झोप
झोपण्याची दिशा ही वास्तुशास्त्र आणि काही आरोग्यविषयक मतांनुसार महत्त्वाची मानली जाते. योग्य दिशेने झोपल्यास शांत झोप लागते आणि आरोग्य चांगले राहण्यास मदत होते असे मानले जाते. खालीलप्रमाणे दिशांचे महत्त्व दिले आहे:
-
दक्षिण दिशा (South direction):
ही झोपण्यासाठी सर्वोत्तम दिशा मानली जाते. वास्तुशास्त्रानुसार, दक्षिण दिशेला डोके करून झोपल्याने सकारात्मक ऊर्जा मिळते, शांत झोप लागते आणि आरोग्य सुधारते. पृथ्वीच्या चुंबकीय क्षेत्राशी ही दिशा सुसंगत असल्याने रक्तदाब नियंत्रित राहतो आणि हृदयाशी संबंधित समस्या कमी होतात असे मानले जाते.
-
पूर्व दिशा (East direction):
ही देखील झोपण्यासाठी एक चांगली दिशा आहे. आध्यात्मिकदृष्ट्या ही दिशा शुभ मानली जाते. पूर्व दिशेला डोके करून झोपल्याने स्मरणशक्ती वाढते, एकाग्रता सुधारते आणि सकारात्मक विचार येतात असे म्हटले जाते. विद्यार्थ्यांसाठी आणि अभ्यास करणाऱ्यांसाठी ही दिशा विशेषतः चांगली मानली जाते.
-
पश्चिम दिशा (West direction):
काही मतानुसार, पश्चिम दिशेला डोके करून झोपणे टाळावे. यामुळे अस्वस्थता, नकारात्मक विचार आणि झोपेत अडथळे येऊ शकतात असे मानले जाते.
-
उत्तर दिशा (North direction):
ही झोपण्यासाठी सर्वात वाईट दिशा मानली जाते आणि शक्य असल्यास पूर्णपणे टाळावी. पृथ्वीच्या चुंबकीय ध्रुवांमुळे या दिशेला डोके करून झोपल्याने रक्तदाबावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो, झोपेत अडथळे येऊ शकतात आणि तणाव वाढू शकतो असे मानले जाते. विशेषतः हृदयविकार आणि उच्च रक्तदाब असलेल्या व्यक्तींनी या दिशेला झोपणे टाळावे.
थोडक्यात, चांगली झोप आणि आरोग्यासाठी दक्षिण किंवा पूर्व दिशेला डोके करून झोपणे श्रेयस्कर मानले जाते.
जास्त वेळ झोपण्याचे काही तोटे खालीलप्रमाणे आहेत:
- थकवा आणि सुस्ती: जास्त झोप घेतल्याने तुम्हाला दिवसभर थकल्यासारखे आणि सुस्त वाटू शकते.
- डोकेदुखी: जास्त झोप डोकेदुखीलाtrigger करू शकते.
- वजन वाढणे: जास्त झोप तुमच्या चयापचय क्रियेवर परिणाम करू शकते आणि वजन वाढू शकते.
- नैराश्य: जास्त झोप नैराश्याच्या लक्षणांना बळावू शकते.
-
हृदयविकाराचा धोका: जास्त झोप घेतल्याने हृदयविकाराचा धोका वाढू शकतो.
हार्वर्ड हेल्थ - जास्त झोप तुमच्या हृदयासाठी वाईट आहे का? -
मधुमेहाचा धोका: जास्त झोप घेतल्याने मधुमेहाचा धोका वाढू शकतो.
स्लीप फाउंडेशन - तुम्हाला खरंच किती झोप हवी आहे?
जर तुम्हाला जास्त झोप येत असेल तर डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे. ते तुमच्या झोपेच्या सवयींमधील बदलांची कारणे शोधण्यात आणि योग्य उपचार योजना विकसित करण्यात मदत करू शकतात.
कर्णकटु आवाजाने जागे होणारे म्हणजे ज्या व्यक्तीला मोठ्या आवाजाने किंवा गोंगाटाने झोपेतून जाग येते. काही लोकांना शांत वातावरणाची सवय असते, त्यामुळे त्यांना थोडा जरी आवाज झाला तरी त्यांची झोप मोडते.
या समस्येची काही कारणे:
- तणाव: जास्त तणाव असल्यास झोप व्यवस्थित लागत नाही आणि लहान आवाजाने सुद्धा जाग येते.
- झोप न येणे: काही लोकांना झोप न येण्याची समस्या असते, त्यामुळे ते आवाजाने लवकर उठतात.
- आहाराच्या सवयी: चहा, कॉफी किंवा अल्कोहोलचे जास्त सेवन केल्याने झोपेत व्यत्यय येतो.
- जीवनशैली: अनियमित जीवनशैली आणि झोपण्याच्या वेळा बदलल्यामुळे झोप व्यवस्थित लागत नाही.
उपाय:
- शांत झोप येण्यासाठी बेडरूम शांत ठेवा.
- नियमित झोपण्याची आणि उठण्याची वेळ निश्चित करा.
- झोपण्यापूर्वी चहा किंवा कॉफी घेणे टाळा.
- तणाव कमी करण्यासाठी योगा आणि ध्यान करा.
अभ्यासाला सुरुवात करण्यापूर्वी असा आहार घ्यावा, ज्यामुळे तुम्हाला झोप येणार नाही आणि पोट देखील भरेल:
1. फळे (Fruits):
- सफरचंद, केळी, संत्री यांसारखी फळे खा. फळांमध्ये नैसर्गिक साखर असते, जी तुम्हाला ऊर्जा देते आणि झोप येऊ देत नाही.
2. सुका मेवा (Dry Fruits):
- बदाम, काजू, मनुका, आणि अक्रोड हे उत्तम पर्याय आहेत. हे तुम्हाला ऊर्जा देतात आणि स्मरणशक्ती सुधारण्यास मदत करतात.
3. दही (Yogurt):
- दही खाल्ल्याने पोट भरलेले राहते आणि झोप येत नाही. दह्यामध्ये प्रोबायोटिक्स असतात, जे आरोग्यासाठी चांगले असतात.
4. मोड आलेली कडधान्ये (Sprouted Pulses):
- मोड आलेली कडधान्ये जसे मूग आणि मटकी खाल्ल्याने तुम्हाला ऊर्जा मिळते आणि झोप येत नाही, कारण ती पचायला हलकी असतात.
5. मध (Honey):
- एक चमचा मध खाल्ल्याने तुम्हाला त्वरित ऊर्जा मिळते आणि झोप टाळण्यास मदत होते.
6. ग्रीन टी (Green Tea):
- ग्रीन टीमध्ये कॅफिन असते, ज्यामुळे तुम्हाला ताजेतवाने वाटते आणि झोप येत नाही.
हे सर्व पदार्थ तुम्हाला ताजे ठेवण्यास आणि अभ्यासात लक्ष केंद्रित करण्यास मदत करतील.