अभ्यास प्रक्रियेशी निगडित काही महत्वाचे घटक खालीलप्रमाणे:

• ध्येय (Goal): अभ्यासाचा उद्देश स्पष्ट असणे आवश्यक आहे. काय साध्य करायचे आहे हे निश्चित असल्यास अभ्यासात लक्ष केंद्रित करणे सोपे जाते.
• वेळेचे व्यवस्थापन (Time Management): अभ्यासासाठी योग्य वेळ ठरवणे आणि वेळेचा सदुपयोग करणे महत्त्वाचे आहे.
• अभ्यासाची जागा (Study Environment): शांत आणि आरामदायक जागा अभ्यासासाठी निवडणे आवश्यक आहे, ज्यामुळे लक्ष विचलित होणार नाही.
• मनोवृत्ती (Attitude): सकारात्मक मनोवृत्तीने अभ्यास करणे महत्त्वाचे आहे. 'मला हे जमेल' या भावनेने अभ्यास केल्यास चांगले परिणाम मिळतात.
• एकाग्रता (Concentration): अभ्यास करताना विषयावर पूर्णपणे लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे.
• समज (Understanding): पाठातील माहिती फक्त वाचून न घेता ती समजून घेणे आवश्यक आहे. संकल्पना स्पष्ट झाल्या तर विषय अधिक चांगल्या प्रकारे लक्षात राहतो.
• पुनरावृत्ती (Revision): नियमितपणे उजळणी करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून शिकलेले ज्ञान अधिक दृढ होते.
• सराव (Practice): उदाहरणे सोडवणे, प्रश्नपत्रिका अभ्यासणे, आणि मागील वर्षांच्या प्रश्नपत्रिकांची उकल करणे हे देखील अभ्यासाचा भाग आहे.
• आरोग्य (Health): शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य चांगले असणे आवश्यक आहे. पुरेशी झोप आणि योग्य आहार घेणे महत्त्वाचे आहे.
• मार्गदर्शन (Guidance): आवश्यकतेनुसार शिक्षक, मित्र, किंवा तज्ञांकडून मार्गदर्शन घेणे उपयुक्त ठरते.