपाय:

• कीडग्रस्त भागात उसाची पट्टा अथवा रुंद सरी पद्धतीने लागवड करावी.
• कीडग्रस्त ऊस बेण्यासाठी वापरू नये.
• बेणे निवडून झाल्यानंतर उसाची पाने जाळून टाकावीत.
• ऊस लागवडीपूर्वी बेणे प्रक्रिया करावी. मॅलाथिऑन ३ मि.ली. प्रति लिटर पाणी या द्रावणाणध्ये बेणे १५ मिनिटे बुडवून घ्यावे.
• रासायनिक खताचा संतुलीत वापर करावा. नत्रयुक्त खतांचा वापर जास्त प्रमाणात केल्यास किडीला प्रोत्साहन मिळते.
• मावाग्रस्त उसाची हिरवी अथवा कोरडी पाने एका शेतातून दुसऱ्या शेतात किंवा एका भागातून दुसऱ्या भागात नेऊ नयेत.

जैविक उपाय:

• कोनोबाथ्रा ॲफिडीव्हारा १००० अळया किंवा मायक्रोमस इगोरोटास २५०० अळ्या किंवा क्रायसोपर्ला कार्निया या मित्रकिटकांची २५०० अंडी प्रति हेक्टरी सोडाव्यात.
• कडूनिंब आधारित किटकनाशक ॲझाडिरॅक्टीन (५ टक्के) ३७५ मि.ली. प्रति ७५० लिटर पाणी या प्रमाणे प्रति हेक्टरी फवारणी करावी.

रासायनिक उपाय:

• जास्तीचा प्रादुर्भाव दिसून आल्यास, फवारणी प्रतिलिटर पाणी क्लोरपायरीफॉस (२० टक्के इ.सी.) ०.७५ ते १.५ मि.लि. किंवा ॲसिफेट २ ग्रॅम वापरावे.

इतर उपाय:

• पाण्याचा वापर कमी करावा.
• शेणखत व गांडूळखत २० टन प्रति हेक्टरी वापरावे.
• पीक तोडणीनंतर शेतात हिरवे धुमारे/ फुटवे तसेच पाचटाखाली हिरवे वाडे राहणार नाही याची काळजी घ्यावी.

संदर्भ:

• ॲग्रोस्टार कृषी ज्ञान https://agrostar.in/agro-gyan/sugarcane-white-woolly-aphid-management-1189
• ॲग्रोवन https://www.agrowon.com/agri-news-marathi/sugarcane-pest-management-integrated-management-woolly-aphids-59941

वाळवी नावाचे झुडूप खाली झोपल्यास काय होईल याबद्दल कोणतीही माहिती उपलब्ध नाही. "वाळवी" हे नाव सामान्यतः कीटकांच्या प्रजातीसाठी वापरले जाते, वनस्पतीसाठी नाही. त्यामुळे, वाळवी नावाचे झुडूप अस्तित्वात आहे की नाही हे निश्चितपणे सांगता येत नाही.

जर तुम्हाला खरोखरच एखाद्या विशिष्ट वनस्पतीबद्दल माहिती हवी असेल, तर कृपया वनस्पतीचे योग्य नाव सांगा जेणेकरून मी तुम्हाला अचूक माहिती देऊ शकेन.

वाळवीच्या झाडाखाली आराम केल्यास अनेक समस्या उद्भवू शकतात. वाळवी ही लाकडी वस्तू आणि झाडे पोखरून आतून पोकळ करते. त्यामुळे झाड कमकुवत होऊन पडू शकते आणि अपघात होण्याची शक्यता असते.

वाळवीच्या झाडाखाली आराम केल्याने होणारे संभाव्य धोके:

• झाड पडून इजा होणे: वाळवीमुळे झाड आतून कमकुवत झाले असल्यास, ते अचानक कोसळू शकते आणि गंभीर दुखापत होऊ शकते.
• वाळवीचा हल्ला: वाळवी तुमच्या अंगावर चढू शकते आणि चावू शकते, ज्यामुळे त्वचेला त्रास होऊ शकतो.
• ऍलर्जी: वाळवीच्या संपर्कामुळे काही लोकांना ऍलर्जी होऊ शकते.
• इतर किटकांचा धोका: वाळवीच्या झाडाजवळ इतर धोकादायक कीटक आणि प्राणी देखील असू शकतात.

त्यामुळे, वाळवी लागलेल्या झाडाखाली आराम करणे टाळावे.

कीटकनाशकाचा पिकावर होणारा परिणाम:

कीटकनाशकांचा पिकांवर अनेक प्रकारे परिणाम होतो, काही सकारात्मक तर काही नकारात्मक.

