आर्थिक प्रश्न कसा उभा राहतो?
आर्थिक प्रश्न खालील परिस्थितीत उभा राहतो:
1. गरजेची निवड (Scarcity of Resources):
माणसाच्या गरजा неограничен (unlimited) असतात, पण त्या पूर्ण करण्यासाठीचे नैसर्गिक साधनं मर्यादित (limited) असतात. त्यामुळे कोणत्या गरजेला प्राधान्य द्यावे आणि कोणत्या वस्तूचे उत्पादन करावे, असा प्रश्न निर्माण होतो.
2. неограничен गरजा (Unlimited Wants):
माणसाला सतत नवीन गोष्टींची आणि सेवांची गरज असते. एक गरज पूर्ण झाली की दुसरी उभी राहते. त्यामुळे कोणत्या गरजा सर्वात महत्त्वाच्या आहेत आणि त्या कशा पूर्ण करायच्या, हा प्रश्न निर्माण होतो.
3. वैकल्पिक उपयोग (Alternative Uses):
एकाच वस्तूचा उपयोग अनेक कामांसाठी होऊ शकतो. उदाहरणार्थ, विजेचा उपयोग प्रकाश मिळवण्यासाठी, पंखा चालवण्यासाठी, आणि इतर उपकरणे चालवण्यासाठी होऊ शकतो. त्यामुळे विजेचा वापर कोणत्या कामासाठी करायचा, हा प्रश्न निर्माण होतो.
4. संसाधनांचे विभाजन (Allocation of Resources):
मर्यादित संसाधनांचे विभाजन वेगवेगळ्या गरजांमध्ये कसे करायचे, हा एक महत्त्वाचा आर्थिक प्रश्न आहे. कोणत्या वस्तूंचे उत्पादन किती प्रमाणात करायचे, हे ठरवणे आवश्यक असते.