नैसर्गिक साधनसंपत्तीची जनजागृती म्हणजे नैसर्गिक संसाधनांचे महत्त्व, त्यांचा योग्य वापर आणि त्यांचे संवर्धन करण्याबद्दल लोकांना माहिती देणे आणि त्यांना कृती करण्यास उद्युक्त करणे.

आपल्या पृथ्वीवर पाणी, हवा, जमीन, वनस्पति, प्राणी, खनिजे, जीवाश्म इंधन (पेट्रोल, डिझेल) यांसारख्या अनेक नैसर्गिक साधनसंपत्ती आहेत. मानवी जीवनासाठी आणि पर्यावरणाच्या संतुलनासाठी या साधनसंपत्ती अत्यंत आवश्यक आहेत. मात्र, वाढती लोकसंख्या, औद्योगिकीकरण आणि बेजबाबदार वापरामुळे या साधनसंपत्तीचा मोठ्या प्रमाणावर ऱ्हास होत आहे.

जनजागृतीची आवश्यकता:

• नैसर्गिक साधनसंपत्ती मर्यादित आहेत आणि त्यांचा अतिवापर केल्यास त्या भविष्यात उपलब्ध राहणार नाहीत.
• पर्यावरणाचा समतोल राखण्यासाठी आणि जैवविविधतेचे संरक्षण करण्यासाठी नैसर्गिक संसाधनांचे संवर्धन आवश्यक आहे.
• पुढील पिढ्यांसाठी या साधनसंपत्ती जपून ठेवणे आपली जबाबदारी आहे.
• नैसर्गिक आपत्त्या (उदा. पूर, दुष्काळ) आणि हवामान बदलाचे परिणाम कमी करण्यासाठी जनजागृती महत्त्वाची आहे.

जनजागृती कशी करावी?

• शिक्षण आणि अभ्यासक्रम: शाळा आणि महाविद्यालयांच्या अभ्यासक्रमात नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे महत्त्व आणि संवर्धनाचे धडे समाविष्ट करणे.
• माध्यमे: दूरदर्शन, रेडिओ, वृत्तपत्रे आणि समाजमाध्यमांद्वारे (सोशल मीडिया) माहितीपर कार्यक्रम, लेख आणि मोहिमा आयोजित करणे.
• जागरूकता शिबिरे आणि कार्यशाळा: स्थानिक पातळीवर जनजागृती शिबिरे, कार्यशाळा आणि चर्चासत्रे आयोजित करणे.
• सरकारी योजना आणि धोरणे: सरकारद्वारे नैसर्गिक संसाधनांच्या संवर्धनासाठी योजना आणि कायदे तयार करणे आणि त्यांची प्रभावी अंमलबजावणी करणे.
• स्वयंसेवी संस्थांचा सहभाग: पर्यावरण क्षेत्रात काम करणाऱ्या स्वयंसेवी संस्थांना (NGOs) या कार्यात सहभागी करून घेणे.
• व्यक्तिगत जबाबदारी: प्रत्येक व्यक्तीने पाणी वाचवणे, वीज वाचवणे, कचरा कमी करणे, पुनर्वापर करणे आणि झाडे लावणे यासारख्या छोट्या कृती करून योगदान देणे.
• नूतनीकरणक्षम ऊर्जा स्रोतांचा वापर: सौर ऊर्जा, पवन ऊर्जा यांसारख्या पर्यायी ऊर्जा स्रोतांबद्दल माहिती देणे आणि त्यांच्या वापरास प्रोत्साहन देणे.

नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे संवर्धन करणे हे आपल्या सर्वांचे कर्तव्य आहे. या संदर्भात जनजागृती करून आपण एक निरोगी आणि समृद्ध भविष्य घडवू शकतो.