भारतातील वृद्ध लोकसंख्येची वैशिष्ट्ये सांगा?
1. वाढती लोकसंख्या: भारतामध्ये वृद्ध लोकांची संख्या वाढत आहे. घटता जन्मदर आणि मृत्यूदर यामुळे वृद्धांचे प्रमाण वाढत आहे.
2. जागतिक प्रमाण: संयुक्त राष्ट्र संघाने केलेल्या पाहणीनुसार, 2025 साली भारतातील ज्येष्ठ लोकांची संख्या 17 कोटी 74 लाख होईल, जी जगातील ज्येष्ठ लोकांच्या 15 टक्के असेल.
3. ग्रामीण भागातील प्रमाण: भारतातील बहुतेक वृद्ध लोक ग्रामीण भागात राहतात. त्यामुळे त्यांना शहरांमध्ये मिळणाऱ्या सुविधांपासून वंचित राहावे लागते.
4. आर्थिक अवलंबित्व: अनेक वृद्ध लोक आर्थिकदृष्ट्या इतरांवर अवलंबून असतात. त्यामुळे त्यांना अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागते.
5. आरोग्य समस्या: वृद्धांना अनेक आरोग्यविषयक समस्या असतात. त्यांना नियमित वैद्यकीय तपासणी आणि उपचारांची आवश्यकता असते.
6. सामाजिक सुरक्षा: वृद्धांसाठी सामाजिक सुरक्षा योजनांची आवश्यकता आहे, जसे की वृद्धावस्था पेंशन योजना आणि आरोग्य विमा योजना.
7. सरासरी आयुर्मान: भारतामध्ये सरासरी आयुर्मान वाढत आहे, त्यामुळे वृद्धांची संख्या आणखी वाढण्याची शक्यता आहे.
8. कुटुंबातील स्थान: भारतीय संस्कृतीत वृद्धांना कुटुंबात आदराचे स्थान आहे. परंतु, आधुनिकीकरणामुळे या स्थितीत बदल होत आहे.
9. लैंगिक प्रमाण: भारतामध्ये पुरुषांच्या तुलनेत स्त्रियांचे प्रमाण कमी आहे, त्यामुळे वृद्ध स्त्रिया अधिक असुरक्षित जीवन जगतात.
10. साक्षरता: वृद्ध लोकांमध्ये साक्षरतेचे प्रमाण कमी आहे. त्यामुळे त्यांना शासकीय योजनांची माहिती मिळवण्यात अडचणी येतात.