महाराष्ट्रामध्ये अनेक ठिकाणी Free उपचार उपलब्ध आहेत, त्यापैकी काही प्रमुख ठिकाणे खालीलप्रमाणे आहेत: 1. **सरकारी रुग्णालये (Government Hospitals):** * महाराष्ट्रातील सर्व सरकारी रुग्णालयांमध्ये Free उपचार मिळतात. जिल्हा रुग्णालये, तालुका रुग्णालये आणि ग्रामीण रुग्णालये यांमध्ये सामान्य आजारांवर तसेच गंभीर आजारांवरही उपचार केले जातात. * येथे बाह्य रुग्ण विभाग (Outpatient Department - OPD) आणि आंतररुग्ण विभाग (Inpatient Department) दोन्ही सुविधा उपलब्ध आहेत. * [https://arogya.maharashtra.gov.in/](https://arogya.maharashtra.gov.in/) 2. **महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजना (Mahatma Jyotiba Phule Jan Arogya Yojana):** * या योजनेअंतर्गत गरीब आणि गरजू लोकांना निवडक खाजगी आणि सरकारी रुग्णालयांमध्ये Free उपचार मिळतात. * या योजनेत अनेक गंभीर आजारांचा समावेश आहे, ज्यासाठी Insurance Coverage उपलब्ध आहे. * योजनेची माहिती आणि रुग्णालयांची यादी तुम्ही खालील संकेतस्थळावर पाहू शकता: * [https://www.jeevandayee.gov.in/](https://www.jeevandayee.gov.in/) 3. **आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (Ayushman Bharat Pradhan Mantri Jan Arogya Yojana):** * ही केंद्र सरकारची योजना असून महाराष्ट्रातही लागू आहे. या योजनेअंतर्गत गरीब कुटुंबांना 5 लाखांपर्यंतचे Free उपचार निवडक रुग्णालयांमध्ये मिळतात. * [https://www.pmjay.gov.in/](https://www.pmjay.gov.in/) 4. **मिशन इंद्रधनुष्य (Mission Indradhanush):** * या योजनेत लहान मुलांना Free लसीकरण केले जाते, ज्यामुळे त्यांना गंभीर आजारांपासून संरक्षण मिळते. * [https://www.nhm.gov.in/mission-activities/mission-indradhanush.html](https://www.nhm.gov.in/mission-activities/mission-indradhanush.html) 5. **विशेष आरोग्य शिबिरे (Special Health Camps):** * वेळोवेळी सरकारी आणि खाजगी संस्थांच्या वतीने आरोग्य शिबिरे आयोजित केली जातात. यामध्ये Free आरोग्य तपासणी आणि उपचार केले जातात. Free उपचारांसाठी जाताना आधार कार्ड, रेशन कार्ड आणि आवश्यक कागदपत्रे सोबत ठेवावीत, जेणेकरून योजनेचा लाभ घेण्यास मदत होईल.