Topic icon

कविता प्रकार

0

स्वतंत्र कवितेचे वेगळेपण:

स्वतंत्र कविता म्हणजे पारंपरिकForm आणि संरचनेच्या बंधनांपासून मुक्त झालेली कविता. यात कवीला स्वतःचे विचार, भावना आणि कल्पना व्यक्त करण्याचे पूर्ण स्वातंत्र्य असते.

स्वतंत्र कवितेची काही वैशिष्ट्ये:

  • Form स्वातंत्र्य: स्वतंत्र कवितेत पारंपरिक वृत्त, लय, ताल आणि قاف्ये ह्यांचे बंधन नसते. कवी आपल्या इच्छेनुसार शब्दांची मांडणी करू शकतो.
  • विषयांचे स्वातंत्र्य: कवी कोणत्याही विषयावर कविता लिहू शकतो. सामाजिक, राजकीय, वैयक्तिक किंवा अमूर्त कल्पनांवर आधारित कविता लिहीता येतात.
  • भाषेचे स्वातंत्र्य: कवीला बोलीभाषा, प्रादेशिक भाषा किंवा नवीन शब्द वापरण्याचे स्वातंत्र्य असते.
  • वैयक्तिक दृष्टिकोन: स्वतंत्र कविता कवीच्या वैयक्तिक अनुभवांवर आणि दृष्टिकोनावर आधारित असते. त्यामुळे ती अधिक प्रामाणिक आणि भावनात्मक असते.
  • नवीनता आणि प्रयोगशीलता: स्वतंत्र कवितेत कवी नवीन कल्पना, विचार आणि शैली वापरू शकतो.

उदाहरणे:

  • इंदिरा संत आणि बा. सी. मर्ढेकर यांच्या कविता.

निष्कर्ष:

स्वतंत्र कविता कवीला स्वतःला अधिक चांगल्या प्रकारे व्यक्त करण्याची संधी देते. हेच तिचे वेगळेपण आहे.

टीप: अधिक माहितीसाठी तुम्ही संबंधित साहित्य आणि अभ्यासक्रमाचा संदर्भ घेऊ शकता.

उत्तर लिहिले · 25/3/2025
कर्म · 2120
0
वामन पंडितांची गणना उच्च दर्जाच्या कवीत होते. लांब लांब यमके साधण्यात त्यांचे कौशल्य दिसून येते. वामन पंडितांची कांहीं काव्ये भाषांतररूप आहेत व काही स्वतंत्र. भर्तृहरीची श्रृंगार, नीति, वैराग्य शतके, गंगालहरी, समश्लोकी गीता ही भाषांतरित होत. निगमसागर नावाचा वेदान्तपर ग्रंथ त्यांनी लिहिला आहे. 'यथार्थदीपिका' या नावाची गीतेवरील टीका अनेक लोकांच्या आग्रहास्तव लिहिली. तीत ’आंधळी भक्ती ही कुचकामाची असून ज्ञानयुक्त सगुण भक्तीच श्रेष्ठ व मोक्षसाधनाचा उत्तम मार्ग आहे’ असे प्रतिपादिले आहे. या ग्रंथाची ओवीसंख्या २२ हजारांवर आहे. ओवीरचना अनियमित असून ती कोठे लांब तर कोठे आखूड झाली आहे. याशिवाय, रामजन्म, कंसवध, हरिविलास, आर्याटीका, कात्यायनीव्रत, अनुभूतीलेश, जलक्रीडा, जटायुस्तुति अशी इतर पुराणप्रसंगांवर वामन पंडितांनी काव्ये केली आहेत. 'सुश्लोक वामनाचा' असे मोरोपंतांनी म्हटले आहे, यावरून वामनपंडिताची योग्यता दिसून येते. निवृत्तिपर काव्यांप्रमाणेच वामन पंडितांनी शृंगार, वात्सल्य, करुण, वगैरे नवरसपूर्ण काव्येही केली आहेत. वर्णनशैली, रचनाचातुर्य, साधेपणा, व प्रासाद याच्या काव्यांत जागजागी दिसून येतो. आपल्या पत्नीस उपदेश करण्याकरिता लिहिलेले प्रियसुधा नावाचे प्रकरण फार उत्तम वठले आहे. [१]

विनामृत्तिका कुंभ जेव्हां दिसेना
विना मृत्तिका कुंभ कांहीं असेना
दिसेना असी ज्याविणें मृत्तिकाही
नसे मृत्तिकाही तयावीण कांहीं ॥१॥

अलंकार सृष्टीमधें काय आहे
सुवर्णाविणें हें विचारुनि पाहें .. चित्सुधा

सूर्याजी सदाशिव महात्मे यांनी वामन पंडितांच्या मिळतील तेवढ्या जुन्या हस्तलिखित पोथ्या गोळ्या केल्या व त्यातून वामन पंडितांची 'स्फुट रचना' व 'यथार्थ दीपिका' हे ग्रंथ सिद्ध झाले. हे ग्रंथ त्यानी त्यांच्या 'वामनग्रंथ' नावाच्या मासिकातून क्रमश: प्रसिद्ध केले.
उत्तर लिहिले · 10/6/2022
कर्म · 53750
0

यशवंत मनोहर यांची 'कालचा पाऊस' ही कविता नव Initially या रचना प्रकारातील आहे.

उत्तर लिहिले · 23/3/2025
कर्म · 2120
0

यशवंत मनोहर यांच्या 'कलरचा पाऊस' या कवितेची रचना नव कविता या प्रकारात मोडते.

नव कविता:

  • नव कविता म्हणजे आधुनिक मराठी कवितेतील एक महत्त्वाचा प्रवाह आहे.

  • या कवितेत पारंपरिकForm आणि मीटरचा वापर टाळला जातो.

  • कलरचा पाऊस ही कविता सामाजिक जाणिवा आणि दलित जीवनातील अनुभवांवर आधारित आहे.

उत्तर लिहिले · 23/3/2025
कर्म · 2120
0

यशवंत मनोहर यांची 'कालचा पाऊस' ही कविता नव कविता या रचना प्रकारातील आहे.

नव कविता:

  • नव कविता ही विसाव्या शतकातील एक आधुनिक काव्यधारा आहे.
  • या कवितेत पारंपरिक वृत्त आणि अलंकारांचा वापर टाळला जातो.
  • नवकवितेत अनुभवांचे आणि भावनांचे थेट आणि तीव्र चित्रण असते.

संदर्भ:

उत्तर लिहिले · 23/3/2025
कर्म · 2120
3
म्हणजे चार ओळीची कविता होय. आणि या चारोळीच्या संग्रहाला (कडव्यांना ओळी) म्हटले जाते. तसेच चारोळी म्हणजे मनातल्या भावना कमीत कमी शब्दात मांडणे होय... चारोळी करणं किती सोपं आणि छान असतं एका ओळीत वाळवंट तर दुसऱ्या ओळीत हिरवं रान असतं....
उत्तर लिहिले · 18/5/2020
कर्म · 55350