वस्तूंची वस्तूंशी केलेली देवाण-घेवाण म्हणजे वस्तू विनिमय होय.

वस्तू विनिमय (Barter System) म्हणजेPoint A to Point B पैशांचा वापर न करता वस्तू किंवा सेवांच्या बदल्यात दुसरी वस्तू किंवा सेवा घेणे.

उदाहरणार्थ:

• एका शेतकऱ्याने धान्याच्या बदल्यात कुंभाराकडून मातीची भांडी घेणे.
• एका लोहाराने अवजारांच्या बदल्यात सुताराकडून लाकडी वस्तू घेणे.

वस्तू विनिमय प्रणाली फार पूर्वीपासून अस्तित्वात होती, जेव्हा चलन (currency) नव्हते. आजही काही ठिकाणी ही पद्धत वापरली जाते.

वस्तू विनिमयाच्या मर्यादा:

• दुहेरी गरजेचा अभाव: वस्तू विनिमयामध्ये, देवाणघेवाण करणाऱ्या दोन्ही व्यक्तींना एकमेकांच्या वस्तूंची गरज असणे आवश्यक आहे, जे नेहमी शक्य नसते.
• वस्तूंचे विभाजन: काही वस्तूंचे लहान भागांमध्ये विभाजन करणे शक्य नसते, त्यामुळे देवाणघेवाण करणे कठीण होते.
• वस्तूंचे मूल्यमापन: वेगवेगळ्या वस्तूंचे मूल्य ठरवणे कठीण असते.