1. व्याप्ती (Scope):

• व्यापार: व्यापार म्हणजे वस्तू आणि सेवांची खरेदी आणि विक्री. यात उत्पादक आणि ग्राहक यांच्यातील प्रत्यक्ष देवाणघेवाण असते.
• वाणिज्य: वाणिज्य म्हणजे व्यापार आणि व्यापाराला सहाय्यक असणाऱ्या सर्व क्रिया. यात वस्तूंचे उत्पादन, वितरण, साठवण, वाहतूक, विमा, बँकिंग, जाहिरात आणि इतर सेवांचा समावेश होतो.

2. कार्यात्मक क्षेत्र (Functional Area):

• व्यापार: व्यापार हा खरेदी आणि विक्रीवर केंद्रित असतो.
• वाणिज्य: वाणिज्य खरेदी-विक्री सोबतच वस्तू व सेवांच्या वितरणासाठी आवश्यक असणाऱ्या सर्व कार्यांचा समावेश करते.

3. सहाय्यक सेवा (Supporting Services):

• व्यापार: व्यापारात सहाय्यक सेवांचा समावेश थेटपणे नसतो.
• वाणिज्य: वाणिज्य वाहतूक, विमा, गोदाम, बँकिंग आणि जाहिरात यांसारख्या सेवांवर अवलंबून असते, ज्यामुळे व्यापार सुरळीत चालतो.

4. उद्देश (Objective):

• व्यापार: व्यापाराचा उद्देश नफा मिळवणे हा असतो, जो वस्तू आणि सेवांच्या खरेदी-विक्रीतून साध्य होतो.
• वाणिज्य: वाণিজ्याचा उद्देश वस्तू आणि सेवांची उपलब्धता सुनिश्चित करणे, वितरण प्रक्रिया सुलभ करणे आणि ग्राहकांना योग्य वेळी योग्य वस्तू पुरवणे आहे.

उदाहरण:

एखादी कंपनी केवळ वस्तूंचे उत्पादन आणि विक्री करत असेल, तर तो व्यापार आहे. पण, तीच कंपनी उत्पादनासोबत वस्तूंचे वितरण, साठवण, जाहिरात आणि वित्तपुरवठा (Financing) यांसारख्या क्रिया करत असेल, तर ते वाणिज्य आहे.