संस्कृत ही केवळ एक प्राचीन भाषा नसून, ती वैज्ञानिक दृष्ट्या अत्यंत महत्त्वपूर्ण मानली जाते. तिच्या संरचनेत, व्याकरणात आणि तिच्या माध्यमातून जतन केलेल्या ज्ञानात अनेक वैज्ञानिक पैलू दडलेले आहेत. खालील प्रमुख मुद्यांमधून संस्कृत भाषेचे वैज्ञानिक महत्त्व स्पष्ट होते:

1. ध्वनीशास्त्र आणि उच्चारशास्त्र (Phonetics and Phonology)

   संस्कृत भाषेचे ध्वनीशास्त्र अत्यंत विकसित आणि पद्धतशीर आहे. उच्चाराचे अचूक नियम (उदा. शिक्षा ग्रंथांमध्ये) भाषेला एक वैज्ञानिक आधार देतात. यामुळे ध्वनी उत्पादन, ध्वनी विश्लेषण आणि भाषाशास्त्राच्या अभ्यासात संस्कृत अत्यंत उपयुक्त ठरते. तिच्यातील प्रत्येक अक्षराचा उच्चार विशिष्ट पद्धतीने केला जातो, ज्यामुळे अर्थामध्ये स्पष्टता येते आणि ध्वनी कंपन (sound vibrations) यांचा अभ्यास करण्यासाठी ती एक आदर्श भाषा मानली जाते.

2. व्याकरण (पाणिनीचे अष्टाध्यायी)

   आचार्य पाणिनी यांनी लिहिलेले 'अष्टाध्यायी' हे जगातील सर्वात परिपूर्ण आणि वैज्ञानिक व्याकरण मानले जाते. याची रचना एखाद्या अल्गोरिदमप्रमाणे आहे, जी संगणकीय भाषा (Computational Linguistics) आणि कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence) यांच्या विकासासाठी अत्यंत प्रेरणादायी ठरली आहे. याची अचूकता आणि संक्षिप्तता आधुनिक संगणक भाषांच्या रचनेशी साधर्म्य दर्शवते, ज्यामुळे संगणकीय प्रोग्रामिंगमध्ये तिचा वापर करण्याचे अनेक प्रयत्न झाले आहेत.

3. गणित आणि खगोलशास्त्र

   संस्कृत ग्रंथांमध्ये गणित आणि खगोलशास्त्राचे अनेक महत्त्वपूर्ण शोध आढळतात. शून्याची संकल्पना, दशांश प्रणाली, स्थानिक मूल्य (Place value system), त्रिकोणमिती (Trigonometry) आणि बीजगणित (Algebra) यांसारख्या अनेक गणितीय संकल्पना संस्कृत ग्रंथांमध्ये