हिंदू धर्मात, मनुष्याच्या आयुष्याला चार टप्प्यांमध्ये विभागले गेले आहे, ज्याला 'आश्रम' म्हणतात. प्रत्येक आश्रमात व्यक्तीने विशिष्ट कर्तव्ये आणि जबाबदाऱ्या पार पाडायच्या असतात. हे चार आश्रम खालीलप्रमाणे आहेत:

1. ब्रह्मचर्य आश्रम:
   • हा विद्यार्थी जीवनाचा काळ आहे. या काळात व्यक्ती शिक्षण घेते आणि ज्ञान प्राप्त करते.
   • गुरुगृही राहून वेदांचे अध्ययन करणे, इंद्रियांवर नियंत्रण ठेवणे आणि साधे जीवन जगणे हे अपेक्षित आहे.
2. गृहस्थ आश्रम:
   • हा विवाहानंतरचा काळ आहे, ज्यात व्यक्ती সংসার आणि कुटुंबाची जबाबदारी स्वीकारते.
   • धार्मिक विधी करणे, मुलांना जन्म देणे आणि त्यांचे पालनपोषण करणे, तसेच समाजासाठी योगदान देणे हे गृहस्थाश्रमात महत्त्वाचे मानले जाते.
3. वानप्रस्थ आश्रम:
   • या आश्रमात व्यक्ती हळूहळू सांसारिक जीवनातून स्वतःला दूर करते.
   • जंगलात किंवा शांत ठिकाणी जाऊन चिंतन करणे, धार्मिक कार्यात अधिक वेळ घालवणे आणि समाजाला मार्गदर्शन करणे हे वानप्रस्थाश्रमाचे स्वरूप आहे.
4. संन्यास आश्रम:
   • हा जीवनातील अंतिम टप्पा आहे, ज्यात व्यक्ती सर्व सांसारिक मोह-माया सोडून पूर्णपणे आध्यात्मिक जीवनात रमते.
   • ईश्वरप्राप्तीसाठी प्रयत्न करणे, ध्यान करणे आणि लोकांना आत्मज्ञानाचा मार्ग दाखवणे हे संन्यास आश्रमाचे उद्दिष्ट आहे.

हे चार आश्रम व्यक्तीला धर्माचे पालन करून मोक्ष प्राप्त करण्यास मदत करतात.

अधिक माहितीसाठी, आपण हे पाहू शकता: भारतीय सनातन - जीवनातील चार आश्रम