या राजमुद्राचा आर्थ काय लवकर सांगा !! #महाराजाधिराज राज राजेश्वर सवाई श्रीमंत महाराजा यशवंतराव होळकर !! #राजमुद्रा इंद्रप्रस्थस्थितो राजा चक्रवर्ती भूमंडले ! तत्प्रसादात्कृता मुद्रा लोकsस्मिन्वै विराजते !! लक्ष्मीकांतपदांभोज भ्रमराचितचेतसाम ! यशवंतस्य विख्याता मुद्रेषा पृथिवीतले !! महाराजा यशवंतराव होळकर दरबारात प्रवेश करताना दिली जाणारी #बिरुदावली पुढील प्रमाणे जी त्यांनी त्यांच्या १५०० तोफांवर कोरून घेतली होती. सुभेदार बहादुर नजर तंग तोफ, न नकाब तक्ता हुजुर, महाराजाधिराज यशवंतराव होलकर दरबार में पधार रहे है, निगा रखो निगा रखो निगा रखो. हिंदुस्थानचा आणि मराठा साम्राज्याचा अखेरचा सार्वभौम अनभिषिक्त राजाच तत्कालीन कवी आणि शाहीर यांनी केलेलं वर्णन... "शिवराया मागं होळकर फक्त ऐकला, महाराष्ट्रध्वजा अति उंच उभारुनी गेला, नव इतिहासाचा नवा सत्य दाखला अमरनें दिला ! मुजऱ्याला चला... यशवंतराव होळकर बोला, चांगभल बोला !!!!! :- #शाहीर_अमर_शेख "हिंदवाणा हलको हुवा तूरका राहयो न तत अग्र अंगरेजा उछल कियो जोखाकियौ जसवंत" (हिंदुस्थानचा एकमेव रक्षक आता राहीला नाही, हिंदू समाजचे बळ अता तुटले आहे, मुस्लिम बादशहाचे बळ तर पूर्वीच तुटले होते यशवंतरावांच्या देहांतामुळे इंग्रज बेहद खूश झाले आहेत.) :- #कवी_चन_सांदू (यशवंतरावानच्या मृत्यूवनंतर केलेलं वर्णन)?
या राजमुद्राचा आर्थ काय लवकर सांगा !! #महाराजाधिराज राज राजेश्वर सवाई श्रीमंत महाराजा यशवंतराव होळकर !! #राजमुद्रा इंद्रप्रस्थस्थितो राजा चक्रवर्ती भूमंडले ! तत्प्रसादात्कृता मुद्रा लोकsस्मिन्वै विराजते !! लक्ष्मीकांतपदांभोज भ्रमराचितचेतसाम ! यशवंतस्य विख्याता मुद्रेषा पृथिवीतले !! महाराजा यशवंतराव होळकर दरबारात प्रवेश करताना दिली जाणारी #बिरुदावली पुढील प्रमाणे जी त्यांनी त्यांच्या १५०० तोफांवर कोरून घेतली होती. सुभेदार बहादुर नजर तंग तोफ, न नकाब तक्ता हुजुर, महाराजाधिराज यशवंतराव होलकर दरबार में पधार रहे है, निगा रखो निगा रखो निगा रखो. हिंदुस्थानचा आणि मराठा साम्राज्याचा अखेरचा सार्वभौम अनभिषिक्त राजाच तत्कालीन कवी आणि शाहीर यांनी केलेलं वर्णन... "शिवराया मागं होळकर फक्त ऐकला, महाराष्ट्रध्वजा अति उंच उभारुनी गेला, नव इतिहासाचा नवा सत्य दाखला अमरनें दिला ! मुजऱ्याला चला... यशवंतराव होळकर बोला, चांगभल बोला !!!!! :- #शाहीर_अमर_शेख "हिंदवाणा हलको हुवा तूरका राहयो न तत अग्र अंगरेजा उछल कियो जोखाकियौ जसवंत" (हिंदुस्थानचा एकमेव रक्षक आता राहीला नाही, हिंदू समाजचे बळ अता तुटले आहे, मुस्लिम बादशहाचे बळ तर पूर्वीच तुटले होते यशवंतरावांच्या देहांतामुळे इंग्रज बेहद खूश झाले आहेत.) :- #कवी_चन_सांदू (यशवंतरावानच्या मृत्यूवनंतर केलेलं वर्णन)?
इंद्रप्रस्थस्थितो राजा चक्रवर्ती भूमंडले !
तत्प्रसादात्कृता मुद्रा लोकsस्मिन्वै विराजते !!
