मानव्य विद्या (Humanities) म्हणजे मानवी संस्कृती, समाज आणि विचार यांचा अभ्यास करणारी ज्ञानशाखा आहे. यात इतिहास, साहित्य, भाषा, कला, तत्त्वज्ञान, धर्म, मानववंशशास्त्र, पुरातत्त्वशास्त्र, संगीत, नाट्य, नृत्य, चित्रकला, आणि इतर कलांचा समावेश होतो.

स्वरूप:

• मानवकेंद्रित: मानव्य विद्या ही मानवाच्या भावना, विचार, आणि कृतींवर लक्ष केंद्रित करते.
• गुणात्मक: या विद्याशाखेत गुणात्मक (Qualitative)data चा वापर केला जातो, ज्यामुळे विषयांची सखोल माहिती मिळते.
• विश्लेषणात्मक: मानव्य विद्या विविध घटना, कला, आणि साहित्याचे विश्लेषण करून त्यातील अर्थ उलगडते.
• सर्वांगीण: ही ज्ञानशाखा मानवी जीवनाच्या विविध पैलूंचा अभ्यास करते, त्यामुळे एक व्यापक दृष्टीकोन मिळतो.

व्याप्ती:

• इतिहास: भूतकाळातील घटना, संस्कृती, आणि समाजाचा अभ्यास.
• भाषा आणि साहित्य: विविध भाषा, त्यांचे साहित्य, आणि भाषिक रचना यांचा अभ्यास.
• कला: चित्रकला, शिल्पकला, संगीत, नृत्य, नाट्य यांसारख्या कला प्रकारांचा अभ्यास.
• तत्त्वज्ञान: मानवी अस्तित्वाचे रहस्य, नैतिकता, आणि ज्ञानाच्या स्वरूपाचा अभ्यास.
• धर्म: जगातील विविध धर्मांचा आणि त्यांच्या तत्त्वांचा अभ्यास.
• मानववंशशास्त्र: मानवी समाजाच्या उत्पत्ती, विकास, आणि विविध संस्कृतींचा अभ्यास.
• पुरातत्त्वशास्त्र: जुन्या वस्तू आणि अवशेषांच्या साहाय्याने मानवी इतिहासाचा अभ्यास.

मानव्य विद्या आपल्याला मानवी संस्कृती आणि समाजाला अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यास मदत करते. यामुळे आपल्या विचारांना आणि कल्पनांना नवीन दिशा मिळते.