2 उत्तरे
2
answers
कंपोस्ट तयार करण्याच्या पद्धती?
2
Answer link
कंपोष्ट खत तयार करणे ही एक जीवशास्त्रीय प्रक्रिया असून तिच्यामध्ये न कुजलेल्या सेंद्रिय पदार्थांचे सूक्ष्म जिवाणू मार्फत विघटन होते आणि कार्बन-नायट्रोजन यांचे गुणोत्तर कमी होते. अशा विघटन झालेल्या सेंद्रिय पदार्थांना कंपोष्ट खत असे म्हणतात.
0
Answer link
कंपोस्ट (खत) तयार करण्याच्या काही सामान्य पद्धती खालीलप्रमाणे आहेत:
-
ढिग कंपोस्टिंग (Heap Composting): ही सर्वात सोपी पद्धत आहे.
- सेंद्रिय कचरा (Organic waste) एका ढिगाच्या स्वरूपात जमा केला जातो.
- ओलावा आणि हवा खेळती राहण्यासाठी ढिगाला नियमितपणे ओलावा द्यावा लागतो आणि तो पलटावा लागतो.
- microorganisms ( सूक्ष्मजंतू ) कचरा कुजवून कंपोस्ट खत तयार करतात.
-
विंड्रो कंपोस्टिंग (Windrow Composting):
- या पद्धतीत कचऱ्याचे लांबट ढिग तयार केले जातात.
- हे ढिग नियमितपणे यंत्राच्या साहाय्याने पलडले जातात, ज्यामुळे हवा खेळती राहते आणि कुजण्याची प्रक्रिया लवकर होते.
- मोठ्या प्रमाणावर कंपोस्ट खत तयार करण्यासाठी ही पद्धत उपयुक्त आहे.
-
इन-व्हेसल कंपोस्टिंग (In-vessel Composting):
- या पद्धतीत कंपोस्टिंग एका बंदिस्त कंटेनरमध्ये केले जाते.
- तापमान, ओलावा आणि हवा यावर नियंत्रण ठेवता येते, त्यामुळे कुजण्याची प्रक्रिया लवकर होते.
- दुर्गंध आणि रोग पसरण्याची शक्यता कमी होते.
-
वर्मी कंपोस्टिंग (Vermicomposting):
- या पद्धतीत गांडुळांच्या मदतीने कंपोस्ट खत तयार केले जाते.
- गांडुळे सेंद्रिय कचरा खाऊन त्याला कंपोस्टमध्ये रूपांतरित करतात.
- हे कंपोस्ट खत अत्यंत पौष्टिक असते.
-
बोकाशी कंपोस्टिंग (Bokashi Composting):
- ही एक anaerobic ( हवाविरहित ) प्रक्रिया आहे.
- कचरा एका हवाबंद कंटेनरमध्ये विशिष्ट microbes ( सूक्ष्मजंतू ) आणि कोंडा वापरून कुजवला जातो.
- ही पद्धत दुर्गंध कमी करते आणि लवकर खत तयार करते.
प्रत्येक पद्धतीची स्वतःची वैशिष्ट्ये आणि फायदे आहेत, त्यामुळे आपल्या गरजेनुसार योग्य पद्धत निवडणे महत्त्वाचे आहे.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
- ॲग्रोवन: कंपोस्ट खत
- मृदा आरोग्य: कंपोस्ट खत