Topic icon

ग्रहण

0
सतत ग्रहण म्हणजे काय?

सतत ग्रहण म्हणजे जेव्हा एखादा खगोलीय वस्तू दुसऱ्या खगोलीय वस्तूच्या समोरून जाते आणि त्या वस्तूच्या प्रकाशाला पूर्णपणे किंवा अंशतः झाकते. ग्रहणाच्या वेळी, एका वस्तूची सावली दुसऱ्या वस्तूवर पडते.

मुख्यत्वे, ग्रहणे दोन प्रकारची असतात:

  1. सूर्यग्रहण: जेव्हा चंद्र सूर्य आणि पृथ्वीच्या मध्ये येतो, तेव्हा चंद्राची सावली पृथ्वीवर पडते आणि सूर्यग्रहण होते.
  2. चंद्रग्रहण: जेव्हा पृथ्वी सूर्य आणि चंद्राच्या मध्ये येते, तेव्हा पृथ्वीची सावली चंद्रावर पडते आणि चंद्रग्रहण होते.

ग्रहणे ही एक नैसर्गिक खगोलीय घटना आहे.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

उत्तर लिहिले · 25/3/2025
कर्म · 1820
0
नक्कीच, होळीच्या काळात काही वस्तू हलताना दिसू शकतात. याचे काही संभाव्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

  • वातावरणातील बदल: होळीच्या काळात तापमान वाढते. उष्णतेमुळे काही वस्तू प्रसरण पावू शकतात किंवा त्यांची जागा बदलू शकते.
  • वारा: रंग खेळताना किंवा इतर activities करताना वाऱ्यामुळे हलक्या वस्तू उडू शकतात.
  • ध्वनी आणि कंपन: मोठ्या आवाजामुळे (उदा. डीजे, गाणी) वस्तूंमध्ये कंपन निर्माण होते आणि त्या हलल्यासारख्या दिसतात.
  • माणसांची हालचाल: लोकांच्या गर्दीमुळे आणि धावपळीमुळे वस्तू नकळतपणे सरकतात.
  • नैसर्गिक कारणे: भूकंप किंवा इतर नैसर्गिक घटनांमुळे वस्तू हलू शकतात, पण हे शक्यतो दुर्मिळ असते.

याव्यतिरिक्त, काहीवेळा अंधश्रद्धा आणि लोकांच्या समजुतीमुळे देखील काही गोष्टींना महत्त्व दिले जाते.
उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 1820
0

ग्रहणावर टीप

ग्रहणाची व्याख्या:

खगोलशास्त्रात ग्रहण ही एक घटना आहे ज्यामध्ये एका खगोलीय वस्तूची सावली दुसर्‍या खगोलीय वस्तूवर पडते, ज्यामुळे काही काळासाठी ती वस्तू अंधारात जाते किंवा कमी दृश्यमान होते.

ग्रहणाचे प्रकार:

ग्रहणे विविध प्रकारची असतात, त्यापैकी काही प्रमुख प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत:

  1. सूर्यग्रहण: जेव्हा चंद्र सूर्य आणि पृथ्वीच्या मध्ये येतो, तेव्हा चंद्राची सावली पृथ्वीवर पडते आणि सूर्य काही काळासाठी झाकला जातो.
  2. चंद्रग्रहण: जेव्हा पृथ्वी सूर्य आणि चंद्राच्या मध्ये येते, तेव्हा पृथ्वीची सावली चंद्रावर पडते आणि चंद्र काही काळासाठी अंधारात जातो.
  3. आंशिक ग्रहण: जेव्हा सूर्य किंवा चंद्राचा काही भागच सावलीने झाकला जातो, तेव्हा त्याला आंशिक ग्रहण म्हणतात.
  4. खग्रास ग्रहण: जेव्हा सूर्य किंवा चंद्र पूर्णपणे सावलीने झाकला जातो, तेव्हा त्याला खग्रास ग्रहण म्हणतात.

ग्रहणाची कारणे:

ग्रहणे ही एक नैसर्गिक घटना आहे आणि ती विशिष्ट खगोलीय स्थितीमुळे घडते.

  • सूर्यग्रहण चंद्र पृथ्वी आणि सूर्याच्या दरम्यान एका सरळ रेषेत आल्यामुळे होते.
  • चंद्रग्रहण पृथ्वी सूर्य आणि चंद्राच्या दरम्यान एका सरळ रेषेत आल्यामुळे होते.

ग्रहणाचे महत्त्व:

ग्रहणे ही खगोलशास्त्रज्ञांसाठी अभ्यासाची उत्तम संधी असतात. ग्रहणांच्या अभ्यासाने सूर्य, चंद्र आणि पृथ्वी यांच्या относиीय स्थानांची आणि त्यांच्या गतीची माहिती मिळते.

ग्रहणा दरम्यान घ्यायची काळजी:

सूर्यग्रहण उघड्या डोळ्यांनी पाहणे हानिकारक असू शकते. त्यामुळे विशेष प्रकारचे चष्मे वापरणे आवश्यक आहे. चंद्रग्रहण पाहण्यासाठी कोणत्याही विशेष उपकरणाची आवश्यकता नसते.

निष्कर्ष:

ग्रहणे ही एक अद्भुत खगोलीय घटना आहे. या घटनेचा अभ्यास करणे मनोरंजक आणि ज्ञानवर्धक असते.

उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 1820
1
ग्रहणे पोर्णिमा व अमावस्येला होतात. 

ग्रहणांचे दोन प्रकार पडतात. 
  1. चंद्रग्रहण
  2. सूर्यग्रहण 
पौर्णिमेला चंद्रग्रहण होते, तर अमावस्येला सूर्यग्रहण होते. 

पोर्णिमा व अमावस्या दर महिन्याला असते. 
पोर्णिमा व अमावस्या यात पंधरा दिवसांचा फरक असतो. 

ग्रहणे दर पोर्णिमा किंवा अमावस्येला होत नाहीत. 
ती ठराविक पोर्णिमा किंवा अमावस्येला होतात. 
उत्तर लिहिले · 20/11/2021
कर्म · 25850
0

चंद्राच्या पृथ्वीभोवती फिरण्याच्या आणि पृथ्वीच्या सूर्याभोवती फिरण्याच्या विशिष्ट स्थितीमुळे चंद्रग्रहण आणि सूर्यग्रहण होतात.

चंद्रग्रहण:

  • जेव्हा पृथ्वी सूर्य आणि चंद्र यांच्यामध्ये येते, तेव्हा पृथ्वीची सावली चंद्रावर पडते. यामुळे चंद्रग्रहण होते.
  • चंद्रग्रहण नेहमी पौर्णिमेलाच होते.
  • यात चंद्र पूर्णपणे किंवा अंशतः पृथ्वीच्या छायेत येतो.

सूर्यग्रहण:

  • जेव्हा चंद्र पृथ्वी आणि सूर्य यांच्यामध्ये येतो, तेव्हा चंद्राची सावली पृथ्वीवर पडते. त्यामुळे सूर्यग्रहण होते.
  • सूर्यग्रहण नेहमी अमावस्येलाच होते.
  • यात चंद्र पूर्णपणे किंवा अंशतः सूर्याला झाकतो.

खगोलशास्त्रातील (astronomy) दृष्टीने हे नियमितपणे घडणारे fenômeno (phenomenon) आहे.

अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

  1. Royal Museums Greenwich
  2. NASA Science
उत्तर लिहिले · 23/3/2025
कर्म · 1820
1
१) खग्रास सूर्यग्रहण - सूर्य व पृथ्वी दोन्हींच्या मध्ये
चंद्र आल्यावर, चंद्र सूर्यास पूर्ण झाकून टाकण्याएवढ्या समतल कक्षीय पातळीमध्ये आणि सरासरी अंतरावर वा त्यापेक्षा कमी असल्यावर, सूर्यबिंब पूर्ण झाकले जाते, ते खग्रास सूर्यग्रहण.
अशा ग्रहणात सूर्याचा 'करोना' व 'डायमंड रिंग'
चे विलोभनीय दृश्य पाहावयास मिळते.
२) खंडग्रास सूर्यग्रहण - खंडग्रास स्थितीत चंद्र पूर्णपणे सूर्यासमोर आलेला दिसत नाही. त्याचा काहीसा भाग सूर्याला झाकू शकतो. चंद्र हा सूर्य आणि पृथ्वीच्या मधून जाताना त्याचा भ्रमणमार्ग व त्याची स्थिती यामुळे सूर्यबिंब अंशता झाकले जाते,
त्यास खंडग्रास सूर्यग्रहण म्हणतात.
३) कंकणाकृती सूर्यग्रहण - ज्यावेळी चंद्र
पृथ्वी व सूर्याच्या मध्ये येतो, पण त्याचवेळी
पृथ्वीपासून चंद्र 'ॲपोजी' म्हणजे, जास्त
अंतरावर असतो तेव्हा चंद्रबिबाचा आकार लहान असतो व तो सूर्यबिंबास पूर्ण झाकू शकत नाही,
चंद्रबिब परिघाच्या बाहेर सूर्यबिंब परिघाचे कडे
किंवा रिंग (बांगडी किंवा कंकणाप्रमाणे) दिसते
चंद्रबिंब प्रतिमा सूर्यबिंबाच्या आत सामावल्या
प्रमाणे व सूर्यबिंब चंद्रबिंबापेक्षा मोठे, अशा
प्रकारास 'कंकणाकृती' सूर्यग्रहण म्हणतात.
उत्तर लिहिले · 27/11/2020
कर्म · 960
8
आपल्या सूर्यमालेत प्रमुख ८ ग्रह आहेत आणि ते एकमेकांपासून इतके दूर आहेत की हे अंतर मोजताना प्रकाशवर्षामध्ये मोजावे लागते. त्यामुळे सूर्याभोवती फिरताना पृथ्वी व इतर ग्रह एका सरळ रेषेत आले तरी त्याची सावली एकमेकांवर पडून ग्रहण दिसणार नाही. ◆चंद्र हा पृथ्वीचा उपग्रह असल्यामुळे तो पृथ्वीभोवती फिरत असतो, जेव्हा चंद्र हा सूर्य व पृथ्वीच्या मध्ये येतो तेव्हा पृथ्वीवर चंद्राची सावली पडते. या सावलीतून दिसणाऱ्या स्थितीला सूर्यग्रहण म्हणतात. ◆जेव्हा पृथ्वी, सूर्य आणि चंद्राच्या मध्ये येते, तेव्हा पृथ्वीची सावली चंद्रावर पडल्याने चंद्रग्रहण दिसते.
उत्तर लिहिले · 11/1/2020
कर्म · 16430