सेवा पुस्तकाचे कर्मचाऱ्यांच्या अभिलेखात असलेले महत्त्व (Importance of Service Book in Employee Records):

सेवा पुस्तक हे शासकीय कर्मचाऱ्यांच्या नोकरीसंबंधी नोंदी ठेवण्याचे महत्त्वाचे साधन आहे. कर्मचाऱ्यांच्या संपूर्ण नोकरीच्या कारकिर्दीचा आलेख यात असतो. त्यामुळे ते एक महत्त्वाचे अभिलेख (Record) ठरते. खालील मुद्यांच्या आधारे सेवा पुस्तकाचे महत्त्व स्पष्ट केले आहे:

1. नोकरीचा तपशील:

   सेवा पुस्तकात कर्मचाऱ्याचे नाव, जन्मतारीख, शिक्षण, जात, नोकरी যোগদান तारीख, सध्याचे पद, नियुक्तीचा प्रकार (कायम, तात्पुरती), इत्यादी माहिती असते.

2. रजा आणि रजेचा प्रकार:

   कर्मचाऱ्याने घेतलेल्या रजांचा प्रकार (उदाहरणार्थ: अर्जित रजा, वैद्यकीय रजा,loss of pay ) आणि किती दिवस रजा घेतली याची नोंद असते.

3. पगार आणि वेतनवाढ:

   कर्मचाऱ्याचा मूळ पगार, वेळोवेळी झालेली वेतनवाढ, महागाई भत्ता (Dearness Allowance), इतर भत्ते आणि त्या संबंधित तारखांची नोंद असते.

4. বদल्या आणि पदोन्नती:

   कर्मचाऱ्याच्या বদल्या (Transfer) आणि पदोन्नती (Promotion) कोणत्या ठिकाणी झाली आणि कधी झाली याची माहिती असते.

5. शिस्तभंगाची कारवाई:

   कर्मचाऱ्यांवर कोणती शिस्तभंगाची कारवाई झाली असल्यास, त्याची नोंद सेवा पुस्तकात असते.

6. कर्ज आणि विमा:

   कर्मचाऱ्याने घेतलेले कर्ज, भविष्य निर्वाह निधी (Provident Fund), गट विमा योजना (Group Insurance Scheme) इत्यादींची माहिती यात असते.

7. निवृत्तीवेतन (Pension):

   निवृत्तीवेतनासाठी सेवा पुस्तकातील माहिती अत्यंत आवश्यक असते. एकूण सेवाकाळ, शेवटचा पगार आणि इतर नोंदी निवृत्तीवेतनाची रक्कम निश्चित करण्यासाठी उपयोगी ठरतात.

8. कायदेशीर पुरावा:

   न्यायालयात किंवा इतर कायदेशीर प्रकरणांमध्ये सेवा पुस्तक एक महत्त्वाचा पुरावा म्हणून ग्राह्य धरले जाते.

इतर फायदे:

• सेवा पुस्तकामुळे कर्मचाऱ्याच्या नोकरीविषयक सर्व नोंदी एकाच ठिकाणी उपलब्ध होतात.
• प्रशासकीय कामांसाठी आणि धोरणात्मक निर्णयांसाठी सेवा पुस्तकातील माहिती उपयुक्त ठरते.
• कर्मचाऱ्याला स्वतःच्या नोकरीचा तपशील पाहता येतो.

थोडक्यात, सेवा पुस्तक हे कर्मचाऱ्यांच्या नोकरीच्या इतिहासाचे एक महत्वपूर्ण आणि कायदेशीर दस्तऐवज आहे.