उपाय:

• एकात्मिक कीड व्यवस्थापन (Integrated Pest Management): एकात्मिक कीड व्यवस्थापन (IPM) पद्धतीचा अवलंब करा. यामध्ये जैविक नियंत्रण, नैसर्गिक शत्रूंचा वापर, आणि आवश्यकतेनुसार रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर करणे इत्यादींचा समावेश असतो.
• जैविक कीटकनाशके: रासायनिक कीटकनाशकांऐवजी जैविक कीटकनाशकांचा वापर करा. उदा. निंबोळी अर्क, Bacillus thuringiensis (Bt) .
• पीक फेरपालट: एकाच प्रकारचे पीक सतत न घेता पीक फेरपालट करा, ज्यामुळे किडींचा प्रादुर्भाव कमी होतो.
• नैसर्गिक शत्रूंचा वापर: किडींना खाणाऱ्या नैसर्गिक शत्रूंचा (उदा. लेडीबर्ड बीटल, परोपजीवी wasp) वापर करा.
• योग्य वेळी फवारणी: कीटकनाशकांची फवारणी योग्य वेळी आणि योग्य प्रमाणात करा. जास्त प्रमाणात फवारणी करणे टाळा.
• सुरक्षितता: कीटकनाशकांची फवारणी करताना Protective कपडे, मास्क आणि हातमोजे वापरा.

या उपायांमुळे कीटकनाशकांचा पिकांवर होणारा नकारात्मक परिणाम कमी करता येतो आणि पिकांचे संरक्षण करता येते.

कोरोना (COVID-19) विषाणूसाठी फवारणी करण्यापेक्षा प्रतिबंधात्मक उपायांवर लक्ष केंद्रित करणे अधिक महत्त्वाचे आहे. तरीही, काही ठिकाणी जंतुनाशक फवारणी करण्याची गरज भासल्यास, खालील गोष्टी लक्षात घ्याव्यात:

फवारणी कधी आवश्यक आहे:

• जर एखाद्या ठिकाणी कोरोनाबाधित रुग्ण आढळला, तर त्या ठिकाणाचे निर्जंतुकीकरण करणे आवश्यक आहे.
• सार्वजनिक ठिकाणी, जिथे लोकांची जास्त वर्दळ असते, तिथे नियमित अंतराने फवारणी करावी.

कोणती जंतुनाशके वापरावी:

• सोडियम hypochlorite (bleach): ०.१% तीव्रतेचे द्रावण (1 लीटर पाण्यात 10 मिली ब्लीच) वापरावे. रोग नियंत्रण आणि प्रतिबंध केंद्र (CDC)
• अल्कोहोल-आधारित जंतुनाशक: किमान ७०% अल्कोहोल असलेले जंतुनाशक वापरावे. जागतिक आरोग्य संघटना (WHO)
• हायड्रोजन पेरॉक्साइड: ०.५% तीव्रतेचे द्रावण वापरले जाऊ शकते.

फवारणी करताना घ्यावयाची काळजी:

• फवारणी करताना हातमोजे (gloves) आणि मास्क (mask) वापरा.
• फवारणीनंतर खोली हवेशीर ठेवा.
• जंतुनाशके लहान मुले आणि पाळीव प्राण्यांपासून दूर ठेवा.

इतर महत्वाचे उपाय:

• वारंवार हात धुवा: साबण आणि पाण्याने किमान २० सेकंद हात धुवा.
• सामाजिक अंतर (social distancing): एकमेकांपासून सुरक्षित अंतर ठेवा.
• मास्कचा वापर: घराबाहेर पडताना मास्कचा नियमित वापर करा.

Disclaimer: ही माहिती केवळ सामान्य ज्ञानासाठी आहे. फवारणी करण्यापूर्वी तज्ञांचा सल्ला घ्या आणि योग्य मार्गदर्शन पाळा.

◆गोमूत्राच्या औषधी गुणधर्मासंबंधी काही आयुर्वेदिक प्रयोग

-गोमूत्राच्या सेवनाने मूत्रपिंडाचे रोग बरे होतात.-गोमूत्रातील एरिथ्रोपोईटिन हा घटक हाडातील मज्जा तत्त्वाला सक्रिय करून नवीन रक्तकणांची निर्मिती करतो.-गाईचे गोमूत्रच केवळ उपयुक्त आहे, असे नव्हे तर गाईचे दूध, तूप, दही, मूत्र आणि शेणही अत्यंत उपयुक्त आहे.-झाडे किंवा पिकांवर गोमूत्राची फवारणी केली तर असलेली कीड नष्ट होते किंवा कोणत्याही किडीपासून पिकांचे संरंक्षण होते.-पोटातील कृमीही गोमूत्र सेवनाने नाहीशा होतात.-गोमूत्र हे उत्तम रेचक म्हणूनही काम करते.-जखमेवर गोमूत्र लावले तर जखम पिकत नाही, लवकर बरी व्हायला मदत होते.-गोमूत्र हे एक उत्तम रेचक असून तो नियमित घेतले तर पोट साफ राहते.-गोमूत्रामध्ये ताम्र, लोह, कॅल्शियम, मॅगेनीज आणि अन्य सोळा प्रकारची खनिज तत्त्वे असून ती शरीराचे रक्षण, पोषण आणि विकासासाठी आवश्यक असतात.-गोमूत्राच्या सेवनामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढण्यास मदत होते.-गोमूत्राचे वैज्ञानिक पृथ्थकरण केल्यानंतर त्यात नायट्रोजन, सोडियम, सल्फर, पोटॅशियम, कॅल्शियम, मॅगेनीज, तांबे, चांदी, आयोडीन, शिसे, सुवर्णक्षार, अमोनिया, युरिया, युरीक ॲसिड अशी अनेक प्रकारची खनिज तत्त्वे आढळून आली आहेत.-मलावरोध, गुडघेदुखी, अपचन, कावीळ, कृमी, शारीरिक लठ्ठपणा, मधुमेह, त्वचारोग, रक्तदाब आदी विविध रोगांमध्येही गोमूत्र आणि त्यापासून तयार केलेली औषधे अत्यंत उपयुक्त ठरू शकतात.

