div > div > p b बालकांचे हक्क आणि समाजातील समस्याग्रस्त मुलांसाठी उपाययोजना /b /p p समाजातील वेगवेगळ्या समस्यांनी ग्रासलेल्या बालकांना सुधारण्यासाठी अनेक उपाययोजना करता येतील. काही महत्त्वाच्या उपाययोजना खालीलप्रमाणे: /p ol li b शिक्षण: /b शिक्षण हा मुलांच्या जीवनातील एक महत्त्वाचा घटक आहे. गरीब व गरजू मुलांना शिक्षण मिळवण्यासाठी सरकारद्वारे अनेक योजना राबविल्या जातात. ul li शिक्षण हक्क कायदा (Right to Education Act, RTE): या कायद्यानुसार, 6 ते 14 वर्षे वयोगटातील प्रत्येक मुलाला मोफत आणि सक्तीचे शिक्षण मिळण्याचा हक्क आहे. /li li सर्व शिक्षा अभियान (Sarva Shiksha Abhiyan): या योजनेअंतर्गत, शाळांमध्ये मुलांसाठी आवश्यक सुविधा पुरविल्या जातात. /li /ul /li li b आरोग्य सेवा: /b कुपोषित बालकांना तसेच आजारी बालकांना योग्य आरोग्य सेवा मिळणे आवश्यक आहे. ul li एकात्मिक बाल विकास सेवा योजना (Integrated Child Development Services, ICDS): या योजनेअंतर्गत, बालकांना पोषण आहार आणि आरोग्य सेवा पुरविल्या जातात. /li li राष्ट्रीय बाल स्वास्थ्य कार्यक्रम (Rashtriya Bal Swasthya Karyakram, RBSK): या कार्यक्रमाद्वारे, बालकांच्या आरोग्याची तपासणी केली जाते आणि त्यांना आवश्यक उपचार दिले जातात. /li /ul /li li b बाल संरक्षण: /b ज्या मुलांचे शोषण होते किंवा ज्यांना कुटुंबाचा आधार नाही, अशा मुलांसाठी विशेष संरक्षण योजना असणे आवश्यक आहे. ul li बाल न्याय अधिनियम (Juvenile Justice Act): या कायद्यानुसार, गुन्हेगारीत सापडलेल्या किंवा निराश्रित मुलांसाठी विशेष काळजी घेतली जाते. /li li चाईल्डलाईन (Childline India Foundation): ही एक हेल्पलाईन सेवा आहे, जी मुलांना संकटकाळात मदत करते. (1098 या नंबरवर संपर्क साधावा) /li /ul /li li b पुनर्वसन: /b ज्या मुलांचे बालपण भीक मागण्यात, कचरा वेचण्यात किंवा इतर धोकादायक कामांमध्ये गेले आहे, त्यांचे पुनर्वसन करणे आवश्यक आहे. ul li स्वयंसेवी संस्था (NGOs): अनेक स्वयंसेवी संस्था अशा मुलांसाठी निवारा Homes, शिक्षण आणि व्यावसायिक प्रशिक्षण देतात. /li li शासकीय योजना: सरकारतर्फे चालवल्या जाणाऱ्या पुनर्वसन केंद्रांमध्ये मुलांसाठी आवश्यक सुविधा पुरविल्या जातात. /li /ul /li li b जनजागृती: /b बालकांच्या हक्कांविषयी समाजात जागरूकता निर्माण करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून अधिकाधिक मुलांना मदत मिळू शकेल. ul li जाहिरात आणि प्रसारमाध्यमे: दूरदर्शन, रेडिओ आणि सोशल मीडियाच्या माध्यमातून बालकांच्या हक्कांविषयी माहिती देणे. /li li कार्यशाळा आणि प्रशिक्षण: शिक्षक, पालक आणि समाजातील इतर सदस्यांसाठी कार्यशाळा आयोजित करणे, जेणेकरून ते बालकांच्या समस्यांवर अधिक प्रभावीपणे तोडगा काढू शकतील. /li /ul /li /ol p या उपायांमुळे समाजातील समस्यांनी ग्रासलेल्या मुलांना एक चांगले भविष्य मिळू शकेल आणि ते समाजाच्या विकासात सक्रिय भूमिका घेऊ शकतील. /p /div> /div>