लक्ष्मीकांतपदांभोज भ्रमराचितचेतसाम !
यशवंतस्य विख्याता मुद्रेषा पृथिवीतले !!
इंद्रप्रस्थस्थितो राजा चक्रवर्ती भूमंडले !
#अर्थ :- इंद्रप्रथातील (इंदूर मधील) भूमंडळावरील चक्रवर्ती राजा(सम्राट).
तत्प्रसादात्कृता मुद्रा लोकsस्मिन्वै विराजते !!
#अर्थ :- त्यांच्या कृपा प्रसादे ही मुद्रा लोकार्पण करतो.
लक्ष्मीकांतपदांभोज भ्रमराचितचेतसाम !
#अर्थ :- जे लक्ष्मीकान्त विष्णू आणि भोजराज यांच्या ठायी असलेली भ्रमरासारखी गुणग्राहकता ज्यांच्यात आहे म्हणजे भ्रमर जसा फुला फुलातिल मध शोषून घेतो तसे यशवंतराव गुणी जनांना आपल्या दरबारात सामावून घेतात.
यशवंतस्य विख्याता मुद्रेषा पृथिवीतले !!
#अर्थ :- ही त्या विख्यात यशवंताची पृथ्वीतला वरील राजमुद्रा आहे.
ही #राजमुद्रा संस्कृत भाषेत आहे.
या राजमुद्रेचा अर्थ खालीलप्रमाणे आहे:
1. राजमुद्रेचा श्लोक आणि अर्थ:
इंद्रप्रस्थस्थितो राजा चक्रवर्ती भूमंडले !
तत्प्रसादात्कृता मुद्रा लोकsस्मिन्वै विराजते !!
अर्थ: इंद्रप्रस्थ (दिल्ली) येथे स्थित, चक्रवर्ती राजा (यशवंतराव होळकर) यांच्या कृपेने ही मुद्रा जगात शोभते.
लक्ष्मीकांतपदांभोज भ्रमराचितचेतसाम !
यशवंतस्य विख्याता मुद्रेषा पृथिवीतले !!
अर्थ: लक्ष्मीकांत (विष्णू) यांच्या चरणी लीन असलेल्या, भ्रमराप्रमाणे ज्यांचे मन आहे, त्या यशवंतरावांची ही मुद्रा पृथ्वीवर प्रसिद्ध आहे.
2. महाराजा यशवंतराव होळकर यांची बिरुदावली:
महाराजा यशवंतराव होळकर दरबारात प्रवेश करताना त्यांची बिरुदावली गायली जात होती, जी त्यांच्या 1500 तोफांवर कोरलेली होती:
सुभेदार बहादुर नजर तंग तोफ, न नकाब तक्ता हुजुर, महाराजाधिराज यशवंतराव होळकर दरबार में पधार रहे है, निगा रखो निगा रखो निगा रखो.
अर्थ: सुभेदार, बहादुर, नजर ठेवा, तोफ सज्ज ठेवा, महाराजाधिराज यशवंतराव होळकर दरबारात येत आहेत, लक्ष ठेवा, लक्ष ठेवा, लक्ष ठेवा.
3. तत्कालीन कवी आणि शाहीर यांचे वर्णन:
शाहीर अमर शेख यांच्या अनुसार:
शिवराया मागं होळकर फक्त ऐकला,
महाराष्ट्रध्वजा अति उंच उभारुनी गेला,
नव इतिहासाचा नवा सत्य दाखला अमरनें दिला ! मुजऱ्याला चला...
यशवंतराव होळकर बोला, चांगभल बोला !!!!!
अर्थ: शिवाजी महाराजांनंतर यशवंतराव होळकरांनी मराठा साम्राज्याचा ध्वज उंच ठेवला आणि त्यांनी इतिहासात नवं सत्य दाखवलं.
कवी चन सांदू यांचे वर्णन:
हिंदवाणा हलको हुवा तूरका राहयो न तत अग्र अंगरेजा उछल कियो जोखाकियौ जसवंत.
अर्थ: यशवंतरावांच्या मृत्यूनंतर, हिंदुस्थान कमजोर झाला, मुस्लिम सत्ता आधीच लयास गेली होती, आणि इंग्रज खूप आनंदित झाले.
या मुद्रेमध्ये महाराजा यशवंतराव होळकर यांच्या पराक्रमाचे, त्यांच्या शासनाचे आणि त्यांच्याबद्दल लोकांच्या भावनांचे वर्णन आहे.