गोमूत्र म्हणजे नेहमी देशी गायीचेच मूत्र होय. म्हशीच्या मूत्रामधे खालील गूण दिसून येत नाहीत.

◆आयुर्वेदात गोमूत्राचा संदर्भ

सुश्रुत संहिता, चरक संहिता, अमृतसागर, भावप्रकाश, अष्टांग संग्रह, आदी जुन्या ग्रंथांमधूनही गोमूत्र आणि पंचगव्याची माहिती व त्याचे औषधी उपयोग सांगितले आहेत. 

गोमूत्रं कटू तीक्ष्णोष्णं सक्षारत्वान्नवातलम् । लघ्वग्निदीपनं मेध्यं पित्तलं कफवातजित् ।। शूलगुल्मोदरानाहधिरेकास्थापनादिषु । मूत्रप्रयोगसाध्येषु गव्यं मूत्रं प्रयोजयेत ।।

अर्थात

गोमूत्र हे कडू, उष्ण, खारट, तिखट, तुरट, लघु, अग्निदीपक, आणि वात व कफनाशक आहे.

◆व्यवसायिक उपयोग◆

गोमूत्र आणि पंचगव्यापासून गोमय शाम्पू, गोमूत्र अर्क, गोमूत्रासव, दंतमंजन, डोळ्यात घालण्यासाठी औषध, पायांच्या भंगांसाठीचे मलम, अंगाला लावायचा साबण आणि अन्य अनेक प्रकारची औषधे तयार केली जातात. अमेरिकेने आतापर्यंत गोमूत्राचे औषधी उपयोगासाठीचे सहा पेटंटे घेतली आहेत .

आयुर्वेदानुसार गोमूत्राचे गुण- तीक्ष्ण, लघु

रस- तिखट, कडू व तुरट

वीर्य- उष्ण, विपाक, कटु हे आहेत.

आताची बदलती जीवनशैली, यात आहारात विरुद्धान्नाचा वापर, फास्टफूड, जंक फूड, प्रीझर्वड फूड याचा वापर, यामुळे शरीरात कितीतरी विषद्रव्ये जातात व साठतात व त्याचे विसर्जन होत नाही. ते शरीरातून बाहेर काढण्याची शक्ती गोमूत्रात आहे. ते एक उत्तम Antioxident म्हणून काम करते. गोमूत्रावर बरेच संशोधन झालेले आहे.

१) गोमूत्रामध्ये विविध प्रोटिन्स, विटामिन्स असतात. ते शरीराची रोगप्रतिकारक क्षमता (Immunity Power) वाढविण्याचे काम करते.२) गोमूत्रात युरिक , युरिया, लॅक्टेट असतात. , ती शरीरात ऊर्जा उत्पन्न करतात.३) गोमूत्रात उपस्थित फिनािल पॅराक्रिसाल, कॅटकोल, अरसिनाल, हॅलोजनेटेड फिनाइल आणि फिनाईल फिनाइल याचे मिश्रण आहे. हे सर्व तत्त्व जीवाणुनाशक व विषाणुनाशक आहे. यामुळे गोमूत्र हे उत्तम जैवनाशक आहे. विविध संक्रामक रोगावर प्रभावी आहे.४) गोमूत्रात असलेल्या विविध एन्झाईन्स पचनक्रिया व्यवस्थित होण्यास मदत करतात तसेच ऊर्जा उत्पादनास मदत करतात.५) गोमूत्रात कॅन्सरविरोधी तत्त्व आढळलेले आहेत. गोविज्ञान अनुसंधान केंद्रातर्फे करण्यात येणार्‍या उपचारादरम्यान गोमूत्र अर्क कॅन्सरवर अतिशय प्रभावीपणे काम करते आहे आणि त्यामुळे अनेक रुग्ण लाभान्वित झालेले आहेत.६) विटामिन सी, विटामिन इ, विटामिन ए ही प्रमुख जिवनसत्वे गोमूत्रात आहेत.