इतिहासाचे चार प्रमुख आधार खालीलप्रमाणे आहेत:

1. पुराणवस्तुशास्त्र (Archaeology):

   जमिनीतील उत्खननात सापडलेल्या जुन्या वस्तू, अवशेष, भांडी, नाणी, मूर्ती आणि इमारती यांसारख्या अवशेषांचा अभ्यास केला जातो.

   उदाहरण: हडप्पा आणि मोहेंजोदडो येथील उत्खननात सापडलेल्या वस्तू.

2. लिखित साधने (Written Sources):

   हस्तलिखिते, शिलालेख, ताम्रपट, ऐतिहासिक कागदपत्रे, न्यायनिवाड्याची कागदपत्रे, प्रवासवर्णने आणि चरित्रे इत्यादींचा समावेश होतो.

   उदाहरण: शिलालेखांवर कोरलेले संदेश किंवा ऐतिहासिक व्यक्तींची चरित्रे.

3. मौखिक साधने (Oral Sources):

   पिढ्यानपिढ्या चालत आलेल्या लोककथा, लोकगीते, दंतकथा, मिथके आणि स्थानिक समजुती यांचा समावेश होतो.

   उदाहरण: आजी-आजोबांकडून ऐकलेल्या गोष्टी.

4. भौतिक साधने (Material Sources):

   जुन्या वस्तू, कलाकृती, शस्त्रे, वस्त्रे, अलंकार, भांडी, खेळणी आणि इमारती यांसारख्या भौतिक वस्तूंचा अभ्यास केला जातो, ज्या त्या वेळच्या जीवनशैलीवर प्रकाश टाकतात.

   उदाहरण: जुन्या काळातील शस्त्रे किंवा दागिने.