1. आनुवंशिकता (Genetics):

• प्रत्येक व्यक्तीला आई आणि वडिलांकडून गुणसूत्रं (chromosomes) मिळतात. या गुणसूत्रांमध्ये जनुके (genes) असतात, जी आपले रंगरूप, उंची आणि इतर शारीरिक वैशिष्ट्ये ठरवतात.
• काही जनुके प्रभावी (dominant) असतात, तर काही अप्रभावी (recessive). त्यामुळे, अपत्याला आईवडिलांकडून मिळालेल्या जनुकांचा संयोग कसा आहे, यावर ते किती साम्य दाखवतील हे अवलंबून असतं.

2. जनुकीय विविधता (Genetic Variation):

• प्रत्येक वेळी जनुके मिसळताना नवीन संयोग तयार होतात. त्यामुळे दोन सख्ख्या भावंडांमध्ये सुद्धा फरक दिसू शकतो.
• उत्परिवर्तन (Mutation): जनुकीय बदलांमुळे काही नवीन वैशिष्ट्ये निर्माण होऊ शकतात, जी आईवडिलांमध्ये नसतात.

3. पर्यावरणीय घटक (Environmental Factors):

• आहार, आरोग्य आणि जीवनशैलीचा परिणाम शारीरिक वाढ आणि विकासावर होतो.
• उदाहरणार्थ, जर कुटूंबात उंची जास्त असण्याची जनुकीय क्षमता असेल, पण योग्य पोषण न मिळाल्यास अपत्य तेवढे उंच नसू शकत.

4. अनेक जनुकांचा प्रभाव (Polygenic Traits):

• काही वैशिष्ट्ये (उदाहरणार्थ, त्वचा आणि डोळ्यांचा रंग) एकापेक्षा जास्त जनुकांनी नियंत्रित केले जातात. त्यामुळे त्यांची भविष्यवाणी करणे अधिक कठीण असते.

5. अप्रभावी जनुके (Recessive Genes):

• अपत्याला आई आणि वडील दोघांकडून एखादे अप्रभावी जनुक मिळाल्यास ते वैशिष्ट्य दिसून येते, जे आईवडिलांमध्ये दिसत नसेल.