किल्ल्यांवर स्वराज्याचा भगवापटकाडौलाने फडकत होता. आता पन्हाळा लोकराज्य खेळणा-या किल्ल्यावर स्वराज्याचा भगवा डोल कायम आहे की इथून मुलूख स्वराज्याच्या अखत्यारीत पर्यायाने पन्हाळा अधिक मजबूत होईल. एवढं काय महत्व या किल्चं हे आपण पाहुयात मग त्याचं नामकरण का महत्त्वाचं ते पाहुयात.

घड्याळात आणि आसपासचा प्रदेश म्हणजे कोकणचे सीमेचे संरक्षण. खेळणा किल्ला ची बांधणी ही शिलाहारकालीन आहे. या किल्ला भागीदारी इसवी सन १०५८ सालची आहे. त्याकाळी या गडाचे नाव खिलागील असे.सह्याद्र पर्वत रांगेपासून अनभिज्ञ असा हागड आहे. हा प्राचीन किल्ला आंबा घाट, कोकणातील उतरणारे लोक, कोकणातील बंद इसवी सन १९१० मध्ये भोज या राजाने खिलागीलची डागडुजी करून हा किल्ला अधिक मजबूत केला. हा किल्ला यादव बहमनी आणि नंतर आदिल शाहू वास्तव्य या किल्ल्यावर होते.

शिवाजी महाराजांनी हा किल्ला नोंदवलेली माहिती देखील रंजक आहे. आदिल शाही सरदाराच्या सत्तेच्या जोरावर या लढाईत मराठा सेना थकून गेली. पण किल्ला किल्ला प्रयत्न करणा-यांकडून विजयदहा हजार आदिंच्या विरुद्ध लढून थकलेल्या शाहीरींना मराठी भाषेतील लढा उभारून मोहिमेवर पाठवना जिकरीचं खूप म्हणून पुढचा किल्ला सैनिकाना शिवराकेकडून बौद्धिक लढाई बनवण्याचे आवाहन.लोकशाही मराठी यांनी शिवाजी महाराजांचे आदेशानुसार खेळणा किल्ला पूर्ण फिरून पाहिला. दारू गोलान कोठार, सैनिकी तळ गडावर चालू आहेत सर्व गोष्टींची माहिती शिवरांना भेटवत होते. संपूर्ण माहिती शिवसेना नंतर शिवरावे खेळणा किल्ल्यावर चढवला. आगीने चढवलेले आदिलशाही सैन्य गांगरून गेले. चालचा प्रतिकार करण्यापुर्वी च मराठीच्या तलवारीच्या तडाख्याने हा किल्ला स्वराज्यात आला.

पावनखिंडी चौक चौकीपासून थेट नदी ६ ते ७ किलोमीटरवर किनाला नढाल

महाराज शिवाजी महाराजांनी काही सैनिकांना सैनिक एक योजना आखली ज्यांनी मराठी स्वराज्य मध्य आदिलशाह सेवेत चाकरी करणार आहोत असे सांगणे खेळणा किल्ललेदाराला केली. किल्लेदार त्याच्या सैन्याला लोकशाहीला सामोरं जावं म्हणून त्याला आदिलशाही सैन्यात सहभागी करून घेतलं.

खेकणा किल्ल्याला शिवरायांनी सिंहगड हे नाव दिले.

टीप:

• सिंहगड हा किल्ला पुणे शहरा nearजवळ आहे.
• हा किल्ला पूर्वी कोंढाणा म्हणून ओळखला जात असे.