निसर्गवाद
निसर्गवाद म्हणजे असा विचार आहे की फक्त नैसर्गिक नियम आणि शक्ती (भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, जीवशास्त्र इ.) जगात कार्य करतात आणि अलौकिक किंवा आध्यात्मिक गोष्टी अस्तित्वात नाहीत.
निसर्गवादाचे मुख्य विचार:
- फक्त नैसर्गिक जग सत्य आहे.
- अलौकिक शक्ती किंवा आत्मा अस्तित्वात नाही.
- वैज्ञानिक पद्धती ज्ञानाचा एकमेव स्रोत आहे.
निसर्गवाद अनेक क्षेत्रांमध्ये प्रभाव टाकतो, जसे की विज्ञान, तत्त्वज्ञान आणि धर्म.
अधिक माहितीसाठी काही स्रोत:
निसर्गवाद ही एक विचारधारा आहे. त्यानुसार, निसर्गाच्या पलीकडे किंवा अलौकिक (supernatural) असं काहीही अस्तित्वात नाही. फक्त नैसर्गिक नियम आणि शक्तीच सत्य आहेत.
निसर्गवादाची काही महत्त्वाची वैशिष्ट्ये:
- भौतिक जग: फक्त भौतिक जग (physical world) अस्तित्वात आहे, जे आपण आपल्या इंद्रियांच्या साहाय्याने अनुभवू शकतो.
- अलौकिक शक्तींचा अभाव: देव, आत्मा, स्वर्ग, नरक अशा अलौकिक गोष्टी अस्तित्वात नाहीत.
- वैज्ञानिक स्पष्टीकरण: प्रत्येक गोष्टीचं स्पष्टीकरण विज्ञान देऊ शकतं, असं निसर्गवादी मानतात.
- कारण आणि परिणाम: प्रत्येक घटनेला नैसर्गिक कारण असतं आणि ते कारण-परिणाम (cause-effect) साखळीने जोडलेले असते.
निसर्गवादाचे प्रकार: निसर्गवादात अनेक उपप्रकार आहेत, जसे की भौतिकवाद (materialism), अनुभववाद (empiricism), आणि विज्ञानवाद (scientism).
नैतिकता: निसर्गवादी विचारसरणीमध्ये नैतिकता (morality) ही मानवनिर्मित असते आणि ती नैसर्गिक नियमांनुसार विकसित होते.
टीका: निसर्गवादावर अनेकदा टीका केली जाते, कारण तो अध्यात्मिक आणि धार्मिक विश्वासांना नाकारतो.
अधिक माहितीसाठी काही स्रोत:
- वैज्ञानिक प्रगती: एकोणिसाव्या शतकात विज्ञान क्षेत्रात मोठी क्रांती झाली. अनेक नवीन शोध लागले, ज्यामुळे लोकांचा दृष्टिकोन बदलला. डार्विनचा उत्क्रांतीचा सिद्धांत (डार्विन प्रकल्प) आणि भौतिकशास्त्रातील प्रगतीमुळे निसर्गाकडे अधिक वस्तुनिष्ठपणे पाहण्याची दृष्टी मिळाली.
- औद्योगिक क्रांती: औद्योगिक क्रांतीमुळे समाजात मोठे बदल झाले. शहरीकरण वाढले, लोकांचे जीवनमान सुधारले आणि नवीन सामाजिक समस्या निर्माण झाल्या. यामुळे निसर्गावर मानवाचा प्रभाव वाढला आणि त्यातून निसर्गाबद्दल एक वेगळा दृष्टिकोन तयार झाला.
- Feuerbach आणि मार्क्सचा प्रभाव: लुडविग Feuerbach आणि कार्ल मार्क्स यांसारख्या विचारकांनीExisting धार्मिक कल्पनांवर आणि समाजाच्या पारंपरिक मूल्यांवर प्रश्नचिन्ह उभे केले. Feuerbachने धर्माला मानवनिर्मित विचार प्रणाली म्हणून सादर केले, तर मार्क्सने आर्थिक आणि सामाजिक विषमतेवर जोर दिला. (मार्क्सवादी इंटरनेट संग्रह)
- वास्तवतेवर भर: निसर्गवादाने কল্পনारম्य आणि आदर्शवादी कल्पनांना विरोध केला आणि वास्तवतेवर अधिक लक्ष केंद्रित केले. निसर्गातील घटना जशा आहेत तशाच स्वीकारण्यावर भर दिला गेला.
- सामाजिक समस्या: एकोणिसाव्या शतकात दारिद्र्य, गुन्हेगारी आणि सामाजिक विषमता वाढली होती. निसर्गवाद्यांनी या समस्यांचे चित्रण आपल्या साहित्यातून केले, ज्यामुळे लोकांचे लक्ष वेधले गेले.