व्यावसायिक शिक्षण, ज्याला व्यावसायिक आणि तांत्रिक शिक्षण (Vocational and Technical Education - VTE) असेही म्हणतात, हे शिक्षण आणि प्रशिक्षण आहे जे विद्यार्थ्यांना विशिष्ट व्यवसायांशी संबंधित कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करते. हे शिक्षण विद्यार्थ्यांना नोकरीसाठी तयार करते.

व्यावसायिक शिक्षणाची काही वैशिष्ट्ये:

• नोकरी-केंद्रित: हे शिक्षण विशिष्ट नोकरी किंवा व्यवसायासाठी आवश्यक कौशल्ये शिकवते.
• प्रात्यक्षिक शिक्षण: यात प्रत्यक्ष कामाचा अनुभव आणि Hands-on Training चा समावेश असतो.
• उद्योग सहभाग: अभ्यासक्रम उद्योगांच्या गरजेनुसार तयार केले जातात.
• लवचिक: हे शिक्षण विविध स्तरांवर उपलब्ध आहे, जसे की प्रमाणपत्र (Certificate), पदविका (Diploma), आणि पदवी (Degree).

व्यावसायिक शिक्षणाचे फायदे:

• रोजगार क्षमता: हे शिक्षण घेतल्यानंतर लवकर नोकरी मिळण्याची शक्यता वाढते.
• उच्च उत्पन्न: कुशल व्यावसायिकांना चांगले वेतन मिळते.
• आत्मनिर्भरता: स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याची संधी मिळते.
• देशाच्या विकासात योगदान: कुशल मनुष्यबळामुळे देशाच्या आर्थिक विकासाला चालना मिळते.

भारतातील व्यावसायिक शिक्षण:

भारतात, केंद्र आणि राज्य सरकार व्यावसायिक शिक्षणाला प्रोत्साहन देत आहेत. अनेक संस्था, जसे की औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था (Industrial Training Institutes - ITIs) आणि पॉलिटेक्निक (Polytechnics), विविध व्यावसायिक अभ्यासक्रम चालवतात.

अधिक माहितीसाठी:

• राष्ट्रीय कौशल्य विकास महामंडळ (https://nsdcindia.org/)
• कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालय (https://msde.gov.in/)