Apprenticeship Act 1961 (शिकाऊ उमेदवार कायदा, १९६१)

उद्दिष्ट्ये:

• उद्योग आणि व्यवसायांना कुशल मनुष्यबळ उपलब्ध करून देणे.
• शिकाऊ उमेदवारांना सैद्धांतिक (theoretical) आणि प्रात्यक्षिक (practical) ज्ञान देणे.
• नवीन पिढीला औद्योगिक (industrial) वातावरणाशी परिचित करणे.

Apprenticeship मध्ये काय शिकायला मिळते?

• तांत्रिक कौशल्ये: मशिनरी (machinery) हाताळणी, दुरुस्ती, आणि उत्पादन प्रक्रिया.
• soft skills: टीमवर्क (teamwork), संवाद (communication), आणि समस्या निवारण.
• औद्योगिक ज्ञान: सुरक्षा नियम, गुणवत्ता नियंत्रण, आणि व्यवस्थापन.

Apprenticeship चे फायदे:

• रोजगार: प्रशिक्षण पूर्ण झाल्यावर त्याच कंपनीत नोकरी मिळण्याची शक्यता.
• अनुभव: प्रत्यक्ष कामाचा अनुभव मिळतो, जो करिअरसाठी महत्त्वाचा असतो.
• प्रोत्साहन: सरकारकडून शिष्यवृत्ती (scholarship) आणि इतर प्रोत्साहनपर लाभ मिळतात.

पात्रता:

• किमान वय १४ वर्षे.
• शैक्षणिक पात्रता: ८वी, १०वी, १२वी पास किंवा ITI (Industrial Training Institute) डिप्लोमा.

Apprenticeship कुठे करायची?

• सरकारी आणि खाजगी (private) कंपन्यांमध्ये संधी उपलब्ध आहेत.
• ITI संस्था आणि कौशल्य विकास केंद्रांमार्फत (skill development centers) मार्गदर्शन मिळू शकते.

अर्ज कसा करायचा?

• Apprenticeship च्या वेबसाइटवर नोंदणी करा: apprenticeship.gov.in
• आवश्यक कागदपत्रे जमा करा: आधार कार्ड, शैक्षणिक प्रमाणपत्रे, पासपोर्ट साइज फोटो.
• कंपनीमध्ये अर्ज सादर करा.

सुधारणा:

• नवीन नियमांनुसार, कंपन्यांना त्यांच्या एकूण कर्मचाऱ्यांच्या किमान २.५% ते १५% शिकाऊ उमेदवार घेणे अनिवार्य आहे.
• MSME (Micro, Small and Medium Enterprises) क्षेत्रातील उद्योगांना प्रोत्साहन देण्यासाठी विशेष योजना आहेत.

निष्कर्ष:

Apprenticeship Act 1961 हा कायदा देशातील तरुण पिढीला रोजगारक्षम बनवण्यासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.