स्वतःचा BMI, WHR व THR मोजणे व त्यावरील प्रकल्प?
BMI (Body Mass Index), WHR (Waist-Hip Ratio) आणि THR (Waist-Height Ratio) मोजणे आणि त्यावरील प्रकल्प:
BMI, WHR आणि THR हे तीनही तुमच्या शरीरातील चरबी (fat) आणि आरोग्यासंबंधित धोके (health risks) समजून घेण्यासाठी महत्त्वाचे मापदंड आहेत. ते कसे मोजायचे आणि त्यावर आधारित प्रकल्प कसा करायचा, याची माहिती खालीलप्रमाणे:
1. BMI (Body Mass Index) म्हणजे काय?
BMI म्हणजे उंचीच्या तुलनेत तुमचे वजन किती आहे हे मोजणे. यावरून तुम्हीneeded अंडरवेट (underweight), नॉर्मल वेट (normal weight), ओव्हरवेट (overweight) की ओबीज (obese) आहात हे कळते.
BMI कसा मोजायचा?:
- तुमचे वजन किलोग्राममध्ये मोजा.
- तुमची उंची मीटरमध्ये मोजा.
- BMI = वजन (किलोग्राम) / (उंची (मीटर))²
BMI चार्ट:
- 18.5 पेक्षा कमी: अंडरवेट
- 18.5 – 24.9: नॉर्मल वेट
- 25 – 29.9: ओव्हरवेट
- 30 किंवा त्याहून अधिक: ओबीज
2. WHR (Waist-Hip Ratio) म्हणजे काय?:
WHR म्हणजे तुमच्या कमरेचा घेर आणि तुमच्या नितंबाचा घेर यांचा भागाकार. यावरून तुमच्या पोटाच्या आसपासची चरबी किती आहे हे कळते, ज्यामुळे हृदयविकार आणि इतर आजारांचा धोका समजू शकतो.
WHR कसा मोजायचा?:
- तुमच्या कमरेचा घेर (Waist Circumference) सेंटीमीटरमध्ये मोजा (नाभीच्यावरचा भाग).
- तुमच्या नितंबाचा घेर (Hip Circumference) सेंटीमीटरमध्ये मोजा ( hips चा सर्वात मोठा भाग).
- WHR = कमरेचा घेर / नितंबाचा घेर
WHR चार्ट:
- पुरुष: 0.9 पेक्षा जास्त असल्यास धोकादायक
- स्त्री: 0.85 पेक्षा जास्त असल्यास धोकादायक
3. THR (Waist-Height Ratio) म्हणजे काय?:
THR म्हणजे तुमच्या कमरेचा घेर आणि उंची यांचा भागाकार. हे BMI पेक्षा अधिक चांगले मानले जाते, कारण ते चरबीचे वितरण (fat distribution) दर्शवते.
THR कसा मोजायचा?:
- तुमच्या कमरेचा घेर सेंटीमीटरमध्ये मोजा.
- तुमची उंची सेंटीमीटरमध्ये मोजा.
- THR = कमरेचा घेर / उंची
THR चार्ट:
- 0.5 पेक्षा कमी: चांगले
- 0.5 – 0.6: मध्यम
- 0.6 पेक्षा जास्त: धोकादायक
प्रकल्प (Project): BMI, WHR आणि THR चा अभ्यास
1. प्रकल्पाचे नाव: BMI, WHR आणि THR चा आरोग्य आणि जीवनशैलीवर होणारा परिणाम
2. उद्देश:
- विविध वयोगटातील लोकांचे BMI, WHR आणि THR मोजणे.
- जीवनशैली (आहार, व्यायाम) आणि आरोग्य यांमध्ये संबंध शोधणे.
- जागरूकता (awareness) निर्माण करणे.
3. पद्धत:
- सर्वेक्षण (Survey):
- विविध वयोगटातील लोकांची निवड करा (उदा. शालेय विद्यार्थी, कॉलेज विद्यार्थी, प्रौढ).
- त्यांचे वजन, उंची, कमरेचा घेर आणि नितंबाचा घेर मोजा.
- आहाराच्या सवयी, व्यायामाची पद्धत, आणि आरोग्यासंबंधी माहिती गोळा करा.
- डेटा विश्लेषण (Data Analysis):
- गोळा केलेल्या माहितीच्या आधारावर BMI, WHR आणि THR ची गणना करा.
- आकडेवारीचा वापर करून निष्कर्ष (results) काढा.
- निष्कर्ष आणि अहवाल (Conclusion & Report):
- BMI, WHR आणि THR च्या आधारावर आरोग्याचे धोके ओळखा.
- जीवनशैलीत बदल (lifestyle changes) करण्याची शिफारस करा.
- प्रकल्पाचा अहवाल तयार करा आणि सादर करा.
4. अपेक्षित परिणाम:
- लोकांना त्यांच्या शारीरिक आरोग्याबद्दल माहिती मिळेल.
- धोकादायक BMI, WHR आणि THR असलेल्या लोकांना योग्य मार्गदर्शन मिळेल.
- आरोग्य सुधारण्यासाठी जीवनशैलीत बदल करण्यास प्रेरणा मिळेल.