कविता हा वाङ्मय प्रकार भावना, विचार आणि कल्पनांची कलात्मक व लयबद्ध मांडणी असतो. मानवी अनुभवांना, भावनांना आणि जगण्यातील विविध पैलूंना भाषेच्या माध्यमातून सौंदर्यपूर्ण आणि प्रभावी पद्धतीने अभिव्यक्त करण्याचे माध्यम म्हणजे कविता.

कवितेची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:

• भावनात्मकता: कवितेत भावनांना प्राधान्य दिले जाते. आनंद, दुःख, प्रेम, विरह, क्रोध, आशा यांसारख्या विविध भावनांना ती प्रभावीपणे व्यक्त करते.
• लय आणि नाद: बहुतेक कवितांमध्ये एक विशिष्ट लय (Rhythm) आणि नाद (Sound) असतो. शब्दांची निवड, त्यांची रचना आणि यमक (Rhyme) यामुळे कवितेला गेयता प्राप्त होते.
• कल्पनाशक्ती आणि प्रतिमा: कवी आपली कल्पनाशक्ती वापरून वाचकांसमोर विविध प्रतिमा (Imagery) उभे करतो. यामुळे वाचक अनुभव अधिक तीव्रतेने अनुभवू शकतो.
• संक्षिप्तता आणि अर्थपूर्णता: कविता कमी शब्दांत मोठा आशय व्यक्त करते. प्रत्येक शब्दाला विशेष महत्त्व असते आणि तो अनेक अर्थ छटा घेऊन येतो.
• भाषा सौंदर्य: कवितेत भाषेचा कलात्मक वापर असतो. अलंकार, उपमा, रूपके यांचा वापर करून भाषा अधिक प्रभावी आणि सुंदर बनविली जाते.
• व्यक्तिगत अनुभव आणि सार्वत्रिकता: कवीचे व्यक्तिगत अनुभव कवितेतून व्यक्त होतात, पण ते अनुभव अनेकदा सार्वत्रिक मानवी भावनांशी जोडलेले असतात, ज्यामुळे वाचक त्यांच्याशी सहजपणे जोडू शकतात.

थोडक्यात, कविता म्हणजे शब्दांची अशी जादूई रचना जी वाचकाला किंवा श्रोत्याला एका वेगळ्याच भावविश्वात घेऊन जाते, जिथे भावना आणि विचारांचा अनुभव अधिक सखोल आणि तीव्र असतो.